دست‌و‌پای‌شکسته صنعت اسباب‌بازی
| نفیسه امامی|
درحالی‌که صنعت اسباب‌بازی در دنیا به یکی از پول‌سازترین صنایع تبدیل‌شده و توانسته سهم زیادی از درآمدزایی کشورهایی مانند چین را به خود اختصاص دهد، اما در کشور ما نتوانسته جای خود را در میان صنایع باز کند چراکه با نگاه فانتزی به آن نگریسته می‌شود. جدی گرفتن این صنعت در کشوری مانند چین ثبت رکورد سه میلیارد دلار صادرات در یک ماه را برای این کشور رقم‌زده که این میزان بیشتر از صادرات نفت ایران در یک ماه است. این آماری است که نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس‌جمهور آن را اعلام کرده است.
اسباب‌بازی یک محصول لوکس و صرفا برای سرگرمی نیست، بلکه ابزار مهمی است که نیاز کشور، کودک و حتی خانواده را جواب می‌دهد. متأسفانه با توجه به ابعاد مهم وسایل سرگرمی و اسباب‌بازی برای کودکان، هنوز متولی مستقلی برای این صنعت در کشور وجود ندارد و این‌یکی از آسیب‌هایی است که به این صنعت واردشده است تا با حمایت‌های آن نهاد بتواند برند سازی از محصولات اسباب‌بازی صورت بگیرد و مسیر صادرات که در کشور ما با فراز و نشیب‌های زیادی همراه است، فراهم آید.
محسن حموله مدیرکل مرکز سرگرمی‌های سازنده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با «رسالت» به تیراژ بالای تولید اسباب‌بازی در چین اشاره کرد و گفت: «بیشتر کشورهای دنیا به چین سفارش تولید اسباب‌بازی می‌دهند و طبیعی است که آمار صادرات کشور چین نسبت به سایر کشورها بالاتر باشد. تیراژ تولید اسباب‌بازی در چین بیشتر از یک‌میلیون عدد و در ایران تیراژ بیشترین تولید اسباب‌بازی در حدود ۱۰ هزار عدد است. صنعت اسباب‌بازی در ایران نوپاست و هنوز جای کار زیادی برای آن وجود دارد.
وی افزود: «طراحی، یکی از مشکلات اصلی در ساخت اسباب‌بازی است، زیرا الگوی بیشتر اسباب‌بازی‌های ما از مدل‌های خارجی یا چینی گرفته می‌شود. این موضوع چند علت دارد: اول این‌که ما رشته دانشگاهی طراحی اسباب‌بازی تاکنون نداشته‌ایم و به‌تازگی در تلاش هستیم این رشته در مقطع کارشناسی شکل بگیرد. بر همین اساس کانون در سال گذشته رویداد ملی ایده آزاد را برگزار کرد و ۱۲۰ ایده را از افراد جوان دریافت کرد و درنهایت ۲۰ ایده ماکت‌سازی شد و اکنون به مرحله تولید رسیده و تولیدکنندگان می‌توانند از آن‌ها در تولید انبوه استفاده کنند.»
دبیر پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی اضافه کرد: « ما هنوز بعد ازسال‌‌ها فعالیت، اتحادیه مستقلی در صنعت اسباب‌بازی نداریم. صنعت بازی در کشور به‌قدری گسترش پیداکرده که متولیان متعددی را پیداکرده است، مثلا برای کافه بازی‌ها، اتاق بازی و اسکیت روم‌ها باید سازوکار درستی تهیه شود تا دچار مشکل نشویم.»
حموله، شورای نظارت بر اسباب‌بازی را بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، متولی نظارت، حمایت و سیاست‌گذاری در صنعت اسباب‌بازی ایرانی و خارجی عنوان کرد و افزود: «در شورای نظارت ۱۰ سازمان و وزارتخانه عضویت دارند. اگر هرکدام از وزارتخانه‌ها تکالیف خود را در صنعت اسباب‌بازی پیگیری کنند، گام‌های بزرگ و اساسی را برداشته‌ایم.»
وی اسباب‌بازی را کالای فرهنگی دانست و افزود: «نباید به اسباب‌بازی به چشم کالای لوکس و تجملاتی نگریست، زیرا اسباب‌بازی در رشد، شخصیت و پرورش کودکان تأثیر زیادی دارد. در پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی، عروسک‌های ایرانی را تحت حمایت قراردادیم و ۶۰۰ عروسک معرفی شدند. برای حمایت از این عروسک‌ها سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان باید مشارکت داشته باشند. عروسک‌های ایرانی دست‌ساز هستند و تعداد و تیراژ آن‌ها کم است و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ اسباب‌بازی توسط کانون به تولید رسیده است.»
وی نقش صداوسیما را در تبلیغات و معرفی اسباب‌بازی‌های ایرانی مهم دانست و گفت: «صداوسیما باید از تولید و کالای ایرانی حمایت کند و سهم آن را متفاوت از شرایط بازرگانی خود در نظر بگیرد. یکی از متولی‌های اصلی در معرفی اسباب‌بازی‌های ایرانی صداوسیماست که می‌تواند برنامه‌های محتوایی برای معرفی در شبکه‌های مختلف بر عهده بگیرد.»
