«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در ابتدای این نشست خبری فرارسیدن رحلت پیامبر اکرم (ص) را تسلیت گفت و به تشریح دیدارها و رایزنی‌های وزیر امور خارجه ایران در مدت حضورش در نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پرداخت.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی عنوان کرد: سفر وزیر خارجه ارمنستان از پیش تنظیم شده بود در چارچوب مسایل دوجانبه و گسترش روابط در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. مقامات دو کشور در مورد مسائل دوجانبه و گسترش روابط فیمابین در حوزه‌های مختلف رایزنی می‌کنند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره افغانستان بیان کرد: ایران موضع ثابتی را در خصوص عملیات تروریستی داشته و بدون تبعیض همه اقدامات را محکوم کرده است. همه باید تلاش کنیم افغانستان با صلح و ثبات داشته باشیم.

* حضور صهیونیست‌ها و داعشی‌ها در خاک جمهوری آذربایجان

این دیپلمات ارشد ایرانی درباره حضور صهیونیست‌ها و داعشی ها در خاک جمهوری آذربایجان اظهار داشت: از ابتدای جنگ تا امروز این گزارش‌های متعدد را داشتیم و تمامی این گزارش‌ها را به اطلاع دوستان در باکو رساندیم. در جلسات مختلف دوستان ما اعلام کردند که هیچ تهدیدی متوجه کشورهای دیگر نیست و این گزارش‌ها همچنان دست ما واصل می‌شود، ولی اجازه دهید از مسیر خودش با دوستان در آذربایجان در این خصوص صحبت کنیم.

وی درباره بازداشت دو خبرنگار کرد ایرانی توسط پلیس ترکیه گفت: اجازه دهید این موضوع و موضوعات شبیه این در مجرای خود پیگیری شود. من آخرین جزییات را بگیرم و بعدا خدمت شما می‌گویم.

* مقامات باکو باید دقت بیشتری درباره نحوه رفتار مرزبانانشان با اتباع ایرانی داشته باشند

سخنگوی وزارت خارجه درباره اختلافات ایجاد شده بین ایران و جمهوری آذربایجان نیز اظهار داشت: روابط ایران و آذربایجان همواره از روند رو به رشد و گسترش برخوردار بوده است. در دوران چند ماهه اخیر در جنگ و بعد از آن ایران سیاست اصولی خود را پیگیری کرده و از هیچ کمکی برای برادران خود در آذربایجان دریغ نکرده است.

وی گفت: باید اجازه دهیم در همان مجراها گفت وگوها ادامه یابد. نیاز به اظهارات رسانه‌ای تاسف برانگیز و کشاندن مباحث به فضاهای رسانه‌ای شاید نباشد. از ابتدا به دوستان خود در باکو گفتیم که ما تمامیت ارضی و حاکمیت ملی آذربایجان را نه تنها محترم می‌شماریم بلکه کمک کردیم حفظ و صیانت شود. رفتار با رانندگان ایرانی را دوستانه و در راستای حسن همجواری نمی‌دانیم. 

خطیب‌زاده افزود: مقامات باکو باید دقت بیشتری درباره نحوه رفتار مرزبانانشان با اتباع ایرانی داشته باشند. در مورد روابط با آذربایجان یک ملاحظاتی وجود دارد که مهمترین اظهارات و اقدامات رژیم صهیونیستی از داخل آذربایجان است. آنچه روشن است این است که آذربایجان نباید اجازه دهد مرزهای خود مورد سوء استفاده طرف ثالثی علیه ایران قرار بگیرد. 

وی گفت: بهتر آن است که باکو به وظایف حاکمیتی خود عمل کند و روابط دوجانبه در مسیر خوبی در جریان است.

* روابط ایران و آذربایجان و همچنین روابط ایران و همسایگان نیاز به میانجی نداشته 

سخنگوی وزارت خارجه گفت: روابط ایران و آذربایجان و همچنین روابط ایران و همسایگان نیاز به میانجی نداشته است. روابطمان با کشورهای همسایه در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی با جدیت و دینامیسم خوبی در جریان است و پویایی‌ها خود را دارد. با مسکو گفت‌وگوهای راهبردی داریم و شامل تحولات در منطقه پیرامونی ما و روسیه همواره بوده است.

