رضا اردکانیان وزیر نیرو امروز (یکشنبه ۹ خرداد) در جلسه علنی مجلس و در قرائت گزارش خود از دلایل خاموشی‌های اخیر برق در کشور، از نمایندگان مجلس برای تعیین بودجه سال جاری تشکر کرد و اظهار داشت: انصافا بهترین بودجه برای صنعت آب و برق بودجه سال ۱۴۰۰ است که در این بودجه راهگشایی‌ها و گره‌گشایی‌های زیادی به وجود آمده به طوری که نحوه استفاده از مکانیسم ۱۴ در مورد دریافت از مردم و استفاده از مکانیسم ۱۵ برای منابع مالی بهسازی صنعت برق وجود دارد که در همین راستا ان‌شاءلله در سال جاری ۱۰هزار روستا بهسازی برق شده و ۲۰هزار عشایر هم به مولدهای خورشیدی مجهز می‌شوند.

وزیر نیرو تصریح کرد: سال آبی جاری که از مهر سال ۹۹ تا پایان شهریور سال جاری است یکی از بدترین خشکسالی‌ها در ۵۰ سال اخیر است این در حالی است که من فعالیتم را در سال ۹۶ در وزارت نیرو آغاز کردم و در همین راستا سال ۹۷ هم شاید دومین خشک‌ترین سال در ۵۰ سال اخیر بود.

اردکانیان گفت: حجم مفید مخازن سدها به نصف سال گذشته کاهش یافته است و همین امر موجب کاهش ظرفیت تولید برق به میزان ۳۵۰۰ مگاوات شده است.

وی افزود:‌ اتفاق دومی که امسال شاهد آن هستیم گرمای زودرس است و زودتر گرم شدن هوا موجب به کار افتادن زودتر دستگاه‌های سرمایشی شده و نیروگاه‌های ما که توان خروجی‌شان متناسب با گرمای هواست با کاهش خروجی مواجه هستند.

وزیر نیرو تصریح کرد: در ۲۹ اردیبهشت سال جاری به اوج مصرف ۵۳ هزار و ۸۰۰ مگاوات برق رسیدیم که این اوج در سال گذشته ۲۴ خرداد بود و در سال ۹۸ اول تیر و در سال ۹۷، ۹ تیر بود.

وی با بیان اینکه در سالجاری ۲۲.۵ درصد افزایش مصرف انرژی روزانه داشتیم تصریح کرد: این میزان در اردیبهشت ۱۴۰۰ به نسبت سال ۹۸ و ۹۹ با ۱۷.۹ درصد افزایش روبرو بوده است.

وی در ادامه عامل غافلگیری بعدی جهت مصرف برق را رمزارزها عنوان کرد و گفت: این واژه در افکار عمومی مفهوم روشنی ندارد که ما به عنوان صادرات انرژی از آن یاد می‌کنیم که اگر استخراج رمزارز با مجوز ماینینگ صورت گیرد، صادرات آن نیز مجوز خواهد داشت و اگر بدون مجوز انجام شود، صادرات آن نیز پنهانی و غیرقانونی خواهد بود.

اردکانیان گفت: زمانی که تولید رمزارز به صورت پنهان صورت می گیرد مصرف انرژی بیشتر می‌شود زیرا باید دستگاه‌های استخراج را در محلی پنهانی قرار دهند و برای خنک کردن آنها به مصرف انرژی بیشتری نیاز است.

وزیر نیرو با اشاره به اینکه با کمک نیروی انتظامی از تیر ماه سال ۱۳۹۹ تا فروردین ۱۴۰۰، دو هزار و ۶۶۱ مرکز استخراج رمز ارز و ۱۷۵ هزار دستگاه کشف شده است، ادامه داد: ۱۰ درصد از انرژی مصرف تولیدی رمزارزهای کل جهان در ایران بوده و این میزان به معنای صرف دو هزار مگاوات انرژی برق است، در حالی که واحدهای دارای مجوز استخراج رمزارزها تنها ۳۲۰مگاوات مصرف دارد.

وی افزود: جمع‌بندی کمیته مربوطه در شورای امنیت کشور که توسط وزیر کشور ابلاغ شده و دبیرخانه شورای امنیت ملی بر این است که یکی از دو علت قطعی برق، افزایش دما و استخراج رمزارزها هستند.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: نتیجه خشکسالی‌ها، کمبود آب برای تولید برق، افزایش زودهنگام دما و استخراج غیرقانونی رمزارزها موجب شد تا برخلاف تمامی سال‌های گذشته رشد مصرف انرژی ۱۹ درصد باشد. در سال ۹۹ اوج مصرف ۴۵ هزار مگاوات بود که در سال جاری به ۵۴ هزار مگاوات رسیده است. ۸ هزار و ۵۰۰ مگاوات افزایش مصرف معادل برق تولیدی ۷۰ توربین گازی می‌باشد.

