اخبار ویژه »
شناسه خبر : 14366
پرینتخانه » اجتماعی, اسلایدر
تاریخ انتشار : 03 دی 1398 - 0:28 |
«رسالت» عوامل آلودگی هوا و تأثیر تعطیلی مدارس بر کاهش آلاینده‌ها را بررسی می‌‌کند؛
تصمیم‌های تعطیل
اين روزها بحث آلودگي هوا به علت افزايش غلظت آلاينده‌ها در صدر خبرها قرارگرفته، موضوعي که با طرح آن، بلافاصله کميته اضطرار تشکيل مي‌شود و اولين راهکار اين کميته هم تعطيلي مدارس کشور است.
|گروه اجتماعي- ماندانا خيري|
اين روزها بحث آلودگي هوا به علت افزايش غلظت آلاينده‌ها در صدر خبرها قرارگرفته، موضوعي که با طرح آن، بلافاصله کميته اضطرار تشکيل مي‌شود و اولين راهکار اين کميته هم تعطيلي مدارس کشور است. مطابق داده‌هاي آماري، مدارس تهران در مقطع ابتدايي فقط براي آلودگي هوا، ۱۰ روز تعطيل‌شده‌اند درحالي‌که غلظت ذرات سمي و شدت آلاينده‌ها در آسمان تهران در وضعيت بدتري پيشروي کرده‌اند.
هرسال در تهران بيش از ۴ هزار نفربر اثر آلودگي هوا، جان خود را از دست مي‌دهند و بيش از ۱۰۰هزار شهروند نيز به‌طور غيرمستقيم براثر پيامدهاي آلودگي هوا فوت مي‌کنند. حتي در روزهاي تشديد آلودگي هواي پايتخت، شمار بيماران تنفسي تا ۶۰ درصد افزايش مي‌يابد و آلاينده‌ها به‌طور ميانگين موجب کاهش ۵ سال از عمر تهراني‌ها مي‌شود، آيا رفع اين بحران، با تعطيلي مدارس حل مي‌شود؟ مطابق بررسي‌هاي ما، مجموع خودروهايي که در قالب سرويس مدارس کار مي‌کنند حدود ۲۷ هزار خودروست و سهم خودروهاي سواري از آلايندگي ۱/۴۰برآورد شده و در ميان وسايل نقليه کمترين آلايندگي را به خود اختصاص مي‌دهد. اما کاميون‌ها با در اختيار داشتن سهمي معادل ۲۲/۴۶ درصد بزرگ‌ترين منبع توليد آلاينده هستند و پس‌ازآن نيز اتوبوس بخش خصوصي با سهم ۱۸/۲۵ درصدي در رتبه بعدي آلايندگي قرار مي‌گيرند.
* نوسازي ۱۹ هزار دستگاه اتوبوس همچنان بلاتکليف
در همين حال اتوبوس‌هاي شهري نيز آلودگي چندان کمي ندارند و با ۱۲/۴۶ درصد ، سومين منبع توليد آلاينده به شمار مي‌روند. به نظر مي‌رسد عدم التزام دولت به اجراي تعهدات قانوني خود سبب شده سلامت شهروندان به خطر بيفتد. هم‌اينک، از حدود ۶ هزار اتوبوس فعال در پايتخت، ۴ هزار دستگاه فرسوده‌اند و عمر بالاي ۱۰ سال دارند که اين مسئله به‌تنهايي، بحراني بزرگ را نمايندگي مي‌کند. پيش‌تر، محمد عليخاني؛ رئيس کميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي شهر تهران عنوان کرده بود، «رئيس دولت، موضوع نوسازي ۱۹ هزار دستگاه اتوبوس را در کل کشور مطرح کرد اما اين امر نيز با مشکل روبه‌رو شد درحالي‌که مي‌توانست براي خودروسازها تکاليفي در اين حوزه تعيين کند چراکه وضعيت اتوبوسراني شهر تهران به مرز بحران رسيده است.»
