بیماری زونا در نتیجه ویروس واریسلا زوستر، ویروس هرپس و عامل ایجاد آبله مرغان ایجاد می شود. وقتی فرد به آبله مرغان مبتلا می شود، این ویروس به صورت نهفته در بافت های عصبی بدن قرار می گیرد. ویروس غیر فعال می تواند سال‌ها بعد به صورت زونا و معمولاً بعد از بروز یک بیماری دیگر یا در دوره وجود استرس شدید در بیمار ایجاد شود.

«علائم اصلی در این مرحله از بیماری درد است و فرد در ابتدا احساس دردهای بسیار شدیدی دارد به طوری که گاهی اوقات با مراجعه به پزشک این گونه دردها با دردهای کیسه صفرا، دردهای کلیوی و دردهای قلبی مانند سکته اشتباه گرفته می شود و نهایتا پس از چند روز که بیمار دردهای شدیدی را حس کرد، ضایعات و راش های به صورت چرکی و تاولی ظاهر می شود که این در موارد می تواند با درد همراه باشد». (منبع)

درمان زونا در یک کلینیک درد می ‌تواند باعث حداقل سازی درد و پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر شود.

 پارامترهای موثر بر بروز زونا

 فاکتورهایی که خطر بروز زونا را افزایش می دهد عبارتند از:

• وقوع آبله مرغان در کودکی: افراد با سن و سال بیشتر معمولاً در بچگی با عفونت آبله مرغان روبه رو بوده اند، اما در سال های اخیر و در نتیجه انجام واکسیناسیون در کودکی، وقوع آبله مرغان کمتر و کمتر شده است.
• افزایش سن: زونا درمیان افراد بالای ۵۰ سال و در نتیجه‌ی سیستم ایمنی تضعیف شده، بیشتر شایع است. بعضی از کارشناسان برآورد کردند که نیمی از افراد ۸۰ سال به بالا با بیماری زونا مواجه می شوند.
• ابتلا به یک بیماری به خصوص: بیماریهایی که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شوند، مانند ایدز و سرطان می توانند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهد.
• درمان سرطان: تشعشعات یا شیمی درمانی می تواند مقاومت شما در مقابل بیماری را کاهش دهد و باعث آزاد سازی و فعال شدن ویروس زونا شود.
• مصرف داروهایی به خصوص: داروهای استفاده شده به منظور پیشگیری از پس زدگی اندامهای پیوند زده شده می تواند احتمال بروز زونا را افزایش دهد و استفاده طولانی مدت از استروئید مانند پردنیزون نیز می تواند به بروز زونا منتهی شود.

چه زمانی باید به متخصص درد مراجعه کنم؟

احتمال این وجود دارد که پس از بروز زونا بلافاصله به مراکز درمانی یا مراقبت های اولیه برای درمان این مشکل مراجعه کنید. معمولاً پزشک می‌تواند بر اساس نشانه های مشخص ایجاد شده، بروز بیماری زونا را تشخیص دهد. به همین دلیل انجام آزمایش معمولاً نیاز نیست، اما می‌تواند انجام شود.

درمانی برای زونا وجود ندارد با این حال شروع زودهنگام درمان می تواند روند بهبود این مشکل را سریع تر کند. متخصص درد یا پزشک می تواند مصرف داروهای مسکن یا آنتی ویروس را آغاز کند؛ با این حال این درمان از قدرت کافی برای پیشگیری از درد عصبی بعد از بروز زونا برخوردار نیست.

تجویز دارو

 داروهای ضد ویروس برای درمان زونا عبارتند از:

• زوویراکس
• فامویر
• والترکس
• کورتیکواستروئید: اگرچه این داروها برای زونا مورد تجویز زیادی ندارد، اما کورتیکواستروئید ضد التهاب مانند پردنیزون، در صورتی که چشم یا دیگر اعصاب صورتی تحت تاثیر قرار گرفته باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.
• داروی مورفینی: بعضی داروهای به‌خصوص مورفینی تراپوستی مانند وصله‌های فنتانیل یا داروهای مورفینی خوراکی می تواند در کوتاه مدت برای مدیریت درد شدید ناشی از زونا مفید باشد.

 اگر درمان تان با استفاده از داروهای ضد ویروسی را تا ۷۲ ساعت بعد از شروع بیماری آغاز نکنید، باز هم استفاده از یک دارو می تواند مفید باشد. آسیکلوویر ارزانترین داروی ضد ویروس به شمار می رود، اما دوز مصرفی آن بالاست و گاهی چند مرتبه در روز باید مصرف شود.

مدیریت درد

داروهای مسکن بدون نسخه می توانند در کنترل درد موثر باشند و آنها را می توان به صورت مستقل یا همراه با داروهای دیگر مصرف کرد.