وی افزود: در خصوص برخی تحولات در حوزه خزر و برخی مانورهای نظامی موضع روسیه و ایران کاملا مشترک و شبیه هم بوده است.

خطیب‌زاده درباره اظهارات امیرعبداللهیان اظهار داشت: ایشان آنچه بیان کرد در خصوص این است که منطق آمریکا همچنان تغییر نکرده است و بایدن می‌خواهد میراث شکست خورده تحریم‌ها علیه برجام و ایران را حفظ کند و در عین حال می‌خواهد از وین نتیجه‌ای را که مایل است و بازگشت به برجام را حاصل کند. این باید تغییر کند. نمی‌شود تا به امروز تمامی تحریم‌های آمریکا باقی بماند.

خطیب‌زاده همچنین گفت: همه باید کمک کنند صلح و ثبات در منطقه در حد اعلا حفظ شود.

* بیش از این تحمل این دست اندازی‌های بچگانه را در منطقه شمال غرب نداریم

به گزارش فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدامات نظامی ایران علیه برخی گروهک‌های تروریستی در اقلیم کردستان عراق نیز بیان کرد: ایران در قبال گروهک‌های تروریستی یک صبر راهبردی داشت. پیام قاطعی که ایران به دوستان خود در دولت عراق و اقلیم کردستان ارسال کرده که این مسیر و اقدامات تروریستی دیگر نمی‌تواند ادامه یابد. نمی‌شود در مرزهای اقلیم کردستان عراق و در عراق شاهد حضور پایگاه‌های نظامی توسط گروهک‌های تروریستی ضد ایران باشیم. نمی‌توانیم شاهد برقراری پایگاه‌های نظامی باشیم که گروهک‌های تروریستی برای حمله به ایران مورد آموزش قرار می‌گیرند.

وی تصریح کرد: ایران بیش از این نمی‌تواند صبر کند به دوستان در عراق و اقلیم گفته شده که این اقدامات به هیچ وجه از سوی ایران تحمل نمی‌شود و اینها باید خلع سلاح شده و پایگاه‌ها برچیده شوند. 

خطیب‌زاده بیان کرد: اقلیم و دولت مرکزی عراق باید به وظایف خود عمل کرده و اینها را خلع سلاح کنند. متاسفانه سال‌هاست در منطقه اقلیم این موضوع رعایت نشده است. دوستان ما در اقلیم و عراق گفتند که تلاش می‌کنند ولی اینها کافی نیست. مطالبه جدی ماست و آن را تا آخر پیگیری جدی خواهیم کرد. بیش از این تحمل این دست اندازی‌های بچگانه را در منطقه شمال غرب نداریم.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری در این خصوص بیان کرد: آن‌چه ایران انجام داده حملات اقلیم کردستان نیست حمله به پایگاه‌های تروریستی است که در خاک عراق بر علیه ایران چندین سال است عملیات می‌کنند. این با ادعای دوستی نمی‌خواند که پایگاهی در اختیار گروهک‌های تروریستی قرار داده شود و آموزش ببیند و از کولبرها پول بگیرند و به مرزبان ما حمله کنند. این قابل تحمل نیست و یک مطالبه بسیار جدی و دقیق است. صبر راهبردی ایران درباره این گروهک‌های تروریستی ورشکسته تمام شده است. اقلیم کردستان باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد میزبان این گروهک‌ها باشد. اینها باید یا خلع سلاح بشوند یا دولت اقلیم و دولت مرکزی به عنوان متعهد اصلی آنها را خلع سلاح کند.

* گفت‌وگوها با عربستان در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بحث بازگشایی سفارت عربستان در ایران و اعزام هیأتی به تهران و مناسبات تهران و ریاض گفت: گفت‌وگوها در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است و چند دور گفت‌وگوها در بغداد انجام شده و در مورد موضوعات منطقه‌ای و دوجانبه گفت‌وگو انجام شده است. هیچ پیش شرطی از سوی دو طرف مطرح نیست و تلاش داریم در چارچوب مرضی الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.

