اخبار ویژه »
شناسه خبر : 32163
پرینتخانه » آخرین اخبار
تاریخ انتشار : 06 آبان 1399 - 7:33 |
گزارش«رسالت» از الزامات سیاست همسایگی؛
خواب زمستانی وزارت خارجه
امروز پیگیری سیاست همسایگی و منطقه قدرتمند برای ایران یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت محسوب می‌شود. اما واقعیت این است که غفلت یکی از مهم‌ترین مجریان تصمیم‌سازی سیاست خارجی ایران یعنی وزارت امور خارجه از این امر نگرانی‌های جدی برای کشور رقم زده است. غفلتی که هرروز چشم‌انداز تاریکی را برای اهداف کلان طرح‌شده در اسناد بالادستی کشور در این زمینه ایجاد می‌کند. ای کاش این وزارتخانه مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در سال‌های اخیر برای پیگیری سیاست همسایگی را برای افکار عمومی تشریح کند.
عابد اکبری
امروز پیگیری سیاست همسایگی و منطقه قدرتمند برای ایران یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت محسوب می‌شود. اما واقعیت این است که غفلت یکی از مهم‌ترین مجریان تصمیم‌سازی سیاست خارجی ایران یعنی وزارت امور خارجه از این امر نگرانی‌های جدی برای کشور رقم زده است. غفلتی که هرروز چشم‌انداز تاریکی را برای اهداف کلان طرح‌شده در اسناد بالادستی کشور در این زمینه ایجاد می‌کند. ای کاش این وزارتخانه مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در سال‌های اخیر برای پیگیری سیاست همسایگی را برای افکار عمومی تشریح کند.
این غفلت به خصوص در حوزه مشترک تمدنی – فرهنگی باعث شده روابط سیاسی و اقتصادی با برخی از این کشورها به پایین‌ترین سطح خود برسد. چنانکه امروز به‌عنوان‌مثال مدیریت روابط با تاجیکستان از تعیین برنامه و اقدام برای بهره‌برداری اقتصادی و فرهنگی از فرصت همسایگی، به مدیریت تنش تقلیل یافته است. با افغانستان نه‌تنها در مناسبات فرهنگی، اقتصادی و انسانی، بلکه در حوزه ژئوپلیتیک و امنیت زیستی مثل حقآبه رود هیرمند و هریرود و مسئله سدسازی‌های این کشور از لحاظ دیپلماتیک به جمع‌بندی قابل‌اتکایی نرسیده‌ایم. هنوز با پاکستان درباره امنیت مرزها به دیدگاهی مشترک نرسیده‌ایم و هر از چندگاهی مشکلاتی امنیتی و تروریستی دراین‌باره رخ می‌دهد. در مرزهای غربی و با توجه به وضعیت شهرهای مرزی، وضعیت تسهیل شرایط مرتبط با بازرگانی، تجاری و بهبود بهره‌برداری از فرصت‌های مشترک با عراق به حداقل رسیده است. با همسایگان شمالی به تازگی درباره رژیم حقوقی دریای خزر به تفاهم حداقلی اما قابل‌بحث رسیده‌ایم اما دستاورد قابل‌اتکایی درزمینهٔ مبادلات اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک به دست نیامده است.
حداقل انتظار از دستگاه عریض و طویل وزارت امور خارجه، کمک به تعدیل سوءبرداشت از دوقطبی‌سازی‌های میان ایرانی قدرتمند با نیات تهاجمی و کمک به ساخت منطقهای قدرتمند است. کمک به تسهیل شرایط همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی در مرزهای مشترک است. کمک به تسهیل اقدامات نهادهای غیردولتی، انجمنی و غیررسمی در حوزه همکاری‌های فرهنگی، علمی و اقتصادی با مردم منطقه است. کمک به افزایش ارتباطات غیررسمی بین نخبگان و شرکت‌ها و مؤسسات حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی است. این انتظارات بی جا نیست زیرا قرار بود سیاست خارجی هموار کننده فرصت‌های خارجی برای کشور باشد. قرار بود بهره‌گیری از دیپلماسی رسمی، عمومی و حتی مجازی برای فراهم کردن مناسبات در حوزه تمدنی و کاستن از رقابت‌های بیهوده و تخریبی به پشتوانه تخصص و کارگزاران فعال منطقهای مانند سفارتخانه و کنسولگرها حداقل کارکرد این وزارتخانه باشد.
