متخصص روماتولوژی با تکیه بر دانش و آگاهی های خود قادر است تا بیماری های اسکلتی را تشخیص داده و در این مسیر بهترین راهکارهای درمانی را برای بهبود در سریع ترین زمان ممکن به کار گیرد. برخی ممکن است فعالیت های این دسته از پزشکان را شبیه به متخصصین ارتوپد بدانند در حالی که این باور کاملا اشتباه بوده و لازم است بدانید این متخصصان برای درمان بیماری های استخوان و مفاصل از جراحی استفاده نمی کنند. به عبارت ساده تر می توان گفت بهبود بیماری مفاصل توسط متخصص روماتولوژی به واسطه جراحی صورت نمی پذیرد بلکه این افراد راهکارهای درمانی خاص خود را دارند.

تمام پزشکانی که در این راستا فعالیت دارند تلاش خود را به کار گرفته اند تا بتوانند به خوبی دلایل بروز بیماری های روماتیسمی را در عموم مردم تشخیص داده و به این طریق از گزینه های درمانی مناسب تری بهره گیرند. اگر بخواهیم به طور اجمالی اشاره ای نیز به نوع فعالیت این متخصصین داشته باشیم لازم است بدانید روماتولوژیست ها درمان های خود را در مراکز و کلینیک ها به صورت سرپایی انجام می دهند اما این امر بدان معنا نیست که این پزشکان ارتباطی با بیمارستان ها ندارند.

روماتولوژیست به طور ویژه برای درمان بیماری‌های خود ایمنی و بیماری‌های اسکلتی عضلانی آموزش دیده است. بیماری‌ها و شرایطی که روماتولوژیست‌ها معالجه می‌کنند عبارتند از: اختلالات خود ایمنی، آرتروز، لوپوس، نقرس، آرتریت روماتوئید یا روماتیسم، آرتریت پسوریازیس، فیبرومیالژیا، سندروم شوگرن، آسیب‌های ورزشی و بیماری‌های کلاژن.

مهم ترین بیماری های رایج روماتیسم 

تمام بیماری های روماتیسمی در دسته بیماری های التهابی و خود ایمنی قرار گرفته اند و لازم به ذکر است که در حال حاضر بیش از ۲۰۰ نوع بیماری روماتیسم میان عموم مردم شیوع یافته اند که می توان آن ها را به واسطه دانش و مهارت متخصص روماتولوژی یا فوق تخصص روماتولوژی درمان نمود. در این بخش از نوشتار خود قصد داریم تا به معرفی مهم ترین بیماری های روماتیسمی پرداخته و به این طریق اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار دهیم. این بیماری ها شامل موارد زیر می شوند و باید در صورت ابتلا در سریع ترین زمان ممکن درمان گردند تا در ادامه شما را با مشکلات بیشتری مواجه ننمایند.
• بیماری لایم
• نقرس
• پلی کندریت
• پلی میوزیت
• لوپوس اریتماتوز
• بیماری بافت هم بند مختلط
• آرتریت
• درماتومیوزیت
• سندرم شوگرن
• واسکولیت
• سارکوئیدوز
بیماری هایی که نام برده شد تنها تعداد محدودی از مجموعه بیماری های رایج روماتیسم به شمار می روند.

متخصص روماتولوژیست کیست ؟ 

پس از مطالعه بخش های قبل ممکن است شما نیز با این پرسش که متخصص روماتولوژیست کیست مواجه شده باشید. متخصص های روماتولوژی همان روماتولوژیست ها به شمار می روند که وظیفه اصلی آن ها تشخیص بیماری های التهابی و روماتیسمی می باشد تا بتوانند پس از تشخیص درست بهترین درمان را انتخاب کنند. بیماری های التهابی و خود ایمنی موثر بر سیستم های اسکلتی و عضلانی را در مجموعه با نام بیماری های روماتیسمی بدن می شناسند که عدم رسیدگی و درمان آن ها می تواند افراد مبتلا را با مشکلات بی شماری مواجه ساخته و شرایط بدی را برای آن ها رقم بزند. جالب است بدانید اثرات بیماری های روماتیسمی تنها محدود به مفاصل و استخوان ها نمی شوند بلکه قادرند تا عروق خونی ، اعصاب ، پوست و اندام دیگر داخلی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و دچار عارضه نمایند.

روماتولوژیست ها می توانند متخصصین داخلی یا اطفال باشند که فوق تخصص روماتولوژی گرفته اند. متخصص روماتولوژی با مشکلات مربوط به مفاصل، بافت‌های نرم (غیراستخوانی)، بیماری‌های خود ایمنی و اختلالات ارثی بافت پیوندی سر و کار دارند. دکتر روماتولوژی در مورد علت، اثرات و درمان التهاب‌ها و بیماری‌های خودایمنی در بدن انسان مطالعه می‌کند.