البته موضوع آلاينده‌ها در سطح شهر تهران، تک علتي نيست و تنها به فرسودگي ناوگان حمل‌ونقل عمومي مربوط نمي‌شود، در اين ميان موتورسيکلت ۱۰/۵۳ در آلودگي هوا سهم دارد که سهم چندان کمي نيست. بررسي‌ها نشان مي‌دهد به‌غيراز چهار منبع مهم توليد آلايندگي، ميني‌بوس‌ها سهم ۴/۲۱ درصدي داشته و خودروي سواري در کنار وانت‌ها به ترتيب با ۱/۴۰ و ۰/۷۰ درصد کمترين منبع توليد آلايندگي به شمار مي‌روند. بنابراين سهم وسايل نقليه از آلايندگي‌ها معادل ۷۰ درصد است و ساير منابع آلاينده مربوط به پالايشگاه تندگويان، نيروگاه بعثت، نيروگاه ري و صنايع است که به ترتيب سهمي
۱۰ درصدي، ۶/۱ درصدي، ۳/۴ درصدي و ۱۰/۷ درصدي را به خود اختصاص داده‌اند.
اين آمارها در حالي از سوي شرکت کنترل کيفيت هواي تهران اعلام‌شده که رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط‌زيست چندي پيش اظهار کرد: بر اساس آخرين اطلاعات شهر تهران در سال ۹۲، ۷۰ درصد آلاينده‌ها مربوط به منابع متمرکز و ۳۰ درصد مربوط به منابع ساکن ناشي از ذرات توليدشده آلاينده در هوا بوده است بر اين اساس ۶۰ درصد ذرات اوليه توليدي مربوط به خودروهاي ديزلي و۱۲ درصد خودروهاي بنزيني شامل موتورسيکلت و سواري‌ها بوده است و حال بر اساس تازه‌ترين آمار، طي اين سال‌ها سهم وسايل نقليه از آلايندگي همچنان در محدوده ۷۰ درصد است که اين امر نشان مي‌دهد باوجود ارتقاء استاندارد توليد در صنعت خودرو، شايد به دليل نبود سوخت متناسب با اين خودروها و يا تنها تمرکز بر روي خودروهاي سواري و بي‌توجهي به خودروهاي ديزلي که بيشترين سهم آلودگي را به خود اختصاص داده‌اند، همچنان خودرو بالاترين ميزان آلايندگي را دارد.
در اين شرايط ضرورت توجه به اسقاط خودروهاي فرسوده و دريافت معاينه فني بيش‌ازپيش مطرح مي‌شود. موضوع معاينه فني و کنترل آن در شهر تهران با همکاري شهرداري تهران، پليس راهور و مکانيزه کردن دوربين‌ها يکي از شاخص‌هاي کاهش آلودگي هوا در شهر تهران به شمار مي‌رود. اين در حالي است که بر اساس مصوبه دولت، اسقاط خودروهاي فرسوده نيز وظيفه توليدکنندگان و واردکنندگان خودرو به شمار مي‌رود و بر اساس آن خودروسازان بايد ۳۰ درصد از توليدات خود را جايگزين خودروهاي فرسوده کنند که بنا به دلايلي اين مصوبه تاکنون اجرايي نشده است.
در همين حال بعد از ممنوعيت واردات خودرو در تيرماه سال گذشته، گواهي‌هاي اسقاط در مراکز اسقاط خودرو نيز بي‌مشتري ماند که حال اين اميد وجود دارد که با اجراي طرح ساماندهي بازار خودرو که به‌تازگي به تائيد مجلس و شوراي نگهبان رسيده، بند مرتبط با اسقاط خودروهاي فرسوده به‌صورت جدي‌تر دنبال شود.
* خودروهاي فرسوده در زمره خودروهاي بيش آلاينده
محمدمهدي ميرزايي، رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم نيز معتقد است: خودروهاي فرسوده در زمره خودروهاي بيش آلاينده هستند که دو يا سه برابر حد مجاز توليد آلودگي دارند و آلودگي ناشي از خودروهاي فرسوده، ۲۰ برابر خودروهاي در حال تردد است اين در حالي است که ناوگان حمل‌ونقل عمومي کشور نيز ناوگان فرسوده‌اي به شمار مي‌رود که به دليل موضوعات تحريمي و مشکلات اعتباري بودجه امکان نوسازي آن فراهم نيست. در اين شرايط ضروري است نسبت به حذف هرچه سريع‌تر خودروهاي فرسوده اقدام شود تا گامي در جهت کاهش آلايندگي برداشته باشيم.
