حسن شجاعي
نمايشگاه بين المللي كتاب تهران روز گذشته با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامي رنگ و بوي تازه‌اي گرفت و بازديد دو و نيم ساعته ايشان از غرفه‌هاي مختلف شور و نشاط خاصي را بين ناشران و اهالي كتاب ايجاد كرد.
حضرت آيت الله خامنه اي با همان شورو اشتياقي كه همواره در بازديد از نمايشگاه كتاب داشتند از غرفه هاي مختلف بازديد كردند و با ناشران به گفت‌وگو پرداختند.
دغدغه هاي حوزه نشر بارديگر از سوي ايشان به متوليان وزارت ارشاد گوشزد شد و اميد مي رود تا دغدغه هاي رهبر فرزانه انقلاب در دوره هاي آتي نمايشگاه مرتفع شود.
براي بررسي شرايط فعلي حوزه كتاب و نشر نيز كيفيت برگزاري نمايشگاه كتاب امسال پاي صحبت هاي احمد عربلو نويسنده و داستان‌نويس در حوزه‌هاي کودک و نوجوان و نيز دفاع مقدس نشستيم كه ماحصل اين گفت‌وگو را در ادامه مي خوانيد.
وي در ابتدا در مورد نمايشگاه كتاب امسال گفت: طي بازديدي كه از نمايشگاه داشتم،موضوعي كه بيش از همه به چشم مي‌آمد پايين آمدن قدرت خريد مردم به‌دليل گراني كتاب نسبت به سال‌هاي گذشته بود. بيشتر افرادي كه در نمايشگاه حضور داشتند بيشتر از غرفه‌ها
بازديد مي‌كردند و كم‌تر شاهد خريد كتاب بوديم. اما نكته مثبت نمايشگاه امسال نظم و انضباط حاكم بر نمايشگاه بود و نسبت به گذشته بيشتر به چشم مي‌آمد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه در حوزه نشر چه کاستي‌هايي را به طور مشخص مي بينيد نيز گفت: حوزه نشر بسيار وسيع و پيچيده است و اينكه چه كاستي هايي داشته باشد مستلزم اين است كه كارشناسي شود تا مشخص شود چه مشكلات و مسائلي داريم. درحال حاضر گراني كاغذ موجب شده تا اين حوزه شتاب خود را از دست بدهد. ضمن اينكه بحث كاهش تيراژ كتاب‌ها نيز كه به اين موضوع وابسته است نيز بسيار مشهود است. خاطرم هست تيراژ كتاب هايما در دهه ۶۰ تا ۴۰ هزار نسخه هم مي رسيد اما امروز شاهد تيراژهاي ۱۰۰ و ۲۰۰ نسخه اي هستيم كه اصلا زيبنده حوزه نشر ما نيست. فكر مي كنم در اين زمينه بايد وزارت ارشاد و دولت با كمك هاي خود اين مشكل را حل كنند و همانطور كه رهبر معظم انقلاب اسلامي هم فرمودند وزارت ارشاد و وزارت صنعت بايد راهكار اساسي براي رفع مشكل كاغذ بينديشند.
عربلو در ادامه گفت: من اعتقاد دارم اگر كتابي خوب نوشته شده باشد و مخاطب هم آن را شناخته باشد و همينطور به موضوع جذابي هم پرداخته باشد به خودي خود در جامعه نفوذ خواهد كرد و به تيراژهاي بيشتر هم خواهد رسيد، اما به طور كلي مشكل فعلي علاوه بر مشكل كاغذ، نبود ارتباط منطقي بين نويسنده و ناشر است كه به حوزه كتاب لطمه وارد كرده است.
وي همچنين در مورد شرايط مميزي در وزارت ارشاد نيز گفت: بين وزارت ارشاد و نويسندگان و ناشران يك سري مشكلات و مسائلي درخصوص مميزي از گذشته وجود داشته كه درحال حاضر نيز ادامه دارد. به عقيده من اگر ناشران ما ضوابطي كه وزارتخانه در زمينه مميزي تهيه كرده را مطالعه و اجرا كنند فكر كنم ناشران ما كم‌تر به مشكل مي‌خورند. توصيه من به وزارت ارشاد هم اين است كه در نوشتن اين ضوابط به خودي خود تصميم نگيرند و از افراد مختلف و ناشران را دعوت كنند تا با خردجمعي تعامل لازم به وجود آمده و مشكلات كم‌تر شود. البته اعتقاد راسخ من اين است كه مميزي حتما بايد باشد زيرا در نبود آن خيلي به حوزه محتوايي كتاب ضربه خواهد خورد، اما مي توان مفاد و شرايطش را بهتر و تعامل را نزديك‌تر كرد.