سیستم ایمنی بدن در حالت طبیعی نقش حفاظت از بدن در مقابل عوامل خارجی مثل بیماری ها، ویروس ها و باکتری ها را دارد. وقتی سیستم ایمنی بدن به طور اشتباهی در مقابل سلول‌های خودِ فرد پاسخ ایمنی دهد، اصطلاحا بیماری خود ایمنی ایجاد می شود. بیش از ۸۰ نوع بیماری خود ایمنی شناسایی شده اند. برخی از این بیماری ها مرتبط با بحث روماتولوژی هستند. از جمله بیماری های خود ایمنی می توان به آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)، بیماری ام اس (MS) و دیابت نوع ۱ اشاره کرد.

راهکارهای تشخیص بیماری های روماتیسمی 

متخصص روماتولوژی با استفاده از روش های خاصی می تواند به تشخیص بیماری های روماتیسمی بپردازد و لازم است در این راستا نیز دقت عمل بالایی را به کار گیرد. از مهم ترین راهکارهای این امر می توان به مجموعه آزمایشات روماتیسم اشاره نموده که بسیار پرکاربرد بوده و می توانند در این مسیر به پزشکان کمک های شایانی نمایند. این راهکارها به شرح زیر بوده و هرکدام اهمیت خاص خود را دارند.
• آزمایش خون
• معاینه های بدنی و بررسی سوابق خانوادگی
• آزمایشات تصویر برداری
• نمونه برداری از مایع مفصلی

طی انجام تمام این مراحل یک متخصص یا فوق تخصص روماتولوژی باید در گام اول معاینه های بدنی را با دقت بالایی انجام داده سپس به بررسی سوابق پزشکی شما بپردازد. پس از پایان این مراحل می توان انجام آزمایشات را تجویز نمود البته باید بدانید در صورت نیاز علاوه بر این آزمایشات عکس برداری ها و سونوگرافی های خاصی نیز انجام می شوند که قادرند تا با قابلیت های بی نظیر خود به پزشکان در تشخیص بیماری کمک های بسیاری نمایند.
افرادی که دچار آسیب های ورزشی شده اند می توانند با مراجعه به متخصصین روماتولوژی اقدام به درمان خود نموده و در این راستا بهترین ها را تجربه کنند زیرا این افراد به واسطه دانشی که دارند علاوه بر بهبود اختلالات خود ایمنی یا همان روماتیسم می توانند به شما در این زمینه خدمات قابل توجه ای را ارائه نمایند.

مهم ترین دلایل مراجعه به متخصص روماتولوژی 

دلایل مختلفی می توانند موجب شوند تا شما حس کنید به بیماری های روماتیسمی مبتلا شده اید. لازم به ذکر است این بیماری ها می توانند بخش های مختلفی از بدن شما را تحت تاثیر خود قرار داده و شرایط بدی را برایتان به وجود آورند. به طور معمول در محل هایی از بدن که دچار روماتیسم شده اند می توان علائمی همچون درد ، کاهش میزان حرکت ، قرمزی ق تورم و گرم شدن را شاهد بود که در صورت مواجه شدن با چنین علائمی لازم است در سریع ترین زمان ممکن به متخصص روماتولوژی مراجعه کنید. از دیگر دلایلی که می توانند شما را ملزم به معاینه توسط این متخصصین نمایند می توان موارد زیر را نام برد.

• التهاب و ورم مفاصل: التهاب مفاصل از بارزترین نمونه های آرتروز در جهان به شمار می رود و به گونه ای است که طی زمان غضروف های محافظی با تحلیل مواجه شده و از بین می روند. از علائمی که نشان می دهند شما دچار التهاب مفاصل شده اید می توان درد در مفاصل حین حرکت ، تورم و کاهش انعطاف مفاصل را نام برد.

• آرتروز عفونی: آرتروز عفونی در واقع نوعی عفونت در مفاصل بدن است که میزان آسیب های بیشتری نسبت به خود آرتروز برای فرد مبتلا به همراه دارد. لازم به ذکر است اگر در جهت درمان این بیماری اقدام نکنید ممکن است به مفاصل مجاور نیز راه یافته و شما را با دردها و آسیب های بیشتری مواجه سازد. علائم این نوع بیماری نیز نیز به صورت تب ، ضعف ، محدودیت در حرکت و کاهش سطح اشتها رویت می گردند.

روماتولوژیست چه بیماری هایی را درمان میکند؟

بیش از ۱۰۰ نوع بیماری روماتیسمی وجود دارد که متخصص روماتولوژی آن ها را درمان می کند برخی از این بیمار ی ها شامل:

• آرتروز
• روماتیسم مفصلی
• اختلالات درد اسکلتی / عضلانی
• پوکی استخوان
• نقرس
• درد پشت کمر
• میوزیت
• فیبرومیالژیا
• تاندونیت
• واسکولیت
• برخی از بیماری های خودایمنی، مانند لوپوس، سندرم آنتی فسفولیپید، اسکلرودرمی

نقرس چیست؟

نقرس نوعی آرتروز یا التهاب مفصلی است که در مفاصل کوچک بدن و معمولا در انگشت شست پا ایجاد می‌شود. علاوه بر انگشت شست پا، این بیماری می‌تواند مچ پا، زانو و مچ دست را نیز درگیر کند. مفصل آسیب دیده متورم، حساس به لمس و قرمز می‌شوند و فرد برای حرکت دادن مفصل با مشکل روبرو است.