با این حال پر واضح است که علاوه بر بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی، کمک و موفقیت در پیشبرد سیاست همسایگی منجر به کم‌رنگ شدن حضور قدرت‌های بزرگ در منطقه غرب آسیا می‌شود که خود یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ایران در سطح منطقهای است. به نظر می‌رسد زمانی کشورهای منطقه به خصوص متحدین آمریکا خود را بی‌نیاز از حضور این کشور در منطقه خواهند دید که نه‌تنها از جانب یکدیگر دغدغه امنیتی نداشته باشند، بلکه درنتیجه مشارکت، همکاری و هم‌افزایی با یکدیگر به کشورهایی باثبات و پیشرفته تبدیل‌شده باشند.
درحالی‌که یکی از مأموریت‌های اصلی این وزارتخانه کمک به تسهیل شرایط خارجی در جهت ایجاد و ارتقای پرستیژ و وجهه و اعتبار بین‌المللی دولت و ملت است، اگر نهایت بهره‌برداری از ظرفیت‌های وزارت خارجه یک کشور پیگیری امور دیپلماتیک و کنسولی در معنای سنتی آن باشد، نمی‌توان نسبت به ادامه کارکرد و چشم‌انداز موفق آن امید داشت.
سیاست خارجی اقتصادمحور از تلقی دیپلماسی به‌مثابه ابزار تنش‌زدایی صرف عبور کرده و به سوی ایجاد بسترها و شرایط لازم جهت همکاری‌های بلندمدت با کشورهای منطقه حرکت می‌کند. شرایطی که زمینه دستیابی اقتصاد ایران به سه رکن منابع مالی و سرمایه خارجی، فناوری پیشرفته و بازارهای منطقهای و جهانی را فراهم آورد.
با این تفاسیر ازآنجاکه پیگیری سیاست همسایگی منجر به ایجاد ثبات، تقویت روحیه همکاری و مشارکت جمعی در سطح منطقه می‌شود، این اقدام بایستی تبدیل به اولویت شماره یک این وزارتخانه شود.
نتیجه آنکه طرح و پیگیری سیاست همسایگی یکی از اولویت‌های اساسی برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز است و وزارت خارجه بایستی اولویت اساسی خود را با این ضرورت هماهنگ کند. بدون شک در این مسیر ترسیم‌شده، پیگیری و کمک به تسهیل شرایط دیپلماسی فرهنگی، علمی و ورزشی حداقل در حوزه تمدنی اساس بازگشت اعتبار و تغییر نگاه نسبت به کارکرد مطلوب وزارت امور خارجه است.
امروز پیگیری سیاست همسایگی و منطقه قدرتمند برای ایران یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت محسوب می‌شود. اما واقعیت این است که غفلت یکی از مهم‌ترین مجریان تصمیم‌سازی سیاست خارجی ایران یعنی وزارت امور خارجه از این امر نگرانی‌های جدی برای کشور رقم زده است. غفلتی که هرروز چشم‌انداز تاریکی را برای اهداف کلان طرح‌شده در اسناد بالادستی کشور در این زمینه ایجاد می‌کند. ای کاش این وزارتخانه مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در سال‌های اخیر برای پیگیری سیاست همسایگی را برای افکار عمومی تشریح کند.
این غفلت به خصوص در حوزه مشترک تمدنی – فرهنگی باعث شده روابط سیاسی و اقتصادی با برخی از این کشورها به پایین‌ترین سطح خود برسد. چنانکه امروز به‌عنوان‌مثال مدیریت روابط با تاجیکستان از تعیین برنامه و اقدام برای بهره‌برداری اقتصادی و فرهنگی از فرصت همسایگی، به مدیریت تنش تقلیل یافته است. با افغانستان نه‌تنها در مناسبات فرهنگی، اقتصادی و انسانی، بلکه در حوزه ژئوپلیتیک و امنیت زیستی مثل حقآبه رود هیرمند و هریرود و مسئله سدسازی‌های این کشور از لحاظ دیپلماتیک به جمع‌بندی قابل‌اتکایی نرسیده‌ایم. هنوز با پاکستان درباره امنیت مرزها به دیدگاهی مشترک نرسیده‌ایم و هر از چندگاهی مشکلاتی امنیتی و تروریستی دراین‌باره رخ می‌دهد. در مرزهای غربی و با توجه به وضعیت شهرهای مرزی، وضعیت تسهیل شرایط مرتبط با بازرگانی، تجاری و بهبود بهره‌برداری از فرصت‌های مشترک با عراق به حداقل رسیده است. با همسایگان شمالی به تازگی درباره رژیم حقوقی دریای خزر به تفاهم حداقلی اما قابل‌بحث رسیده‌ایم اما دستاورد قابل‌اتکایی درزمینهٔ مبادلات اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک به دست نیامده است.
