حدود ۶ ماهي است که روابط سياسي، تجاري و نظامي دو کشور چين و آمريکا با تيرگي روبه‌رو شده و هيچ کدام از اين کشورها حاضر به کوتاه آمدن نيستند، البته نبايد از ياد برد که مقامات چيني در ابتداي اين اوضاع متشنج در تلاش بودند تا اوضاع را آرام کنند اما وضعيت بر وفق مراد آنها حرکت نکرد چرا که همان ابتدا اظهارات مقامات ارشد آمريكايي درباره روابط اين کشور با چين خوشايند نبود.
گويي آمريکا که سوداي برتري قدرت جهان را در سر مي‌پروراند حال در برابر خود رقيب سرسختي مانند چين را مي‌بيند و به دنبال آن است تا به هر قيمت آن را از سر راه خود بردارد. آمريکا در نخستين حرکات خود عليه چين دست به اقدامي زد و اعلام کرد که پروانه‌هاي لازم براي کار را به شركت هاي چيني نمي‌دهد.
پس از اين اقدام آمريکا، روابط اين دو کشور هر روز بد و بدتر مي‌شد و محدوديت‌ها براي افراد و شرکت‌هاي چيني در آمريکا افزايش پيدا مي‌کرد.
تشنج در روابط اين دو کشور به حدي افزايش پيدا کرد که روز جمعه ۲۱ تير ماه چين در بيانيه‌اي اعلام کرد فروش تسليحات به تايوان توسط آمريکا به طور جدي اصل «چين واحد» و اطلاعيه مشترک چين و آمريکا را نقض کرده و به حق حاکميت و منافع امنيتي چين نيز آسيب رسانده است. چين براي دفاع از منافع ملي، تحريم‌هايي را عليه مؤسسات آمريکايي فروشنده سلاح به تايوان اعمال مي‌کند.
در اين ميان برخي معتقدند با توجه به اين که روابط تجاري چين و ايران خوب پيش مي‌رود ممکن است آمريکا که به دنبال ضربه زدن به ايران است از اين موضوع به نفع خود سوءاستفاده کرده و موجب شود تا روابط تجاري ايران و چين هم با تشنج روبه‌رو شود. در اين رابطه سخنگوي وزارت خارجه چين در واکنش به هشدار آمريکا که اعلام کرده بود چنانچه چين يا کشور ديگري از ايران نفت بخرد را تحريم خواهد کرد تاکيد کرد پکن مخالف تحريم‌هاي غيرقانوني و يکجانبه واشنگتن عليه ايران است. گنگ شوانگ ادامه داد: بارها تاکيد کرده‌ايم روابط اقتصادي و تجاري چين با جامعه بين‌المللي از جمله ايران، در چارچوب قوانين بين‌المللي است، روابط عادي تجاري چين با ايران، منطقي و قانوني است و بايد مورد احترام و محافظت قرار گيرد.
آمريکا قدرت آسيب رساندن به چين را ندارد
حسن هاني‌زاد ه کارشناس مسائل خاورميانه در اين باره به «رسالت»‌گفت: اقدام اخير آمريکا در تقابل با چين به ويژه تحريم شرکت «هوآوي» در آمريکا و فروش سلاح پيشرفته آمريکايي به تايوان مشکلات بسياري در روابط آمريکا و چين به وجود آورده است.
او با بيان اين که چين قدرت اقتصادي بزرگي در دنياست، تصريح کرد: چين يک کشور هسته‌اي تاثير‌گذار است، اين کشور داراي حق وتو در شوراي امنيت سازمان ملل است و مي‌تواند مشکلات بسياري را از نظر اقتصادي، سياسي و نظامي براي آمريکا به وجود بياورد.