درد در حملات نقرس به شکل ناگهانی بروز می‌کند و طی ۴ تا ۱۲ ساعت به اوج خود می‌رسد. حملات اولیه‌ی نقرس معمولا ظرف چند روز برطرف می‌شوند، اما حملات نقرس در آینده بیش‌تر طول می‌کشند و مفاصل بیش‌تری را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

چرا به نقرس دچار می‌شویم؟

نقرس، زمانی به عنوان بیماری افراد ثروتمند شناخته می‌شد زیرا فقط در کسانی که به مقدار زیادی به مواد غذایی و الکل دسترسی داشتند دیده می‌شد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که این بیماری ارتباط چندانی با ثروت ندارد.

اسید اوریک یک ماده‌ی زائد است که هنگام تجزیه‌ی پورین (ماده‌ی موجود در پروتئین و سایر مواد غذایی) ایجاد می‌شود. در شرایط طبیعی، اسید اوریک در خون حل می‌شود و سپس از طریق کلیه‌ها و ادرار، از بدن دفع می‌شود. در افراد مبتلا به نقرس این چرخه مختل می‌شود و سطح اسید اوریک در خون بالا می‌رود. در واقع نقرس زمانی بروز می‌کند که سطح بالای اسید اوریک در مفصل، باعث تشکیل کریستال شود. سیستم ایمنی بدن ما با کریستال‌های اسید اوریکی در مفصل مبارزه می‌کند که این موضوع باعث تورم، قرمزی و درد شدید در مفصل می‌شود.

آیا نقرس ارثی است؟

نقرس تا حدی به دلیل وراثت رخ می‌دهد. محققان ژن‌های زیادی پیدا کرده‌اند که افراد را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند. ژن‌های مرتبط با نقرس، اسید اوریک را در خون نگه داشته و مانع دفع کلیوی آن‌ می‌شوند. به دلیل عوامل ژنتیکی، افرادی که پدر یا مادر، خواهر و برادر یا بستگان نزدیک دیگری دارند که به نقرس مبتلا هستند، احتمالا خودشان نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگرچه ژن‌ها فقط زمینه‌ی بیماری را فراهم می‌کنند اما عوامل محیطی مانند رژیم غذایی نیز در بروز بیماری نقش دارند.

بیماری نقرس چند مرحله دارد؟

نقرس از ۴ مرحله تشکیل شده است:

هیپراوریسمی بدون علامت

به وضعیتی که میزان زیادی اسید اوریک در خون وجود دارد، هیپراوریسمی گفته می‌شود. در این مرحله، فرد دچار هیپراوریسمی است اما هیچ علامت قابل مشاهده‌ای ندارد.

نقرس حاد

اسید اوریک یا کریستال‌های آن، به تدریج در مفصل جمع می‌شوند. این تجمع می‌تواند منجر به التهاب و درد شدید شود که باعث می‌شود مفصل گرم، قرمز و حساس به لمس شود. به این اتفاق، حمله‌ی نقرس گفته می‌شود. حملات معمولا در شب اتفاق می‌افتند و ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشند.

نقرس در فاصله‌ی بین حملات

این مرحله به معنای مرحله‌ی بدون علامت بین حملات نقرس است. این مرحله می‌تواند برای چند روز، چند ماه یا چند سال ادامه داشته باشد.

نقرس پوستی مزمن

این حالت، مرحله‌ای است که توفی در مفاصل و بافت‌های اطراف آن‌ها ایجاد می‌شود. علائم پوستی مزمن معمولا در صورت عدم درمان بیماری برای مدت طولانی (حدود ۱۰ سال یا بیش‌تر) اتفاق می‌افتند. توفی همچنین ممکن است در گوش نیز ایجاد شود.

چه زمانی باید به روماتولوژیست مراجعه کنید؟

گاهی اوقات، درد در مفاصل، عضلات یا استخوان ها شدید است یا بیش از چند روز ادامه دارد. در این زمان شما باید به پزشک متخصص روماتولوژیست مراجعه کنید.

بسیاری از انواع بیماری های روماتیسمی در مراحل اولیه به راحتی شناسایی نمی شوند. متخصصین روماتولوژیست با انجام آزمایشات لازم علل درد را پیدا میکنند. تشخیص زودهنگام بیماری، برای شروع پروسه درمان بسیار ضروری است.

این بیماری ها اغلب در طول زمان تغییر یا تکامل می یابند.

دنیای پزشکی دنیای گسترده‌ای است و تخصص‌های پزشکی فراوانی در آن وجود دارند. بسیاری از رشته‌های تخصصی دارای تعدادی فوق تخصص هستند و در برخی از رشته‌ها فلوشیپ هم معنی پیدا می‌کند.