| نفيسه امامي |
به تازگي جواد سليماني، مديرعامل گروه خودروسازي سايپا اعلام کرده «روند توقف توليد پرايد از سال گذشته آغاز شده، اما خبر آن براي جلوگيري از وارد شدن التهاب به بازار تاکنون رسانه‌ اي نشده بود.» پيش از اين خبر بارها تصميم سايپا مبني بر توقف توليد پرايد اعلام شد اما عملياتي نشده بود، ولي ظاهرا اين تصميم اين بار جامه عمل پوشيده و قرار است تيبا، کوييک و ساينا محصولات جايگزين پرايد باشند.
پرايد از دهه ٧٠ در ايران به توليد رسيد و با استقبال زيادي در آن سال‌ها روبه رو شد و با فروش صدها هزار دستگاه در سال، سهم يکي از پرفروش ترين خودروها در بازار ايران را از آن خود کرد. پرايد در مقايسه با ساير خودروها از قيمت پايين تري برخوردار بود و اين مزيتي براي آن محسوب مي شد
تا اولين گزينه براي خريد خودرو براي قشر متوسط و ضعيف محسوب شود و طرفداران خاص خود را داشته باشد چراکه مصرف پايين سوخت و هزينه پايين نگهداري، استهلاک پايين و خدمات پس از فروش ارزان در مقايسه با محصولات ساير خودروسازان، مزيت هاي اين خودرو محسوب مي شود، اما همواره انتقادها از پايين بودن سطح ايمني اين خودرو مطرح مي شد تا جايي که از مهم‌ترين دلايلي که منتقدان براي توقف توليد آن ذکر مي‌ کردند، ايمني پايين اين خودرو بود.
در نتايج تست مؤسسه ايمني بزرگراه‌ هاي آمريکا، خودروي پرايد بدترين خودروي سواري شناخته شده که مي‌ تواند جان سرنشينان را به خطر بيندازد. پرايد در تست تصادف، به سختي امتياز ۲ ستاره از ۵ ستاره را به خود اختصاص داده که نکته بسيار قابل تأملي است. ضمن اينکه در بررسي هاي داخلي رتبه يک تصادفات در داخل کشور نيز به پرايد مي رسد. رئيس پليس راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي نيز در اين باره اعلام کرده «طي ۱۱ سال گذشته، ۳۴ درصد از جان باختگان و مجروحان حوادث رانندگي، سرنشين خودروي پرايد بوده‌اند.»
با توجه به مزيت هايي که براي پرايد ذکر گرديد، نمي توانيم از ايمني پايين اين خودرو که از بزرگ‌ترين معايب آن محسوب شود، چشم پوشي کرد زيرا خودرويي که بيشترين ميزان فروش در کشور را کسب کرده، کمترين ميزان استاندارد در تصادفات را دارد.
حميد مقيمي از اعضاي بخش مهندسي خودروسازي سايپا در گفت و گو با «رسالت» با اشاره به توقف توليد پرايد در کشور مي گويد: «قبل از اين بارها اخباري مبني بر توقف توليد پرايد اعلام شده بود اما عملياتي نشد، در حالي‌که اين بار تصميم جدي براي توقف آن گرفته شد و قرار است توليد پرايد مدل۱۳۲ تا پايان دي ماه ۹۸، پرايد مدل۱۱۱ تا پايان ارديبهشت ۹۹ و پرايد مدل۱۳۱ تا پايان تيرماه ۹۹ به پايان برسد.»
مقيمي با بيان اينکه پلتفرم پرايد بعد از ورود به کشور تغييرات متعددي داشته است، مي افزايد: «از زماني که پرايد در داخل به توليد انبوه رسيد، از نظر ايمني بدنه آن تقويت شده و ترمز اي بي اس، فرمان هيدروليک و ايربگ به آن اضافه شده و تغييرات متناسب با نيازهاي کشور انجام گرفته است. هر آنچه که استاندارد در کشور براي توليد خودرو الزامي کرده براي پرايد در نظر گرفته شده است.»
وي درباره آمار بالاي تصادفات منجر به جرح و فوت توسط پرايد در کشور بيان مي کند: «اين آمار بايد به نسبت خودروهاي موجود در بازار باشد. خودرويي که بيشترين تيراژ توليد را داراست، به طور قطع بيشترين ميزان تصادفات را هم دارد، زيرا تعداد زيادي از اين خودرو در خيابان ها و جاده هاي کشور در حال تردد هستند.»
