رسانه‌های بین‌المللی در نخستین دقایق بامداد سه‌شنبه گزارش دادند آخرین هواپیمای آمریکایی لحظاتی پیش فرودگاه کابل را ترک کرده تا افغانستان از نیروهای اشغالگر خارجی تخلیه شود.

بخش انگلیسی تلویزیون دولتی «صدای آمریکا» احتمالاً نخستین رسانه آمریکایی بود که به نقل از یک مقام ارشد طالبان گزارش داد «همه نیروهای اشغالگر خارجی» لحظاتی پیش از افغانستان خارج شدند.

دقایقی بعد شبکه خبری «فاکس‌نیوز» هم به نقل از یک مقام وزارت دفاع آمریکا که خواسته بود اشاره‌ای به نامش نشود تکمیل خروج آمریکا از افغانستان را اعلام کرد.

پس از آن، «کنث مک‌کنزی»، فرمانده نیروهای تروریست آمریکایی در منطقه غرب آسیا تکمیل شدن عملیات خروج ارتش آمریکا از افغانستان را تأیید کرد. او گفت: «هیچ کلامی از سوی من نمی‌تواند وسعت فداکاری‌ها و دستاوردهای کسانی که در افغانستان خدمت کردند را به طور کامل ادا کند.»

مک‌کنزی که در یک کنفرانس خبری حضور داشت تصریح کرد آخرین هواپیمای باری سی-۱۷ آمریکا ساعت ۱۵:۲۹ به وقت واشنگتن (مصادف با ساعت ۲۳:۵۹ به وقت تهران) فرودگاه بین‌المللی کابل را ترک کرده است.

«پایانی خون‌بار و پرآشوب»

شبکه خبری ان‌بی‌سی‌نیوز پس از خروج آخرین هواپیمای آمریکا از فرودگاه بین‌المللی کابل آن را «پایانی خون‌بار و پرآشوب» برای طولانی‌ترین جنگ آمریکا توصیف کرد.

پرس‌تی‌وی به نقل از یک سخنگوی گروه طالبان تصریح کرد که آخرین سرباز آمریکایی کابل را ترک کرده و «کشور ما به استقلال کامل دست یافته است.»

شبکه خبری «ان‌بی‌سی‌نیوز» آمارهایی از عملیات تخلیه نیروهای آمریکایی و همکاران نیروهای بین‌المللی در افغانستان ارائه کرده و به نقل از یک مقام کاخ سفید نوشته آمریکا پس از تصرف افغانستان توسط طالبان در میانه ماه اوت، ۱۱۶۷۰۰ نفر را از افغانستان خارج کرده و یا خروجشان را تسهیل کرده است.

خروج آمریکا از افغانستان در حالی به پایان رسید که انتقادها از «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا پس از کشته شدن ۱۳ نظامی تروریست آمریکایی بر اثر انفجاری در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی «حامد کرزای» در کابل، پایتخت افغانستان بالا گرفته است. این انفجار عصر پنجشنبه (۵ شهریور/۲۷ اوت) اتفاق افتاد و ده‌ها نفر در آن کشته و زخمی شدند.

پایانی برای رویای تحمیل سبک زندگی غربی

گروه طالبان یکشنبه (۱۵ اوت/۲۴ مردادماه) بعد از خروج «اشرف غنی»، رئیس‌جمهور سابق افغانستان وارد شهر کابل شد. تحلیلگران ورود نیروهای طالبان را به منزله خاتمه تلاش‌های ۲۰ ساله آمریکا و دیگر کشورهای غربی برای بازسازی افغانستان به شکل مطلوب جهان غرب می‌دانند.

چین، به طور مشخص شکست آمریکا در افغانستان را شکست تلاش‌های این کشور برای تحمیل ارزش‌ها و سبک زندگی غربی به کشورهای دیگر دانسته و از آمریکا بابت این موضوع انتقاد کرده است.

نماینده چین در سازمان ملل متحد چند روز پیش در یک نشست شورای حقوق بشر این نهاد در خصوص افغانستان گفت: «ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا و کشورهای دیگر باید در قبال نقض حقوق بشر توسط ارتش‌های خود در افغانستان در جایگاه پاسخگویی قرار بگیرند و سیر جلسه کنونی باید این موضوع را پوشش دهد.»

وی افزود: «ایالات متحده و سایر کشورها به بهانه دموکراسی و حقوق بشر مداخلات نظامی را در سایر کشورهای مستقل انجام می‌دهند و مدل خود را بر کشورهایی با تاریخ و فرهنگ بسیار متفاوت تحمیل می‌کنند.»