اردکانیان گفت: ۹ درصد افزایش مصرف برق مربوط به دستگاه‌های سرمایشی، ۲ هزار مگاوات مربوط به دستگاه‌های استخراج رمزارز، ۲ هزار مگاوات مربوطه به رشد مصرف در صنایع بزرگ و افزایش یک میلیون مشترک سالانه و اندکی مربوط به مصرف چاه‌های کشاورزی است.

وزیر نیرو تصریح کرد: هر ساله از انتهای شهریور واحدهای نیروگاهی به تعمیرات می‌روند، در فروردین ماه سال ۹۹، ۱۹ هزار مگاوات هنوز در حال تعمیر بود که این میزان در سال ۱۴۰۰ به ۱۳ هزار مگاوات کاهش داده شد، در اردیبهشت ماه سال گذشته ۱۰ هزار مگاوات در تعمیرات بود، اردیبهشت امسال ۸ هزار و ۵۰۰ مگاوات، خرداد سال گذشته ۸ هزار و ۴۰۰ مگاوات در حال تعمیر بود اما اکنون تنها ۴ هزار و ۲۰۰ مگاوات در حال تعمیر است که این از سرعت بیشتر تعمیرات در نیروگاه‌ها حکایت دارد.

وی با اشاره به اینکه واحدهای تولید برق در بندرعباس علیرغم بالا بودن دمای هوا در حال تعمیر هستند تا هر چه زودتر به شبکه برگردند، ادامه داد: زمستان سال گذشته به دلیل کمبود گاز، نیروگاه‌ها دیرتر به تعمیرات فرستاده شدند.

وزیر نیرو با بیان اینکه مصرف انرژی در مقایسه با سال گذشته ۲۵ درصد افزایش داشته، گفت: قبل از آغاز به کار دولت یازدهم، تلفات شبکه ۱۴.۵ درصد بود که اکنون به ۹.۹ درصد رسیده و راندمان نیروگاه های حرارتی از ۳۷ درصد به ۳۹ درصد رسید، در حالی که متوسط جهانی ۳۷ درصد است.

اردکانیان در بخش دوم اظهارات خود و در پاسخ به مسائل مطرح شده در صحن علنی مجلس از سوی نمایندگان اظهار داشت: حدود سه هفته پیش ۶ جوان ارزنده جان خود را در صنعت برق تقدیم کردند چرا که تأمین برق به لحاظ فکری و تربیتی، حیثیتی است تا حتی به یک هموطن روستایی، یک ساعت زودتر برق برسد.

وزیر نیرو در ادامه با بیان اینکه اگر کار شبانه‌روزی صنعتگران برق نبود، مشکل فعلی سال‌ها پیش گریبانگیر ما می‌شد، اظهار کرد: در سایر کشورها هر ۱۰سال صنعت برق دچار فروپاشی می‌شود اما در ایران ۱۷ سال است که توانسته‌ایم با مدیریت مانع این اتفاق شویم.

وی در ادامه با تأکید بر عدم تأثیر پیمان پاریس در محدودیت‌های انرژی عنوان کرد: تقاضا می‌کنم اگر حتی یک دستور از هر نوع به وزارت نیرو در این خصوص صادر شده که محدودیتی به واسطه پیمان پاریس ایجاد کرده‌ایم، به من نشان دهید چرا که ما نیروگاه‌ساز هستیم و ۹۰ درصد نیروگاه‌ها حرارتی هستند لذا با اطلاعات ناقص باعث مخدوش شدن افکار عمومی نشویم.

اردکانیان در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا وقتی خودمان مشکل برق داریم؛ اقدام به صادرات آن می‌کنیم، گفت: این سوال از منظر عامه مردم سوال حقی است که باید در پاسخ بگویم اولاً صنعت گسترده برق با هزاران کیلومتر خطوط انتقال و تجهیزات متعدد سهمیه بودجه ارزی ندارد و متکی به صادرات است.

وزیر نیرو ادامه داد: بخش خصوصی نیز با وزارت نیرو قرارداد دارد و از صندوق توسعه وام می‌گیرد که باید بازپرداخت آن را به صورت ارزی صورت دهد چون بسیاری از قراردادهای برق ارزی هستند این در حالی است که صادرات منهای واردات است و صادرات خالص ما در صنعت برقی که ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده دارد، دارای صادرات خالص تنها ۵۰۰ مگاوات است لذا نه تنها صادراتی نداریم بلکه برق هم وارد می‌کنیم.

