رفع مسئوليت با بن‌هاي تبليغاتي!
حسن شجاعي
۱۴روز تا شروع سي و دومين دوره نمايشگاه بين المللي كتاب تهران باقي مانده و قرار است از چهارم تا چهاردهم ارديبهشت ماه ۹۸ مصلاي بزرگ تهران ميزبان اهالي كتاب و كتابخواني باشد.
اينكه برگزاري اين نمايشگاه تا چه اندازه در افزايش سرانه مطالعه كشور تاثيرگذار است و در مورد نحوه و كيفيت برگزاري آن حرف و حديت فراوان است و در اين مقال نمي گنجد. اما در اين نوشتار تلاش داريم تا از منظر برخي از كارشناسان حوزه نشر در مورد امتياراتي كه از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي جامعه هدف كه همانا دانشجويان و طلاب هستند گپ بزنيم و نظر اين عزيزان را در مورد نقاط قوت و ضعف آن جويا شويم.طبق گفته ايوب دهقانکار، سخنگوي سي و دومين نمايشگاه بين‌المللي کتاب ، ميزان بن خريد كتاب براي دانشجويان و طلاب نسبت به سال گذشته ۵۰درصد رشد داشته . به رقم ۱۲۰ هزار تومان رسيده است.
به گفته دهقانكار بن خريد کتاب براي دانشجويان و طلاب مبلغ ۱۵۰ هزار تومان است که از اين مقدار سهم مشارکت دانشجويان و طلاب ۹۰ هزار تومان است و ۶۰ هزار تومان را نيز معاونت امور فرهنگي وزارت ارشاد تامين خواهد کرد.
وي در سخنان خود اين افزايش ۵۰درصدي را به دليل شرايط حاکم بر اقتصاد نشر و حمايت از توسعه فرهنگ مکتوب و کتاب و کتابخواني در کشورعنوان كرده است.
از سوي ديگر به گفته دهقانكار بن خريد کتاب اساتيد دانشگاه هم در اين دوره از نمايشگاه کتاب تهران ۶۰ درصد افزايش پيدا کرده و به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان رسيده است كه بر اين اساس سهم اساتيد ۲۰۰ هزار تومان و سهم معاونت امور فرهنگي ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود.
به نظر مي رسد دوستان متولي امور كتاب و نشر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از روند افزايشي قيمت ارزهاي خارجي و نيز گراني بي ضابطه قيمت كاغذ و فيلم و زينك و … اطلاع دقيقي ندارند، وگرنه با اين رقم ۱۵۰ هزار توماني بعيد به نظر مي رسد طيف دانشجوي كشور بتواند خريد مناسبي داشته باشد و نيازهاي خود را تامين كند. ضمن اينكه غالب اين عزيزان نيز شاغل نبوده و همچنان از سوي خانواده ها حمايت مالي
مي شوند و در اين وانفساي گراني، هزينه خريد كتب دانشجويي نيز برعهده سرپرستان خانوارهاست و بعيد به نظر مي رسد اولويتي براي خريد كتاب باقي بماند.
اساتيد دانشگاهي نيز از اين قاعده مستثني نيستند و آنها هم كه شايد كمي دستشان به دهانشان مي رسد با اين رقم ۴۰۰ هزار
توماني امكان تامين منابع و كتب لازم براي ارتقاء بار علمي خود را نداشته و بايد به منابع كم هزينه ديگر رجوع كنند.
اينچنين است كه كتاب به عنوان مهمترين منبع بالابردن آگاهي و توان علمي دانشجويان و طلاب در گرداب گراني هاي اخير از سبد خريد خانوارها خارج مي شود و مي ماند تنها آمارهايي كه در انتهاي برپايي نمايشگاه از سوي متوليان امر مبني بر افزايش فلان و بهمان ميزان بازديدكننده از نمايشگاه منتشر مي شود. اين بن ها نيز بيشتر شبيه بن هاي تبليغاتي بي‌ارزشي مي‌مانند كه تنها صاحبان خود را لب تشنه از درياي نمايشگاه بين المللي كتاب باز مي گردانند و عملا گرهي را باز نمي كنند.
حمايت لازم از سوي دولت صورت نگرفته است
مجتبي طالقاني عضو انجمن ناشران دانشگاهي و مديرمسئول انتشارات سيماي دانش در اين زمينه معتقد است افزايش ۵۰ درصدي رقم بن كارت دانشجويان و طلاب دردي از اين عزيزان دوا نمي كند و سهم دولت در تامين منابع ريالي براي خريد كتب دانشگاهي بسيار ناچيز است.