موضوع محوري بعدي، سوخت است، هرچند وزير نفت تأکيد کرده، تنها مقصر آلودگي هوا، بنزين نيست اما شائبه ديگر، «افزايش گوگرد بنزين توزيعي در سطح شهر تهران تا سه برابر حد مجاز در نمونه‌گيري‌هاي ثانويه» است، در همين حال، مدير تأمين و توزيع شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي اظهار مي‌کند که نه‌تنها گوگرد هيچ‌کدام از نمونه‌ها به عدد ۵۰ پي‌پي‌ام (حد مجاز گوگرد) نمي‌رسيد، بلکه در بسياري از موارد اين عدد از اين رقم نيز کمتر بود که نتايج و مستندهاي آزمايشگاهي آن نيز به سازمان‌هاي مربوطه ارسال‌شده است. مرندي مقدم، معاون نظارت بر استاندارد هم با اشاره به اينکه حداکثر مجاز گوگرد در بنزين استاندارد درگذشته ۳۰۰ پي پي ام بوده، گفته است: اين رقم در استانداردهاي فعلي به ۵۰ پي پي ام رسيده و اين يعني
۶ برابر کاهش گوگرد در بنزين توليد داخل. البته در حال حاضر که تدوين استاندارد بنزين معادل استاندارد يورو ۵ را در دستور کار داريم (به‌زودي استاندارد بنزين يورو۵ تدوين مي‌شود) قرار است حداکثر مجاز گوگرد بازهم کاهش پيدا کند که ممکن است به عدد ۲۰ يا ۳۰ برسد.
بنابر آنچه گفته شد، مشکل آلودگي هواي تهران به مسائل متعددي بازمي‌گردد اما بعضا به دليل نبود آگاهي درست و عدم تدابير لازم، درنهايت نسبت به تعطيلي مدارس اقدام مي‌شود.
مديران شرايط اضطرار، معتقدند امکان اعلام تعطيلي زماني ممکن است که شاخص کيفيت هوا به وضعيت قرمز رسيده باشد اما اين مسئله به‌منزله شکل‌گيري حجمي از ذرات آلاينده معلق در هواي پايتخت است، در اين صورت، تعطيلي فقط سرعت اين آلودگي را کاهش مي‌دهد، اما به تخليه انباشت آلاينده‌ها منجر نمي‌شود. برمبناي تحليلي که از سوي تجارت نيوز صورت پذيرفته: «کوتاهي جمع عوامل مسئول شرايط اضطرار، در تصميم‌گيري «به‌موقع» براي اعلام تعطيلي آن‌هم به‌رغم «اعلام قبلي هشدارهاي صريح و مکتوب سازمان‌هاي متولي پايش شرايط جوي و آلودگي هوا» باعث شده کارکرد نهفته در «تعطيلي از قبل اعلام‌شده» جاي خود را به «تعطيلي‌هاي بي‌خاصيت» بدهد و عملا، روند تشديد آلودگي هوا بدون تأثيرپذيري از تعطيلات بي‌خاصيت، به مسير افزايشي خود ادامه دهد. کميته اضطرار همواره در ساعات پاياني يک روز پر آلوده که شاخص کيفيت هوا ساعت‌ها قبل از آن در وضعيت نارنجي بوده و از صبح همه شواهد جوي از شدت گرفتن آلودگي حکايت داشته، تصميم مي‌گيرد مدارس شهر را براي روز بعد تعطيل اعلام کند اين در حالي است که حداقل
۴۸ ساعت و اغلب ۹۶ ساعت قبل از ورود شاخص کيفيت هوا به وضعيت «قرمز» يا همان «هشدار»، اطلاعيه‌هاي رسمي از سوي سازمان هواشناسي تحت عنوان «اطلاعيه ويژه آلودگي هوا» درباره مخاطره افزايش غلظت آلاينده‌ها در تهران و شهرهاي بزرگ منتشر مي‌شود.» در هرحال تعطيلات سريالي مدارس، بحران آلودگي هوا را کاهش نداد و بر اساس آماري که سال گذشته، مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش ارائه کرده‌اند، هرروز تعطيلي آموزشي هزينه‌اي معادل
۱۲۰ ميليارد تومان را به دولت تحميل مي‌کند. به گفته مسئولان تعطيلي مدارس و مراکز آموزشي، براي رفع آلودگي هوا، حکم مسکن موقتي را دارد. نهاد‌هاي تصميم گير بايد براي کاهش اين آلودگي راهکار مناسب‌تري پيش‌بيني کنند. آن‌ها همچنين تعطيلي مدارس را تنها نيامدن دانش‌آموزان به مدرسه نمي‌دانند بلکه بر اين باورند که اين تعطيلات ضرر‌هاي بسياري به‌نظام تعليم و تربيت مي‌زند چراکه وزارت آموزش‌وپرورش تقويم آموزشي مشخصي دارد و طبق همين برنامه دانش‌آموزان بايد آموزش‌هاي لازم را ببينند که با توجه به اين تعطيلات برخي از آموزش‌ها به‌صورت فشرده انجام مي‌شود.