مقيمي با بيان اينکه پرايد تست هاي تصادف را در اروپا گذرانده که مجوز توليد آن صادر شده است، مي گويد: «در سال ۹۰ تست هاي تصادف از پرايد گرفته شد و بدنه آن تقويت شد و مورد تأييد مراجع ذي صلاح کشور قرار گرفت. خودروهاي تيبا، کوييک و ساينا نيز تست هاي مربوط ايمني و تصادف را گذرانده و مورد تأييد قرار گرفته اند.»
*پرايد نمي تواند سقف استانداردهاي جديد را پاس کند
تعيين سطح استاندارد براي توليد خودرو يکي از موضوعات مهمي است که ميان وزارت صمت و سازمان ملي استاندارد مطرح شده تا خودروهاي توليد شده بتوانند استانداردهاي تعيين شده را پاس کنند؛ سطحي که پرايد از عهده لحاظ کردن آن بر نمي آمد.
احمد نعمت بخش دبير انجمن خودروسازان نيز در گفت و گو با «رسالت» مي گويد: «پرايد پايين ترين سطح استانداردهايي که براي خودرو در نظر گرفته شده را کسب کرده است، در حالي‌که برندهايي مانند بنز و جنرال موتورز به دنبال استانداردسازي بالاي خودروهاي خود هستند اما محصولي مانند پرايد حداقل هاي استانداردها را رعايت مي کند.» وي با اشاره به تعيين استانداردهاي جديد در توليد خودرو مي گويد: «سازمان ملي استاندارد با وزارت صمت در حال رايزني براي تعيين استانداردهاي جديد هستند و به همين علت خط توليد پرايد متوقف شده است، زيرا اين خودرو نمي تواند سقف استانداردهاي جديد را پاس کند. در حالي‌که خودروهاي جايگزين پرايد داراي استانداردهاي بيشتر و کيفيت بالاتر، اما قيمت بيشتري هستند.»
دبير انجمن خودروسازان تصريح مي کند: «طبق قانون بايد از ابتداي دي ماه امسال بيش از ۶۳ استاندارد از استانداردهاي ۸۵ گانه براي توليد خودرو پاس شود اما به دليل وجود تحريم ها بعضي از استانداردها را نمي توان لحاظ کرد و سازمان ملي استاندارد هم به اين مسئله واقف است. لحاظ شدن بعضي از استانداردها، نسل خودرو را تغيير مي دهد و پلتفرم را متفاوت مي کند که اين در شرايط فعلي شدني نيست.»
وي با تأکید بر اينکه نبايد يک مدل خودرو طي چند سال به توليد برسد، مي افزايد: «توليد خودرو در طول ۲۰ سال عملکرد مناسبي محسوب نمي شود، اما صنعت خودروسازي به دليل وجود تحريم ها، مجبور به چنين توليدي شد. اگر تحريم بر صنعت خودرو کشور وضع نمي شد، محصولات جديد در سال ۲۰۰۸ ميلادي توليد مي شدند و اين يکي از مهم ترين برنامه هاي ما در صنعت خودروسازي کشور بود اما متأسفانه نتوانست عملياتي شود.»
نعمت بخش اضافه مي کند: «علاوه بر پايين بودن استانداردهاي پرايد، مردم در حدود ۲۰ سال از اين خودرو استفاده کرده اند و ديگر براي آنها جذابيت ندارد. با توقف خط توليد پرايد و پژو ۴۰۵ و ورود خودروهاي جديد، رضايت مشتريان هم حاصل مي شود.
توقف توليد پرايد، تصميم شايسته اي بود، همان طور که زماني توليد پيکان متوقف شد.»
* زمان از رده خارج کردن پرايد نرسيده است
شايد به زعم عده اي توقف خط توليد پرايد بايد به زمان ديگري موکول مي شد تا جايگزين مناسب تري براي آن درنظر گرفته شود اما با توجه به عدم رقابت پذير بودن صنعت خودرو در کشور، جايگزين مناسبي براي اين خودرو تا سال‌هاي آتي نه تنها درنظر گرفته نمي شد بلکه همچنان پرايد با آپشن هاي محدود و ايمني پايين به توليد
مي‌رسيد. حسن کريمي سنجري کارشناس صنعت خودرو درگفت و گو با «رسالت» با اشاره به اينکه کشور اصرار زيادي براي توليد يک مدل خودرو طي چند سال دارد، مي گويد: «مدل هاي خودرو بر اساس پلتفرم ها طراحي مي شوند و پلتفرم ها هم داراي عمر مشخصي هستند و به دليل رقابت پذيري و مشتري مداري، ماهيت آن طي چند سال تغيير مي کند و قواي محرکه آن ارتقا پيدا مي کند. در نتيجه ساختار پلتفرم ها تغيير مي کند. بعضي از شرکت ها به قدري در طراحي قوي عمل مي کنند که هر سال مدل جديدي از پلتفرم ها را ارائه مي دهند.»