وی اعزام هیأتی از عربستان به ایران را تأیید نکرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری درباره محور گفت‌وگوهای ایران و عربستان اظهار داشت: اجازه دهید گفت‌وگوهای سیاسی و دیپلماتیک در جنس و مجرای خود ادامه یابد. گفت‌وگوها در بغداد در حال انجام است و پرونده‌های مختلفی صحبت شده و تمرکز اصلی بر گفت‌وگوهای دوجانبه است ولی موضوعات مورد علاقه دو طرف در مباحث منطقه‌ای نیز مورد گفت‌وگو قرار گرفته است.

* همه پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور باید بدون قید و شرط بازگردانده شود

خطیب‌زاده درباره پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور که سؤال یکی از خبرنگاران بود نیز بیان کرد: آنچه امیرعبداللهیان گفت پیغام برای آمریکایی‌ها نبود. بلکه یک واقعیت بود که بیان کرد. ایشان برای مثال اشاره کرد که اگر قرار است دولت بایدن نشان دهد دولت متفاوتی است درباره تعامل با ایران و برجام راه‌هایی بود از جمله آزادی پول‌های بلوکه شده ایران.

وی بیان کرد: این‌که چه میزان پول در خارج بلوکه است باید از بانک مرکزی پرسید. کسی به ایران لطفی نمی‌کند این پول‌های مردم ایران است که با گردنکشی دولت آمریکا از یک سو در نقض حقوق بین‌الملل و بی عملی طرف‌های دیگر در خارج از کشور باقی مانده است. برای سنت سنت این پول زحمت کشیده شده و همه این پول‌ها باید بدون قید و شرط بازگردانده و آزاد شود.

سخنگوی وزارت خارجه افزود: تلاش‌هایی در این خصوص صورت گرفته است چه در حوزه عراق و چه کشورهای دیگر و امیدواریم حداکثر بازگشت این منابع را در ماه‌های آینده داشته باشیم.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤال دیگری خاطرنشان کرد: امیرعبداللهیان به وضوح رویکرد جدید دولت را بیان کرد و علاوه بر تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی خارجی اولویت‌هایی در گسترش همکاری‌ها با برخی حوزه‌های جغرافیایی وجو دارد. مهمترین نکته‌ای که شاید در سیاست خارجی دولت پیگیری می‌شود توازن در سیاست خارجی است. این توازن به معنای صرفا در حوزه‌های سیاست خارجی نیست بلکه در اهداف سیاست خارجی است. ما توازن مناسبی که متناسب با اهداف و ماموریت‌های وزارت خارجه و دولت باشد در حال تعریف شدن بوده است. یک توازنی بین اهداف سیاست خارجی در حوزه دیپلماسی عمومی و دیپلماسی‌های فرهنگی و متناسب با هر حوزه‌ای انجام خواهد شد.

وی گفت: توازن نگاه جغرافیایی و نگاه به همسایگان حتما هست و توازن در اهداف سیاست خارجی هم هست.

* امروز آیا دولت بایدن تفاوتی با ترامپ داشته است؟

خبرنگاری از خطیب‌زاده پرسید آیا دولت رئیسی پلان B دارد؟ که وی گفت: حداقل دولت جمهوری اسلامی ایران و نهادهای بالادستی در ایران معروف هستند که نگاه راهبردی به مسائل دارند. هیچ دولتی در دنیا نیست که پلان‌های بی و سی و دی نداشته باشد. همه متمرکز شویم برای پلان A. سال‌ها گفت‌وگو شده به متنی رسیده شود و این متن به اعتبار شورای امنیت به یک سند بین‌المللی تبدیل شده و این سند از منظر حقوق بین‌الملل جاری و ساری است. طرفی به نام آمریکاست که نه تنها ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است بلکه ناقض بند بند برجام است و تمامی طرف‌هایی که می‌خواستند به برجام پایبند باشند را تنبیه کرده است.