همچنين در برخي از شهرها شاهد تعطيلي روز پنج‌شنبه بعضي از مدارس هستيم که اين موارد مي‌تواند در کاهش يادگيري و افت تحصيلي دانش‌آموزان تأثيرگذار باشد. بااين‌حال مهم‌ترين پرسشي که در ذهن افکار عمومي ساخته‌وپرداخته شده، ميزان تأثير تعطيلي مدارس بر آلودگي هواست، تحقيقات و بررسي‌ها نشان مي‌دهد که اين تعطيلي تأثير چنداني بر ايجاد آلودگي و افزايش آلاينده‌ها ندارد. تنها موضوعي که هميشه در کميته بحث مي‌شود اين است که اين دانش‌آموزان با خودرو به مدرسه مي‌آيند که کل زمان رفت‌وبرگشت دانش‌آموزان يک ساعت مي‌شود. همچنين کل خودروهايي که در قالب سرويس مدارس کار مي‌کنند حدود ۲۷ هزار خودروست که نسبت به تردد‌هاي ساير خودروها در تهران رقم بسيار کوچکي را دربرمي گيرد البته بايد اعلام کرد که بيشترين تعطيلات آلودگي هوا در مقطع ابتدايي است و تعداد سرويس دانش‌آموزان در اين پايه هزارو ۸۱۷ خودرو است که اين ميزان هم اصلاً در ميزان آلاينده‌ها تأثيرگذار نيست. از سوي ديگر، همان‌طور که پيش‌تر مورد تأکيد قرار گرفت، هر چه مدارس بيشتر تعطيل شوند، فرآيند تعليم و آموزش به دانش‌آموزان فشرده‌تر خواهد شد که افت کيفيت تحصيلي را به دنبال دارد. با تعطيلي مدارس تهران، يک‌ميليون و ۱۰۰ هزار دانش‌آموز و ۵۴ هزار معلم خانه‌نشين نمي‌شوند و برحسب ضرورت، پيگيري کارهاي عقب‌مانده خويش را به همين روزهايي که هوا آلوده است و مدارس تعطيل، موکول مي‌کنند.
«نسرين باقري» در قامت آموزگار به اين جريان نقد دارد. او در گفت‌وگو با «رسالت» تأکيد مي‌کند: در چنين شرايطي معلمان مجبورند مطالب را در مدت‌زمان کمتري به دانش‌آموزان تدريس کنند. بنابراين، در اين حالت دانش‌آموزان در يادگيري دچار مشکل مي‌شوند. علاوه بر اين در برنامه درسي زمان آموزش وجود دارد که اهداف درسي را مشخص مي‌کند که دربرگيرنده چند شاخص است که شامل تعداد روزها و ساعات آموزشي در هفته است. درواقع ترکيب تعداد روزهاي آموزشي با تعداد ساعات آموزشي نشان‌دهنده زمان اختصاص داده‌شده به آموزش دانش‌آموزان است که بايد اهداف آموزشي را مشخص کند؛ ضمن اينکه وقتي مدارس تعطيل شود، اتفاقي براي هوا نمي‌افتد ما از سال ۹۱ تاکنون هرسال مدارس را تعطيل کرديم، اما نتيجه‌اي نگرفتيم.