وي مي افزايد : اعلام اين ارقام از سوي وزارت ارشاد بازتاب هاي
منفي بسياري را در جامعه دانشجويي و طلاب درپي دارد و به نظر مي رسد عدد دهان پركن ۵۰درصد افزايش آنچنان كه دوستان انتظار داشتند نتوانسته رضايت جامعه دانشجويي را برآورده كند و به طور قطع استقبالي از آن صورت نخواهد گرفت.
طالقاني ادامه مي دهد: دانشجويان و طلاب با ۱۵۰هزارتومان نهايتا بتوانند يك يا دوكتاب خريداري كنند و مابقي نيازهاي آنها برآورده نمي شود. به همين دليل بعيد به نظر مي رسد استقبال خوبي از بن خريد كتاب صورت گيرد.
عضوانجمن ناشران دانشگاهي با اشاره به اين نكته كه به اين ترتيب و به تدريج شاهد فقر فرهنگي و علمي دانشجويان خواهيم بود تصريح مي كند: يكي از بدترين اتفاقاتي كه با كاهش قدرت خريد كتب دانشگاهي و حوزوي روي مي دهد پايين آمدن كيفيت علمي دانشجويان و به تبع آن كاهش بار علمي آنان است كه در دراز مدت به كشور لطمات جبران ناپذيري را وارد خواهد كرد.
طالقاني به وظيفه دولت در زمينه افزايش حمايت از حوزه نشر و كتاب اشاره كرد و گفت: اگر دولت علاقه مند به افزايش سرانه مطالعه در كشور است بايستي سرمايه گذاري بيشتري در اين حوزه داشته باشد و سوبسيد لازم را پرداخت كند. امسال اكثر ناشران از شرايط اقتصادي موجود ناراضي هستند و مطمئنا نمايشگاه امسال براي آنها بازده خوبي نخواهد داشت، چون قدرت خريد مردم كاهش پيداكرده و ديگر كتاب براي آنها اولويت نيست. گرچه طي سال هاي اخير نيز اين روند نزولي بوده اما امسال باتوجه به شرايط حاكم بر اقتصاد كشور اين فرايند بسيار كاهش داشته است.
از اين بن ها آبي گرم نمي شود
حسن قرباني مديرانتشارات آيلار و از پيشكسوتان حوزه كتاب و نشر نيز در اين زمينه اعتقاد دارد برپايي نمايشگاه در حوزه كتاب براي ارتقاء فرهنگ كشور لازم و برگزاري كيفي آن اهميت دوچنداني دارد.وي با تاكيد براين نكته كه برگزاري نمايشگاه نبايد بر اساس فروش كتاب پايه ريزي شود و بايد همانند ساير تجارب بين المللي اين حوزه محلي براي ارائه و نمايش كتاب هاي
روز باشد تاكيد مي كند: نمايشگاه بين المللي كتاب در ايران بيشتر حالت جشنواره اي دارد چون در آن بيشتر فروش كتاب مطرح است تا كاركرد نمايشگاهي آن. درحالي كه بايد در فضاي نمايشگاه، ناشران،مولفان، مترجمان و تمامي فعالان اين حوزه در فضايي كاملا تخصصي از تجارب يكديگر استفاده كرده و براي بهبود حرفه اي اين حوزه گام بردارند و فروش كتاب و بحث اقتصادي آن را به عهده فروشگاه‌هاي كتاب گذاشته شود.قرباني ادامه داد: متاسفانه با برگزاري نمايشگاه تمامي علاقه مندان به كتاب را به تهران مي كشانيم تا به آنها كتاب بفروشيم درحالي‌كه همين اتفاق در شهرهاي مختلف كشور
مي تواند روي دهد و كتابفروشي ها اين وظيفه را به عهده بگيرند. اين فعال حوزه نشر با اشاره به اين نكته كه امسال باتوجه به گراني هاي زياد و كمبودهاي موجود از ناشران حمايت لازم صورت نگرفت تصريح مي كند: دولت براي اينكه فرهنگ اين مرز و بوم سرپابماند بايستي از ناشران حمايت كند و در زماني كه بنيه اقتصادي مردم ضعيف شده كمك حال آنها باشد، اما مي بينم با اعلام بن هاي ۱۵۰ هزارتوماني و ۴۰۰ هزارتوماني اختصاص يافته به دانشجويان و طلاب و اساتيد دانشگاه اين حمايت به كمترين شكل ممكن اتفاق مي افتد.