وي ادامه مي دهد: «طراحي پلتفرم خودرو مستلزم داشتن دانش فني، زنجيره تأمين شامل قطعه سازان و برخورداري از بازار وسيع است. بنابراين هر کشوري بر پلتفرم نمي تواند سرمايه گذاري کند زيرا اين سه الزام را هيچ کدام از شرکت هاي خودروسازي ما در اختيار ندارند، بنابراين با شرکت هاي خودروسازي مشارکت کرده ايم و پلتفرم آنها را خريداري کرده ايم و به توليد انبوه رسانده ايم مانند خريد پلتفرم پژو و پرايد.»
کريمي سنجري با اشاره به اينکه اکنون زمان مناسبي براي توقف خط توليد پرايد نيست، افزود: «در شرايط فعلي کشور به دليل وجود تحريم ها، امکان خريد پلتفرم جديد خودرو وجود ندارد تا آن را به توليد انبوه رساند. ضمن اينکه امکان طراحي پلتفرم خودرو هم در داخل نيست، پس ما چاره اي جز توليد خودروهايي که از ۲۰ سال قبل توليدمي شده اند را نداريم. هرچند نمي توان منکر پايين بودن استانداردهاي خودروي پرايد بود، اما اگر اين خودرو که پايين ترين قيمت خودرو را در کشور داراست به توليد نرسد، چه خودروي ديگري را مي توانيم جايگزين آن کنيم؟»
وي پرايد را انتخاب اقشار ضعيف جامعه عنوان مي کند و مي گويد: «با توقف خط توليد پرايد، اين ماشين ارزان قيمت را از خانواده ها مي گيريم. بايد جلوگيري از توليد پرايد را به زماني موکول کنيم که صنعت خودرو به سهولت جايگزين مناسبت تري به جاي آن داشته باشد در حالي‌که فعلا صنعت خودروسازي به دليل وجود محدوديت ها امکان چنين جايگزيني را ندارد. با درنظر گرفتن اين شرايط، زمان از رده خارج کردن اين خودرو مناسب نيست و بايد به زماني موکول شود که تحريم ها رفع و با قيمت مناسب خودروهاي ديگري جايگزين شوند.»
اين کارشناس خودرو، با اشاره به جايگزيني تيبا، کوييک و ساينا به جاي پرايد مي گويد: «اين خودروها به لحاظ ايمني و استاندارد شرايط خيلي بهتري نسبت به پرايد ندارند. لحاظ کردن استانداردهاي ۸۵ گانه براي خودروها در کشور به تعويق افتاده، زيرا صنعت خودروسازي امکان استفاده از الزامات اين استانداردها را ندارد و خودروهاي جايگزين نامبرده شده هم نمي توانند توسط استانداردهاي ۸۵ گانه مورد تأييد قرار بگيرند. شايد اين خودروها تا سه سال آينده هم توليد شوند اما بعد از آن به سطح پايين استاندارد مي رسند.» وي تصريح مي کند: «قيمت خودروهاي تيبا، کوييک و ساينا از پرايد بالاتر است و شايد اصرار وزارت صمت بر حذف پرايد از گردونه توليد، به دليل به فروش رسيدن زير قيمت تمام شده آن و ضرردهي اش باشد. با اين حال معتقدم مي بايست در شرايط مناسب تري توليد پرايد متوقف مي شد.»
صنعت خودرو در دنيا بسيار پيشتاز شده و ما با دنيا فاصله معنا دار و زيادي داريم و يکي از دلايل مهم آن را عدم وجود رقابت در اين صنعت مي توان عنوان کرد. پرايد خودروي متعلق به چند دهه قبل است که تغييرات جدي در آن به وجود نيامده و هرگز نمي توان آن را با خودروهاي دنيا مقايسه کرد. پرايد سال‌ها جاي خود را در ميان خانواده ها باز کرد و خودرويي ارزان با استهلاک پايين محسوب مي شد، در حالي‌که نمي توان به بهانه ارزاني، از کيفيت و مقاومت پايين آن چشم پوشي کرد.
حال بايد ديد با توجه به پيشرفت لاک پشتي صنعت خودروي کشور، چه پلتفرم‌ هاي جديد و اختصاصي‌اي با توجه به وعده سايپايي ها طراحي و عرضه مي شود.