سخنگوی وزارت خارجه اظهار داشت: اوایلی که پاندمی کرونا شروع شد تصور این‌که این پاندمی به اروپا و آمریکا می‌رسد برایشان سخت بود. پامپئو و اندیشکده ساختگی دفاع از دموکراسی چه حرف‌هایی را می‌زدند. دنیا فراموش نمی‌کند مجرم و ظالم نیست. همین مردم در دورترین نقاط هزینه این ظلم آشکار را دادند. امروز آیا دولت بایدن تفاوتی با ترامپ داشته است؟

وی ادامه داد: این حرف‌ها برای رسانه و فشار شاید مناسب باشد. نه ما فراموش می‌کنیم و نه اهداف خود را کنار می گذاریم. احیای مجدد برجام در چارچوب منافع مردم است. اگر تمام تحریم‌های موثر برداشته شود ایران همه اقداماتی که در کاهش تعهداتش ذیل برجام داشته متوقف می‌کند آنها اقدامات جبرانی بوده و همه برگشت پذیر بودند و ما می‌توانیم به روز صفر برگردیم.

* سفر امیرعبداللهیان در پایان هفته به لبنان

خطیب‌زاده به سفر امیرعبداللهیان به لبنان در پایان هفته اشاره کرد و گفت: این سفر دو ایستگاه توقف دارد. تشکیل دولت در لبنان خواسته دیرینه ما بود و برای تبریک تشکیل دولت به مقامات و مردم لبنان و برای رایزنی با مقامات لبنان این سفر انجام خواهد شد.

* سفر علی باقری به دوحه

وی درباره سفر علی باقری معاون سیاسی وزیر خارجه به دوحه گفت: این سفر در ادامه سفرهای معاون سیاسی به منطقه است. چارچوب‌های منظم رایزنی‌های سیاسی در سطح معاون سیاسی داریم. اولویت ایران منطقه و روابط با همسایگان است و آقای باقری در اولین سفر خارجی خود به منطقه رفته است و این پیام خود را برای اهل نظر دارد.

* دو فرآیندی که دولت جدید درباره مذاکرات وین آغاز کرد

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به الجزیره عربی درباره زمان مذاکرات وین نیز اظهار داشت: آن‌چه به عنوان بزودی گفته شده یعنی به محض این‌که فرآیند مرور گفت‌وگوهای انجام شده در وین به پایان برسد. دولت جدید دو فرآیند و پروسه مرور را آغاز کرد یکی در خصوص اصل مذاکرات وین بود که آقای رئیسی و وزیر خارجه اعلام کردند که قطعا گفت‌وگوها در وین از سر گرفته خواهد شد و یک فرآیند بررسی دیگر آغاز شد و بی وقفه و در سطوح کارشناسی و همچنین در سطوح تصمیم گیران ادامه یافت که تمام نشده و به محض تمام شدن یک ساعت وقت را تلف نخواهیم کرد. البته بعید می‌دانم به ۹۰ روزی برسد که دولت بایدن به وین آمد. فکر نمی‌کنم به اندازه ۹۰ روز باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که از کجا گفت‌وگوهای وین آغاز خواهد شد؟ اظهار داشت: تیم اجرایی هسته‌ای تغییر کرده و مذاکره کنندگان با توجه به برخی تغییرات نگاه‌هایی را خواهند داشت که در اولین جلسه در وین گفت‌وگو خواهد شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: ما از فضای عمومی نه پیام می‌گیریم و نه می‌فرستیم. آن‌چه امیرعبداللهیان گفت براساس یک منطق بود و این‌که هر چه می‌گوییم براساس عمل است. ایشان برای مثال گفت پول‌های ایران و اعانه کسی نیست و این‌ پول‌ها می‌توانست برگردد. 

خطیب‌زاده درباره سفر وزیر خارجه ارمنستان نیز گفت: از سیاسی کردن اینگونه سفرها باید پرهیز کرد و تمامی اقدامات ما به عنوان کشوری که لنگرگاه ثبات منطقه است و خودش را ضامن ثبات و صلح منطقه می‌داند، انجام می‌دهیم. اگر تذکری به برخی کشورها می‌دهیم برای اینکه مبنای سوء استفاده‌ای نشود که بعدا خود این کشورها متضرر شوند.