*اعتقاد چندانی به صادرات در کشور وجود ندارد
اختصاص بخش مستقلی در وزارت صمت برای اسباب‌بازی از ضروریات این صنف محسوب می‌شود تا به رشد آن کمک کند. این صنعت باید یک متولی در بخش دولتی داشته باشد تا بتواند زیرساخت‌های لازم در صادرات را فراهم کند.
محمدرضا مودودی سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با «رسالت»، صنعت اسباب‌بازی را دارای ظرفیت‌های بالایی عنوان کرد و گفت: «این صنعت با توجه به مزیت‌های نسبی که در محصولات پلیمری داریم، فرصت مناسبی است تا از آن به نفع کشور استفاده شود، اما سهم بازار ما در صنعت اسباب‌بازی دنیا بالا نیست. بازار اسباب‌بازی ایران در دنیا در جایگاه نوزدهم قرار دارد و به دلیل داشتن ظرفیت‌های بالا می‌توانیم جلوی واردات اسباب‌بازی را تا حدودی بگیریم.»
وی به ضعف صادرات در کشور اشاره کرد و افزود: «استانداردها در صنعت اسباب‌بازی شکل‌گرفته‌اند، اما دارای مشکل صادرات اسباب‌بازی مانند سایر محصولات به خارج از کشور هستیم. ما در توسعه صادرات ضعف بزرگ دانشی داریم و بسیاری از تولیدکنندگان ما چندان آشنایی با صادرات، بازاریابی، عقد قرارداد و مذاکره ندارند و به همین علت متأسفانه معطوف به داخل کشور هستند.»
وی تصریح کرد: «حمایت از زیرساخت‌های لازم در صنعت اسباب‌بازی در دستور کار دولت قرار ندارد. برای این‌که این صنعت ارزش‌افزوده بیشتری را ایجاد کند، باید صنعت منتخبی که بتواند آن را پوشش دهد، پایه‌گذاری شود تا بتواند بین‌المللی شود. صنعتی که می‌تواند در زنجیره ارزش کالاهای پلیمری مؤثر باشد علی‌رغم داشتن استعداد، هنوز به فعلیت نرسیده است.»
سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران، نگاه به صادرات را به‌مثابه کالای لوکس در نظر گرفت و افزود: «طی یک سال گذشته هیچ کار مهمی درزمینه صادرات صورت نگرفته است. تعداد رایزن‌های ما کاهش پیداکرده‌اند درحالی‌که در زمان تحریم و جنگ اقتصادی باید تعداد رایزن‌ها در کشورهای هدف توسعه پیدا کنند. ضوابط و قوانین مانع توسعه صادرات هستند و کالاهای منتخب مانند اسباب‌بازی که داری ارزش‌افزوده‌ای هستند، شناسایی نشدند و در دستور کار دولت هم قرار نگرفتند.»
وی اضافه کرد: «در روابط بانکی هم هیچ توفیقی حاصل نشده است تا بتوانیم از ظرفیت‌ها استفاده کنیم. ما ۱۰ کار مثبت و مؤثری که بتواند افزایش صادرات دو برابری به همسایگان کشور را محقق کند، از سال گذشته تا امسال انجام نداده‌ایم. باور جدی به توسعه تجارت خارجی وجود ندارد و بیشتر نگاه‌ها وارداتی است و برنامه‌ای برای ظرفیت‌سازی و توانمندسازی صادرات در کشور وجود ندارد.»
مودودی تنوع کالایی و توانمندی شرکت‌های صادراتی را در وضعیت بسیار بحرانی اعلام کرد و گفت: «ما کمتر از ۴۰۰ قلم کالا داریم که بالای ۱۰ میلیون دلار در سال صادر می‌شوند و ۹۰ درصد صادرات ما را تشکیل می‌دهند. تعداد صادرکنندگان موفق ما هم که بیشتر از ۱۰ میلیون دلار در سال صادرات انجام می‌دهند کمتر از ۵۰۰ نفر هستند درحالی‌که در ترکیه بالغ‌بر هزار و ششصد شرکت با صادرات بالای ۱۰ میلیون دلار در حال فعالیت هستند.»
وی در پایان سخنانش با اشاره به این‌که چین سال‌ها در توسعه بازارهای خود تلاش کرده است، گفت: «چین امروز سهمی بالغ‌بر دو هزار و پانصد میلیارد دلار صادرات را در جهان ثبت کرده است. این کشور برندهای خود را در خارج از کشور توسعه داده، اما متأسفانه ما در داخل اعتقاد چندانی به صادرات نداریم و باوجود همه سخنرانی‌ها، نگاه صادراتی در کشور وجود ندارد.»
تجارت ایران , چین , صادرات , صنعت اسباب‌بازی , نفیسه امامی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.