حداقل انتظار از دستگاه عریض و طویل وزارت امور خارجه، کمک به تعدیل سوءبرداشت از دوقطبی‌سازی‌های میان ایرانی قدرتمند با نیات تهاجمی و کمک به ساخت منطقهای قدرتمند است. کمک به تسهیل شرایط همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی در مرزهای مشترک است. کمک به تسهیل اقدامات نهادهای غیردولتی، انجمنی و غیررسمی در حوزه همکاری‌های فرهنگی، علمی و اقتصادی با مردم منطقه است. کمک به افزایش ارتباطات غیررسمی بین نخبگان و شرکت‌ها و مؤسسات حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی است. این انتظارات بی جا نیست زیرا قرار بود سیاست خارجی هموار کننده فرصت‌های خارجی برای کشور باشد. قرار بود بهره‌گیری از دیپلماسی رسمی، عمومی و حتی مجازی برای فراهم کردن مناسبات در حوزه تمدنی و کاستن از رقابت‌های بیهوده و تخریبی به پشتوانه تخصص و کارگزاران فعال منطقهای مانند سفارتخانه و کنسولگرها حداقل کارکرد این وزارتخانه باشد.
با این حال پر واضح است که علاوه بر بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی، کمک و موفقیت در پیشبرد سیاست همسایگی منجر به کم‌رنگ شدن حضور قدرت‌های بزرگ در منطقه غرب آسیا می‌شود که خود یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ایران در سطح منطقهای است. به نظر می‌رسد زمانی کشورهای منطقه به خصوص متحدین آمریکا خود را بی‌نیاز از حضور این کشور در منطقه خواهند دید که نه‌تنها از جانب یکدیگر دغدغه امنیتی نداشته باشند، بلکه درنتیجه مشارکت، همکاری و هم‌افزایی با یکدیگر به کشورهایی باثبات و پیشرفته تبدیل‌شده باشند.
درحالی‌که یکی از مأموریت‌های اصلی این وزارتخانه کمک به تسهیل شرایط خارجی در جهت ایجاد و ارتقای پرستیژ و وجهه و اعتبار بین‌المللی دولت و ملت است، اگر نهایت بهره‌برداری از ظرفیت‌های وزارت خارجه یک کشور پیگیری امور دیپلماتیک و کنسولی در معنای سنتی آن باشد، نمی‌توان نسبت به ادامه کارکرد و چشم‌انداز موفق آن امید داشت.
سیاست خارجی اقتصادمحور از تلقی دیپلماسی به‌مثابه ابزار تنش‌زدایی صرف عبور کرده و به سوی ایجاد بسترها و شرایط لازم جهت همکاری‌های بلندمدت با کشورهای منطقه حرکت می‌کند. شرایطی که زمینه دستیابی اقتصاد ایران به سه رکن منابع مالی و سرمایه خارجی، فناوری پیشرفته و بازارهای منطقهای و جهانی را فراهم آورد.
با این تفاسیر ازآنجاکه پیگیری سیاست همسایگی منجر به ایجاد ثبات، تقویت روحیه همکاری و مشارکت جمعی در سطح منطقه می‌شود، این اقدام بایستی تبدیل به اولویت شماره یک این وزارتخانه شود.
نتیجه آنکه طرح و پیگیری سیاست همسایگی یکی از اولویت‌های اساسی برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز است و وزارت خارجه بایستی اولویت اساسی خود را با این ضرورت هماهنگ کند. بدون شک در این مسیر ترسیم‌شده، پیگیری و کمک به تسهیل شرایط دیپلماسی فرهنگی، علمی و ورزشی حداقل در حوزه تمدنی اساس بازگشت اعتبار و تغییر نگاه نسبت به کارکرد مطلوب وزارت امور خارجه است.
برچسب ها
عابد اکبری , وزارت امور خارجه
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=32163
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای خواب زمستانی وزارت خارجه بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.