اردکانیان در ادامه با تأکید بر نظام‌مند شدن ماینرها از سوی مجلس عنوان کرد: باید برای فعالیت‌های غیرقانونی در این حوزه مجازات تعیین شود. هر یک بیت‌کوین ۳۰۰ هزار مگاوات ساعت انرژی لازم دارد یعنی باید برق یک شبانه روز ۳۰ هزار مسکن را قطع کنیم تا یک بیت‌ کوین تولید شود که قطعاً درآمد ارزی نیز خواهد داشت اما ۳۲۱ مگاوات مقدار مجاز است.

وی در ادامه با اشاره به اظهارات معاون صمت عنوان کرد: تاکنون دو هزار نفر برای ماینینگ مراجعه کرده‌اند که تنها ۹۹ نفر پرونده تشکیل داده‌اند لذا این صنعت نیازمند نظام‌مند شدن است تا در شرایط کرونا و گرما شاهد قطعی برق نباشیم.

اردکانیان در ادامه با اشاره به برخی مطالب مطرح شده در حوزه انرژی اتمی عنوان کرد: بنده به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و روسیه آخر هفته قرار است بحث نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی هرمزگان را نهایی کنیم و این یکی از فعالیت‌های شاخص این دولت است که توانسته است وام دولتی از فدراسیون روسیه دریافت و عملیاتی کند لذا پیگیر بحث واحد دوم و سوم هم هستیم که در سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۶ به مدار می‌آید.

وزیر نیرو با اشاره به برنامه صنعت برق در برنامه ششم که گفته است باید به ۲۵ هزار مگاوات تولید برق برسیم، یادآور شد: این موضوع نیازمند الزاماتی است که یکی از این الزامات استفاده از فاینانس است که ما در این بخش حدود ۱۵ هزار مگاوات آماده کردیم اما به موانعی برخورد کرد که عملیاتی نشد.

اردکانیان ادامه داد: جای افتخار دارد از ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده، ۲۵ درصد در همین دولت اتفاق افتاد که با کمک نمایندگان، بودجه مصوب مجلس و راهکارهایی که از طریق برخی مجوزها از سوی مجلس داده شد، صورت گرفت.

وی اضافه کرد: طبق برنامه ششم عملیات احداث ۴۶ نیروگاه را آغاز کردیم که بعضی از آنها آغاز شده و مابقی در دولت بعد افتتاح می شود لذا ۱۱هزار مگاوات از ۲۵ هزار مگاوات عملیاتی شده و بقیه آن را توانستیم با مدیریت مصرف لحاظ کنیم تا مشکلی پیش نیاید.

اردکانیان در ادامه با بیان اینکه سد شفارود تا آخر سال جاری آبگیری شده و مشکل سد هراز نیز با ماده ۵۶ برطرف می‌شود، عنوان کرد: نمایندگان در تبصره ۱۵ کار خوبی را شروع کردند که کاش دو سال پیش انجام می‌شد تا نتیجه آن را هم اکنون ببینیم.

وزیر نیرو در ادامه با بیان اینکه باید مسئله قیمت برق را حل کنیم، گفت: این به این معنا نیست که بخش خانگی شامل افزایش قیمت برق شود بلکه منظور برق صنعتی است که در سال ۹۰ میزان آن یک سوم یعنی ۳۳درصد برق جهانی بود و در سال ۹۹ به ۴ درصد رسیده بود که باید توجه داشت وقتی نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند دو اتفاق متضاد می‌افتد؛ بخش صادرات صنایع فلزی خوشحال می‌شوند و سرمایه‌گذار که وام از صندوق توسعه دریافت کرده و باید به صورت ارزی بازپرداخت کند، دغدغه‌مند می‌شود لذا باید قیمت صنعت برق برطرف شود تا این صنعت پایدار باشد که البته طلیعه آن در بودجه ۱۴۰۰ نشان داده شد.

وی در ادامه درباره اشاره نمایندگان به جلسه سران قوا گفت: آقای نوبخت در این زمینه سریعا پاسخ مکتوب داده و رونوشت آن به مسئولان داده شد لذا ممکن است اطلاعات دقیق در این باره به دست نمایندگان نرسیده باشد که در نهایت امیدواریم در عین سختی و تلخی‌هایی که رخ داد از فرصت پیش رو استفاده کنیم و تردید نداریم با حمایت نمایندگان، رئیس مجلس و فعالین بخش خصوصی و دولتی صنعت برق به عنوان سرمایه ارزشمند در شرایط جنگ اقتصادی و تحریم تاب بیاورد و پشتوانه سال‌های تولید و جهش تولید باشد.