در همين حال، سيد محمدجواد ابطحي از اعضاي کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي، گفته است: اگر در شهرهايي مانند اصفهان و يا تهران آلودگي هوا به مرز بحران رسيده است چرا ادارات دولتي و ديگر ارگان‌ها تعطيل نمي‌شوند و فقط براي کاهش آلودگي هوا مدارس را تعطيل مي‌کنند. تعطيلي مدارس از يک‌سو در کيفيت آموزش اثر نامطلوبي دارد و از سوي ديگر والدين شاغل را دچار مشکل مي‌کند چراکه فرزندان آن‌ها در روزهاي تعطيل دچار مخاطره مي‌شوند.
بهتر است بدانيم که ميزان تعطيلي مدارس در کشورهاي ديگر بسيار کمتر از تعطيلي مدارس ايران است که اين خود مي‌تواند عاملي براي کاهش ميزان يادگيري و دانش‌آموختگي دانش آموزان باشد چراکه در كشور کانادا ۹۰ روز در طول سال دانش آموزان تعطيلي دارند، كشور ژاپن حدود ۸۰ روز تعطيلات دارد و جزء کشورهاي با كمترين تعطيلات است، انگلستان صد روز، ترکيه ١٢٥ روز و آلمان ۹۰ روز تعطيلات دارند که اين ميزان تعطيلي در مقايسه با تعطيلي مدارس کشور بسيار کم است.
اما به‌رغم آمارهاي ارائه‌شده، بازهم گوش مسئولان ذي‌ربط به اين حرف‌ها بدهکار نيست. محسن هاشمي، رئيس شوراي شهر تهران گفته است: با تعطيلي مدارس از ميزان ذرات معلق کم نمي‌شود ولي سبب حفظ سلامت دانش‌آموزان خواهد شد زيرا کودکان نسبت به آلودگي هوا آسيب‌پذيرتر هستند و صدمه زيادي مي‌بينند.
يوسف حجت، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافيک شهرداري تهران هم روز گذشته با اشاره به اينکه هوا در سال جاري تنها ۴ روز براي همه افراد جامعه ناسالم بوده، عنوان کرده است: ۱۰ سال پيش تنها زماني که شاخص کيفيت هوا بيش از ۲۵۰ بود، مدارس را تعطيل مي‌کردند.
محمد رستگاري، معاون پايش و نظارت محيط‌زيست استان تهران هم تأکيد کرده، تعطيلي مدارس تصميم جامعي نيست اما لازم است، چون چاره‌اي غيرازآن نداريم و هيچ دستگاهي راغب به ايجاد محدوديت براي مردم نيست.
به‌هرروي، ناگفته پيداست که تعطيلي پي‌درپي دانش آموزان سبب شده، به اين شرايط عادت کنند و تمايل چنداني براي حضور در مدرسه و يادگيري نداشته باشند، رمضاني نسب به‌عنوان معاون يکي از دبيرستان‌هاي تهران با تأکيد بر آنچه گفته‌شده به «رسالت» مي‌گويد: «اين خود نشان از تضعيف نقش مدارس در تعليم و يادگيري دانش آموزان دارد به‌گونه‌اي که در اين مجال بايد يادآور شد امروزه بخش قابل‌توجهي از دانش آموزان از کلاس‌هاي خصوصي خارج از مدرسه براي يادگيري مباحث درسي استفاده مي‌کنند چراکه زمان کافي براي تدريس در مدارس وجود ندارد و متأسفانه ديده‌شده معلم همان درس را نيز به‌صورت خصوصي و باکيفيت بيشتر به دانش آموزان ياد مي‌دهد که اين خود مي‌تواند نشان از جاي خالي نظارت مسئولان داشته باشد و همچنين مي‌تواند مبين راضي نبودن معلمان از ميزان حقوق و مزاياي خود باشد.»
* مگر با تعطيل مراکز آموزشي، وضعيت هوا درست مي‌شود؟
«رمضاني نسب» تأکيد مي‌کند: مگر با تعطيل مراکز آموزشي، وضعيت هوا درست مي‌شود؟ همه مي‌دانند که مشکل از سوخت و فرسودگي خودروهاست و بعد هم در قالب طرح زوج و فرد، درآمدزايي کرده و اين طرح را دو برابر مي‌فروشند در اين ميانه، نظام آموزشي قرباني مي‌شود. در حال حاضر ۱۵ تا ۲۰ درصد از زمان‌بندي آموزش مطالب عقب هستيم.