 داروهای مسکن درد بدون نسخه

تیلنول (آستامینوفن) یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند مترین یا ادویل، برای کاهش درد خفیف یا درد متوسط می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

 آنتی هیستامین

 مصرف داروی خوراکی آنتی هیستامین مانند بنادریل یا همان دیفن هیدرامین می ‌تواند به کاهش خارش کمک کند. مصرف این دارو می تواند خواب آور باشد، بنابراین زمانی که می خواهید رانندگی کنید یا نیاز به تمرکز بالا دارید از این دارو استفاده نکنید. همچنین می توانید از آنتی هیستامین موضعی استفاده کنید. بنادریل به شکلهای مختلفی مانند اسپری، کرم یا وصله‌های چسبی تولید می شود.

لوسیون کالامین

می‌توان از لوسیون کالامین برای کاهش خارش و درد استفاده کرد. اگر از نسخه های قدیمی تر و ضخیم و صورتی این لوسیون خوشتان نمی آید، می توانید مدل های شفاف آن را نیز پیدا کنید.

 لیدوکائین

 این ماده بی حسی موضعی می تواند به کاهش موقتی درد در ناحیه مورد نظر کمک کند. لیدوکائین را میتوان به شکل های مختلف مانند کرم های بدون نسخه بی حسی پوست و همچنین به صورت برچسب هایی به نام لیدودرم که به پوست می چسبد و در طول ۱۲ ساعت در روز، مقدار کمی لیدوکائین تولید می کنند، استفاده کرد. از لیدوکائین تنها بر روی پوستی که هنوز زخم باز ندارد استفاده کنید (یعنی در حالتی که تاول ها یا زخم ها بهبود یافته باشد) در غیر این صورت استفاده از این ماده می‌تواند در صورت جذب توسط بدن از طریق زخم باز سمی باشد.

 کرم کاپسایسین

ماده فعال در فلفل که باعث می‌شود دهانتان بسوزد، همچنین می تواند باعث بی حسی در پوست شود. عملکرد این ماده با مصرف یک ماده شیمیایی عصبی به نام ماده p که مسئول انتقال سیگنال درد است، صورت میگیرد. یافته‌های چند مطالعه نشان داد که کاپسایسین در تسکین درد نوروپاتی موثر است. مطالعات تنها بر استفاده از برچسب های حاوی کاپسایسین با غلظت ۸% متمرکز بود. می توانید کرم های حاوی دوزهای پایین تر کاپسایسین را در داروخانه ها، مراکز غذای سلامت یا فروشگاه های آنلاین پیدا کنید. یکی از این موارد زوستریکس با غلظت یک دهم درصد کاپسایسین است. درباره دوز مصرفی مناسب برای مشکل تان حتماً با پزشک مشورت کنید.

بلوک عصبی

متخصص درد می‌تواند با تزریق داروهای بی حس کننده به عصب دردناک، دردتان را درمان کند. این روش با توجه به اینکه ویروس هرپس زوستر درون یک عصب بخصوص زندگی می کند، می تواند بسیار موثر باشد. اگر در ناحیه چشم با مشکل زونا مواجه شده باشید، بلوک عصبی بالای کاسه چشم می‌تواند باعث کاهش دردتان شود. در صورت بروز زونا در دستان، می توانید از بلوک عصبی اطراف مهره‌های گردنی استفاده کنید. زونای سینه یا کمر را نیز می توان با بلوک عصبی اطراف مهره ها درمان کرد.

تزریق اپیدورال

متخصص در طول تزریق اپیدورال، یک داروی بی حسی یا استروئید را در فاصله بسیار نزدیک به نخاع تزریق می کند. این موضوع باعث می‌شود تا دارو بتواند به بدنه سلول عصبی که ویروس در آن حضور دارد، برسد. تزریق اپیدورال می‌تواند بخشی از التهاب عصبی و درد پوست را با استفاده از ماده بی حسی کاهش دهد. تسکین درد ایجاد شده ناشی از تزریق اپیدورال می‌تواند از چند هفته تا چند ماه باقی بماند.

درمان خانگی

برای بیماری زونا نمی توان درمان خانگی در نظر گرفت، اما مواردی وجود دارد که می توانید برای کمک به بهبود وضعیت پوستی در نظر بگیری.د منطقه متاثر شده از بیماری زونا را تمیز، خشک و تا حدی که امکان دارد، در معرض هوا قرار دهید. خارش ایجاد شده در این منطقه می‌تواند گاهی دیوانه کننده باشد، اما سعی کنید که این کار را نکنید و تاول ایجاد شده را نترکانید.

پی درد زونا یا نورالژی پس از هرپس چیست؟

منظور از پی درد زونا، مشکلی است که پس از بروز بیماری زونا رخ می دهد و آن را با درد شدید می شناسند و ممکن است ماه ها و یا حتی سالها طول بکشد. پی درد زونا معمولاً تا ۲۰ درصد افرادی که به زونا مبتلا شدند، به خصوص افراد دارای ۶۰ سال و بیشتر را متاثر میکند. به نظر می رسد که وقتی نورون های سیستم عصبی مرکزی و محیطی بدن با فعال سازی مجدد ویروس واریسلا آسیب می بینند، این مشکل بروز می کند.