مضاف بر این تحلیلگران می‌گویند نوع خروج آمریکا از افغانستان پیامدهای بلندمدتی برای جایگاه آمریکا در دنیا خواهد داشت. «مایکل مک‌کاول»، نماینده جمهوری‌خواه عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا چند روز پیش به همین موضوع اشاره کرده و با تأیید پیامدهای منفی تحولات افغانستان برای جایگاه آمریکا در دنیا گفته بود که این اتفاقات به نفع ایران، روسیه و چین خواهد بود.

این نماینده آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری فاکس‌نیوز گفت: «هیچ اطلاعاتی از تحولات میدانی نداریم. در بی‌خبری کامل هستم. اگر از فرودگاه [کابل] صرفنظر کنیم در بی‌خبری محض خواهیم بود. این نه فقط برای طالبان، بلکه برای روسیه، چین و ایران هم پیروزی است چون ما دیگر نمی‌توانیم شاهد فعالیت‌هایشان در منطقه باشیم.»

انتقادها از بایدن

تحولات افغانستان، حتی قبل از کشته شدن نظامیان آمریکایی باعث انتقاد از «جو بایدن» شده بود. رسانه‌ها چهارشنبه دو هفته پیش گزارش دادند تصمیم‌های بایدن درخصوص افغانستان و فرار نظامی عجولانه از این کشور که باعث سقوط دولت کابل به‌دست طالبان شد، قانون‌گذاران آمریکایی را به فکر تحقیق از وی انداخته است.

اعضای کنگره آمریکا شامل نمایندگان دموکرات که متحدان بایدن نیز محسوب می‌شوند ضمن ابراز نارضایتی شدید از تحولات افغانستان، گفتند که درباره دلایل وقوع این بحران تحقیق می‌کنند.

دفاع بایدن از تصمیم خود

با وجود این، «جو بایدن» از تصمیم‌هایش در افغانستان دفاع کرده، هر چند در برهه‌هایی هم تلاش‌ کرده از پذیرفتن بار مسئولیت برخی اتفاقات شانه خالی کرده و این مسئولیت را متوجه دیگران کند.

بایدن به عنوان مثال، سه‌شنبه دو هفته پیش در یک سخنرانی تسلط سریع و کامل طالبان بر افغانستان را با اشاره به توافق دولت ترامپ با طالبان به گردن سلف خود انداخته و از «اشرف غنی» رئیس‌جمهور متواری افغانستان ابراز ناامیدی کرده بود.

این در حالی بود که او  چند هفته قبل‌تر احتمال تسلط طالبان بر افغانستان را رد کرده و گفته بود که ساختار امنیتی افغانستان قادر به دفاع از این کشور در برابر هجوم احتمالی طالبان خواهد بود.

در حالی که آمریکا سال ۲۰۰۱ در قالب مأموریتی به نام «آزادی ماندگار» وارد افغانستان شده بود بایدن در آن سخنرانی مدعی شد که مأموریت آمریکا در افغانستان هیچ‌گاه برقراری دموکراسی یا آزادی در این کشور نبوده است.

تصمیمات رئیس‌جمهور ایالات متحده برای خارج کردن عجولانه و بی‌برنامه نظامیان این کشور از افغانستان که منجر به سقوط دولت کابل و تسلط طالبان شد در میان افکار عمومی مردم آمریکا هم صورت جالبی نداشته است. نظرسنجی‌ای که چند روز پیش توسط گروه «ترافالگار» انجام شده، نشان داد که ۶۹ درصد از مردم آمریکا از تصمیمات بایدن درخصوص افغانستان و خروج از این کشور ناراضی هستند و فقط ۲۳ درصد از شرکت‌کنندگان عملکرد او را تایید می‌کنند.

بایدن همین یک ماه قبل هم به رغم برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا که از تصرف قریب‌الوقوع کابل بعد از خروج نظامیان آمریکایی خبر می‌داد، مدعی بود که ۷۵ هزار طالب در مقابل ارتش ۳۰۰ هزار نفری افغانستان که آمریکا آن‌ها را مانند هر ارتش مجهزی در جهان آموزش داده و تجهیز کرده شانسی برای موفقیت ندارند.

آمریکا هنوز گروه طالبان را به عنوان حاکم مشروع افغانستان به رسمیت نشناخته، اما پنتاگون تا به حال چندین بار تأکید کرده با سران طالبان برای هماهنگ کردن خروج آمریکا از افغانستان در تماس است. 

بایدن بعد از کشته شدن نظامیان تروریست آمریکایی در انفجار عصر پنجشنبه از تصمیمش برای هماهنگی با طالبان هم دفاع کرد و در پاسخ به سوال یک خبرنگار گفت که از آن پشیمان نیست.