آنچه مسلم است افزايش چوب‌خط تعطيلي مدارس به ضرر نظام آموزشي خواهد بود چراکه باعث ايجاد ضعف در يادگيري مفاهيم درسي خواهد شد به‌گونه‌اي که طبق گزارش‌ها اخير برخي از دانش آموزان مقاطع تحصيلي در نوشتن با مشکل مواجه هستند که شايد يکي از دلايل آن افزايش بي‌رويه روزهاي تعطيل باشد.
او ادامه مي‌دهد: «افزايش تعطيلي تأثير بسزايي در تقليل کيفيت آموزشي مدارس داشته اما اين در حالي است که تا به امروز متأسفانه مسئولان آموزش‌وپرورش براي حل اين بحران چاره‌اي نينديشيده‌اند که اين خود مي‌تواند به تعميق مشکل منجر شود.در خاتمه بايد متذکر شد که ادامه داشتن روند افزايش تعطيلات مدارس خود مي‌تواند باعث کاهش يادگيري و نشاط در دانش آموزان شود، چراکه تحقيقات نشان مي‌دهد هرگاه مدارس تعطيل شوند نشاط در ميان دانش آموزان نيز کاهش مي‌يابد.»
*عقب‌ماندگي ۲۰ درصدي در تدريس مباحث آموزشي
محمدرضا نيک نژاد از ديگر آموزگاراني است که به روند تعطيلات مدارس نقد دارد. او در گفت‌وگو با رسالت عنوان مي‌کند: سيستم آموزشي ما متمرکز است و در يک بازه زماني مشخص آغازشده و پايان مي‌يابد بنابراين ثمره تعطيلات، عقب‌ماندگي و بي‌برنامگي است و کيفيت آموزشي را به‌شدت در سطح نازل نگه مي‌دارد. حتي اگر کلاس جبراني برگزارشده و امتحانات هم به تأخير بيفتد، اين عقب‌ماندگي‌ها جبران نمي‌شود زيرا در کلاس جبراني آن فرصت لازم را در اختيار نداريم که مطابق با روند و فرآيند درست آموزشي پيش برويم فقط به اين فکر مي‌کنيم که سرفصل‌ها را تدريس کنيم اما دانش‌آموز نمي‌تواند در مدت‌زماني کوتاه، حجم زيادي از محتواي آموزشي را فرابگيرد و قطعا متضرر خواهد شد.
او در ادامه تأکيد مي‌کند: چرا وقتي مسئولان، راهکار و تدابير لازم را نمي‌انديشند، دانش آموزان و مراکز آموزشي بايد تاوان بدهند؟ در حال حاضر امتحانات شروع‌شده و ميزان عقب‌ماندگي ما در تدريس مباحث آموزشي نزديک به ۲۰ تا ۲۵ درصد است. مشکل از نوع سوخت و خودروهاي فرسوده است، منبع آلودگي جاي ديگري است چرا آقايان فکري نمي‌کنند تا حداقل رده‌هاي درس به اين بهانه تعطيل نشود. مي‌گويند دولت مخالف تعطيلات مدرسه است، اگر اين مخالفت جدي است براي رفع آلودگي هوا، اقدامات اساسي و بنيادي انجام دهد و فکري براي سوخت و وسايل حمل‌ونقل عمومي بکنند، سرويس مدارس که سهم چنداني در آلودگي ندارد.
اين روزها بحث آلودگي هوا به علت افزايش غلظت آلاينده‌ها در صدر خبرها قرارگرفته، موضوعي که با طرح آن، بلافاصله کميته اضطرار تشکيل مي‌شود و اولين راهکار اين کميته هم تعطيلي مدارس کشور است. مطابق داده‌هاي آماري، مدارس تهران در مقطع ابتدايي فقط براي آلودگي هوا، ۱۰ روز تعطيل‌شده‌اند درحالي‌که غلظت ذرات سمي و شدت آلاينده‌ها در آسمان تهران در وضعيت بدتري پيشروي کرده‌اند.