عربلو در مورد محتواي کتبي که از وزارت ارشاد مجوز چاپ گرفته‌اند نيز گفت: به‌طور كلي محتواي كتاب‌هاخوب است و كتاب‌هاي
ضد ارزشي را به ندرت مي بينيم، اما با همه تلاش ها محتواي برخي كتاب ها را خيلي خوب نمي بينم و وزارت ارشاد بايد بيش از گذشته در اين زمينه اهتمام داشته باشد تا كتاب ها بر اساس معيارها و استانداردهاي تدوين شده منتشر شوند.
اين نويسنده حوزه دفاع مقدس در مورد دغدغه هاي رهبر معظم انقلاب در حوزه كتاب نيز گفت: در طول اين سال ها دغدغه‌هاي رهبري عزيز را كه رصد مي كنيم در مي يابيم اعتقاد ايشان اين است كه كتاب و كتابخواني بايد وارد زندگي مردم شود. يعني اينكه مثل همه چيزهايي كه خريد مي‌كنيم كتاب را هم بخريم. اين نكته بسيار مهمي است. اگر جامعه ما كتابخوان شود، بسياري از مسائل و مشكلات جامعه حل مي‌شود. حس مي‌كنم اين اتفاق در جامعه امروز ما نيفتاده و دغدغه‌هاي ايشان در مورد كتاب و كتابخواني به نتيجه نرسيده است. چرا نبايد مسئولان حوزه كتاب ما به اين هدف دست پيدا كنند. چرا نبايد تلويزيون ما كه اينقدر پر مخاطب است در حوزه كتابخواني برنامه‌هاي جذاب و زيبا نداشته باشد. اعتقاد من اين است كه كتاب وارد زندگي مردم ما نشده است. جامعه كتابخوان خيلي از مسائل و معضلات خود را مي‌تواند از طريق كتاب حل كند. كتاب خيلي از بيماري هاي روحي و جسمي،‌مسائل اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي را حل مي‌كند. اگر بتوانيم مردم را به‌سمت كتابخواني سوق بدهيم بسياري از مشكلات جامعه امروز ما حل مي شود.
حضرت آقا با ديد وسيع و عميقي دغدغه‌شان اين است كه كتاب وارد زندگي مردم شود. البته گاهي جرقه هايي اتفاق افتاده، اما كافي و كامل نيست.
وي با اشاره به اينكه رهبر معظم انقلاب سال ها دغدغه توجه به ادبيات دفاع‌مقدس داشته‌اند نيز گفت: تاكيد ايشان در طول سال‌ها اين بوده كه به ادبيات دفاع‌مقدس اهميت بدهيم و من معتقدم طرح اين موضوع با يك تفكر ارزشمندي از سوي ايشان همراه بوده است.
به دفاع مقدس آنطور كه بايد و شايد پرداخته نمي شود. اين رويداد نقطه عطف تاريخ ماست. شما ببينيد در اين رويداد بزرگ ايثار، از خود گذشتگي، خوبي،مهرباني، شجاعت به صورت عيان وجود داشته است. در آن زمان كشور ما با حداقل امكانات در مقابل يك لشكر مستقيم و غير مستقيم از طرف ابرقدرت هاقرار گرفت و جنگيد و پيروز شد. اين ايثار نبايد فراموش شود و بايد الگوي جوانان و نوجوانان ما باشد. اين تريبون بايد حفظ شود. ادبيات دفاع مقدس را مي‌توان به وسيله كتاب به نسل آينده ارائه كنيم. من اميدوارم با همدلي و درايت و همچنين برنامه‌ريزي بتوانيم بر مشكلات اقتصادي در حوزه نشر هم غلبه كرده تا بتوانيم تركش‌هاي تحريم را از حوزه كتاب و نشر كمتر كنيم.