وي ادامه داد: با اين ارقام يك دانشجو از شهرستان با هزينه زياد بايد خود را به تهران برساند تا مثلا از بن ۱۵۰ هزارتوماني استفاده كند كه ۹۰ هزار تومان آن را نيز خود پرداخته است. اعتقاد من اين است كه به جاي اختصاص اين بن هاي نازل كتاب هاي به روز را به شهرستان ها ببريم تا اين عزيزان مجبور نباشند براي خريد كتاب رنج سفر به تهران را متحمل شوند. با اينكار كتابفروشي هاي شهرستان‌ها نيز رونق مي گيرند و اثرات مثبتي براي همه فعالان اين عرصه دارد.
وي درپايان گفت: كتاب و به تبع آن ناشران مظلوم ترين حوزه هاي اين جامعه هستند زيرا در ايران متاسفانه كار فرهنگي توجيه اقتصادي ندارد و تنها عشق و علاقه است كه اين قشر را به پيش مي برد. انتظار ما همانند دانشجويان و اساتيد دانشگاه ا زدولت و مجلس اين است كه توجه بيشتري به اين حوزه داشته باشند و گرنه با اين اعداد و ارقام آبي براي كسي گرم نمي شود.
بن خريد كتاب دانشجويان و طلاب؛ رفع مسئوليت و ناكارآمد
رضا هوشمند عضو هيئت مديره انجمن روابط عمومي ايران و مدير انتشارات مشق شب نيز در گفت و گو با رسالت فراهم‌سازي شرايط و ايجاد تسهيلات براي خريد کتاب را يکي از موارد افزايش انگيزه رو به افول کتابخواني در كشور
مي داند و مي افزايد: اگر تسهيلات و امكانات به درستي تعريف و توزيع شود در اين وانفساي اقتصادي، اهالي جدا مانده از کتاب و وامانده از مطالعه را بهتر مي توان ترغيب به تهيه و خريد کتاب كرد.
هوشمند مي افزايد: نمايشگاه کتاب تهران از ديرباز عرصه پرشوري براي ارائه تفکر و انديشه در قالب کتاب و آشنايي نزديک‌تر و دوباره اهالي فرهنگ و هنر و دانش با ظرفيت کتاب و کتابخواني در يک بازه زماني و مکان مشخص است و متوليان دولتي و خصوصي در امر کتاب همه‌ساله مي‌کوشند تا با توسل به توان و اعتبار و جايگاه مديريتي خود ابزار موثر‌تري را نسبت به سال گذشته فراهم کنند تا بازديدکنندگان بتوانند با آرامش بيشتر و مشکلات کمتر به بازديد از نمايشگاه کتاب پرداخته و خريدهاي هدفمند و درستي داشته باشند.
وي در مورد ارقام اختصاص يافته به بن هاي كتاب دانشجويان و طلاب نيز مي گويد: بن کتاب و ارائه آن به دانشجويان ، طلاب و پژوهشگران هم از ابزارهاي حمايتي و خوبي است که با توجه به گراني کتاب مي‌تواند باري از دوش خريداران هدفمند و نيازمندان به خريد و مطالعه کتاب بکاهد، اما موهبتي كه با تصميم متوليان امر پيش‌بيني‌شده با اختصاص رقم ۱۵۰ هزار تومان به هر نفر، موضوع حمايت و درايت پشت آن را تحت‌الشعاع قرار داده و بيشتر شبيه رفع مسئوليت و برداشتن بار از دوش است و نمي‌تواند کارساز باشد و اگر به‌طور متوسط يک دانشجو يا طلبه، نيازمند پنج تأليف داخلي و حداقل سه کتاب لاتين باشد بايد هزينه‌اي چهار يا پنج برابري را بپردازد و اين در حالي است که مطالعه ميداني و عمومي و متناسب با علاقه‌مندي فردي در مطالعه کتاب هم هست که آن‌هم با توجه به شرايط اقتصادي و ميزان درآمد دانشجويي و طلبگي دور از دسترس و حتي دور از خيال خواهد بود. لذا توصيه مي‌کنم با يک نگاه کارشناسي‌تر و با توجه به قيمت کتاب‌ها از ابزار حمايتي ارائه بن خريد کتاب به‌صورت مفيدتر و کاراتري بهره ببريم.
به هر روي بحث در مورد نحوه استفاده حداكثري از ظرفيت نمايشگاه بين المللي كتاب زياد است و فرصت بيشتري را مي طلبد و بايستي از زواياي مختلف مورد واكاوي قرار گيرد. روزنامه رسالت نيز براساس رويكرد فرهنگي و دغدغه مند خود در اين حوزه تلاش خواهد كرد تا از اين پس بيشتر به مقوله كتاب و حوزه‌هاي وابسته به آن بپردازد شايد گرهي هرچند كوچك از اين كلاف تنومند باز شود.
كتاب , كتابخواني , نمايشگاه بين المللي كتاب
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.