هرسال در تهران بيش از ۴ هزار نفربر اثر آلودگي هوا، جان خود را از دست مي‌دهند و بيش از ۱۰۰هزار شهروند نيز به‌طور غيرمستقيم براثر پيامدهاي آلودگي هوا فوت مي‌کنند. حتي در روزهاي تشديد آلودگي هواي پايتخت، شمار بيماران تنفسي تا ۶۰ درصد افزايش مي‌يابد و آلاينده‌ها به‌طور ميانگين موجب کاهش ۵ سال از عمر تهراني‌ها مي‌شود، آيا رفع اين بحران، با تعطيلي مدارس حل مي‌شود؟ مطابق بررسي‌هاي ما، مجموع خودروهايي که در قالب سرويس مدارس کار مي‌کنند حدود ۲۷ هزار خودروست و سهم خودروهاي سواري از آلايندگي ۱/۴۰برآورد شده و در ميان وسايل نقليه کمترين آلايندگي را به خود اختصاص مي‌دهد. اما کاميون‌ها با در اختيار داشتن سهمي معادل ۲۲/۴۶ درصد بزرگ‌ترين منبع توليد آلاينده هستند و پس‌ازآن نيز اتوبوس بخش خصوصي با سهم ۱۸/۲۵ درصدي در رتبه بعدي آلايندگي قرار مي‌گيرند.
* نوسازي ۱۹ هزار دستگاه اتوبوس همچنان بلاتکليف
در همين حال اتوبوس‌هاي شهري نيز آلودگي چندان کمي ندارند و با ۱۲/۴۶ درصد ، سومين منبع توليد آلاينده به شمار مي‌روند. به نظر مي‌رسد عدم التزام دولت به اجراي تعهدات قانوني خود سبب شده سلامت شهروندان به خطر بيفتد. هم‌اينک، از حدود ۶ هزار اتوبوس فعال در پايتخت، ۴ هزار دستگاه فرسوده‌اند و عمر بالاي ۱۰ سال دارند که اين مسئله به‌تنهايي، بحراني بزرگ را نمايندگي مي‌کند. پيش‌تر، محمد عليخاني؛ رئيس کميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي شهر تهران عنوان کرده بود، «رئيس دولت، موضوع نوسازي ۱۹ هزار دستگاه اتوبوس را در کل کشور مطرح کرد اما اين امر نيز با مشکل روبه‌رو شد درحالي‌که مي‌توانست براي خودروسازها تکاليفي در اين حوزه تعيين کند چراکه وضعيت اتوبوسراني شهر تهران به مرز بحران رسيده است.»
البته موضوع آلاينده‌ها در سطح شهر تهران، تک علتي نيست و تنها به فرسودگي ناوگان حمل‌ونقل عمومي مربوط نمي‌شود، در اين ميان موتورسيکلت ۱۰/۵۳ در آلودگي هوا سهم دارد که سهم چندان کمي نيست. بررسي‌ها نشان مي‌دهد به‌غيراز چهار منبع مهم توليد آلايندگي، ميني‌بوس‌ها سهم ۴/۲۱ درصدي داشته و خودروي سواري در کنار وانت‌ها به ترتيب با ۱/۴۰ و ۰/۷۰ درصد کمترين منبع توليد آلايندگي به شمار مي‌روند. بنابراين سهم وسايل نقليه از آلايندگي‌ها معادل ۷۰ درصد است و ساير منابع آلاينده مربوط به پالايشگاه تندگويان، نيروگاه بعثت، نيروگاه ري و صنايع است که به ترتيب سهمي
۱۰ درصدي، ۶/۱ درصدي، ۳/۴ درصدي و ۱۰/۷ درصدي را به خود اختصاص داده‌اند.