اين کارشناس مسائل خاورميانه افزود: چين از سال‌ها پيش برنامه‌ريزي کرده بود تا جلوي زياده‌خواهي آمريکا را بگيرد، لذا به نظر مي‌رسد که استراتژي‌اش تقويت سازمان شانگهاي است که مي‌تواند به عنوان يک مجموعه قدرتمند اقتصادي در برابر آمريکا و حتي اتحاديه اروپا ايستادگي کند، به همين جهت ابزارهاي آمريکا براي آسيب‌رساندن به چين بسيار پايين است اما در مقابل چين مي‌تواند اقدامات بسياري به جهت آسيب‌رساندن به آمريکا انجام دهد و هرچه اختلاف بين چين و آمريکا تشديد شود قطعا به نفع ايران و محور مقاومت خواهد بود.
ايستادگي چين در مقابل آمريکا به نفع ايران است
هاني‌زاده افزود: چين در درجه اول در صدد مقابله جدي با آمريکا و کاهش نفوذ آن کشور در منطقه شرق و غرب آسيا است و به لحاظ توان اقتصادي و نظامي مي‌تواند در برابر آمريکا ايستادگي کند؛ اين ايستادگي و تقابل چين مقابل آمريکا قطعا به نفع ايران خواهد بود زيرا آمريکا تضعيف خواهد شد و اين موضوع مي‌تواند به تقويت محور مقاومت و ايران کمک کند.
او افزود: چين هرگاه با آمريکا دچار تنش مي‌شود قطعا در روابط ايران و روسيه نوعي نزديکي احساس مي‌شود و کمک مي‌کند که محور ضدآمريکايي تقويت شود به علاوه اين که چين يک بازوي قدرتمندي به نام کره شمالي در اختيار دارد که مي‌تواند در برابر آمريکا ايستادگي کند و آمريکا را مورد تهديد قرار دهد.
چين مي‌تواند خلأ فروش نفت ايران را پر کند
نوذر شفيعي كارشناس حوزه بين‌الملل با بيان اين که فروش نفت ايران به چين زياد در محاسبات اقتصادي اين کشور اهميتي ندارد، در گفت‌وگو با «رسالت» اظهار داشت: به عبارت ديگر چين به راحتي مي‌تواند خلأ فروش نفت ايران را از طريق عربستان يا هر کشور ديگري حتي آمريکا پر کند. به نظر مي‌آيد بحث رابطه آمريکا و چين فراتر از موضوعاتي است که در روابط دو کشور مي‌گذرد. اگر آمريکا بر قطع نفت ايران توسط چين اصرار مي‌ورزد يا چين در مقابل فشارهاي آمريکا عليه ايران در بُعد تحريم‌ها مقاومت مي‌کند يا آمريکا به شدت عوارض و تعرفه‌هاي گمرکي بالايي بر کالاهاي چيني وضع مي‌کند بايد در نظر داشت که اين موضوعات از يک منطق خاصي پيروي مي‌کنند.
رقابت چين و آمريکا بر سر قدرت برتر جهاني
او ادامه داد: اين منطق خاص بحث رقابت بين آمريکا و چين درباره کسب موقعيت هژموني در جهان است، رقباي اصلي يعني چين و آمريکا بر سر تبديل شدن به قدرت برتر در جهان در حال رقابت هستند. آمريکا احساس مي‌کند که اين موقعيت را دارد و تصورش آن است که چين اين موقعيت را به خطر مي‌اندازد، فلذا از ديد آمريکايي‌ها، چين درصدد پر کردن جاي آمريکا به عنوان يک قدرت هژموني است، بنابراين رقابت‌ها بر سر اين جايگاه است. مخالفت چين با تحريم‌ ايران نوعي مخالفت چين با آمريکا بر سر هنجارهاي بين‌المللي است.
اين کارشناس مسائل بين‌الملل در پايان گفت: اختلافاتي که ميان چين و آمريکا به صورت موردي اتفاق مي‌افتد جلوه رقابت در سطح کلان است؛ به عبارت ديگر مخالفت چين با تحريم نفتي ايران و خريد نفت ايران توسط چين بخشي از بازي بزرگ بين چين و آمريکا است.