اين آمارها در حالي از سوي شرکت کنترل کيفيت هواي تهران اعلام‌شده که رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط‌زيست چندي پيش اظهار کرد: بر اساس آخرين اطلاعات شهر تهران در سال ۹۲، ۷۰ درصد آلاينده‌ها مربوط به منابع متمرکز و ۳۰ درصد مربوط به منابع ساکن ناشي از ذرات توليدشده آلاينده در هوا بوده است بر اين اساس ۶۰ درصد ذرات اوليه توليدي مربوط به خودروهاي ديزلي و۱۲ درصد خودروهاي بنزيني شامل موتورسيکلت و سواري‌ها بوده است و حال بر اساس تازه‌ترين آمار، طي اين سال‌ها سهم وسايل نقليه از آلايندگي همچنان در محدوده ۷۰ درصد است که اين امر نشان مي‌دهد باوجود ارتقاء استاندارد توليد در صنعت خودرو، شايد به دليل نبود سوخت متناسب با اين خودروها و يا تنها تمرکز بر روي خودروهاي سواري و بي‌توجهي به خودروهاي ديزلي که بيشترين سهم آلودگي را به خود اختصاص داده‌اند، همچنان خودرو بالاترين ميزان آلايندگي را دارد.
در اين شرايط ضرورت توجه به اسقاط خودروهاي فرسوده و دريافت معاينه فني بيش‌ازپيش مطرح مي‌شود. موضوع معاينه فني و کنترل آن در شهر تهران با همکاري شهرداري تهران، پليس راهور و مکانيزه کردن دوربين‌ها يکي از شاخص‌هاي کاهش آلودگي هوا در شهر تهران به شمار مي‌رود. اين در حالي است که بر اساس مصوبه دولت، اسقاط خودروهاي فرسوده نيز وظيفه توليدکنندگان و واردکنندگان خودرو به شمار مي‌رود و بر اساس آن خودروسازان بايد ۳۰ درصد از توليدات خود را جايگزين خودروهاي فرسوده کنند که بنا به دلايلي اين مصوبه تاکنون اجرايي نشده است.
در همين حال بعد از ممنوعيت واردات خودرو در تيرماه سال گذشته، گواهي‌هاي اسقاط در مراکز اسقاط خودرو نيز بي‌مشتري ماند که حال اين اميد وجود دارد که با اجراي طرح ساماندهي بازار خودرو که به‌تازگي به تائيد مجلس و شوراي نگهبان رسيده، بند مرتبط با اسقاط خودروهاي فرسوده به‌صورت جدي‌تر دنبال شود.
* خودروهاي فرسوده در زمره خودروهاي بيش آلاينده
محمدمهدي ميرزايي، رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم نيز معتقد است: خودروهاي فرسوده در زمره خودروهاي بيش آلاينده هستند که دو يا سه برابر حد مجاز توليد آلودگي دارند و آلودگي ناشي از خودروهاي فرسوده، ۲۰ برابر خودروهاي در حال تردد است اين در حالي است که ناوگان حمل‌ونقل عمومي کشور نيز ناوگان فرسوده‌اي به شمار مي‌رود که به دليل موضوعات تحريمي و مشکلات اعتباري بودجه امکان نوسازي آن فراهم نيست. در اين شرايط ضروري است نسبت به حذف هرچه سريع‌تر خودروهاي فرسوده اقدام شود تا گامي در جهت کاهش آلايندگي برداشته باشيم.
موضوع محوري بعدي، سوخت است، هرچند وزير نفت تأکيد کرده، تنها مقصر آلودگي هوا، بنزين نيست اما شائبه ديگر، «افزايش گوگرد بنزين توزيعي در سطح شهر تهران تا سه برابر حد مجاز در نمونه‌گيري‌هاي ثانويه» است، در همين حال، مدير تأمين و توزيع شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي اظهار مي‌کند که نه‌تنها گوگرد هيچ‌کدام از نمونه‌ها به عدد ۵۰ پي‌پي‌ام (حد مجاز گوگرد) نمي‌رسيد، بلکه در بسياري از موارد اين عدد از اين رقم نيز کمتر بود که نتايج و مستندهاي آزمايشگاهي آن نيز به سازمان‌هاي مربوطه ارسال‌شده است. مرندي مقدم، معاون نظارت بر استاندارد هم با اشاره به اينکه حداکثر مجاز گوگرد در بنزين استاندارد درگذشته ۳۰۰ پي پي ام بوده، گفته است: اين رقم در استانداردهاي فعلي به ۵۰ پي پي ام رسيده و اين يعني
۶ برابر کاهش گوگرد در بنزين توليد داخل. البته در حال حاضر که تدوين استاندارد بنزين معادل استاندارد يورو ۵ را در دستور کار داريم (به‌زودي استاندارد بنزين يورو۵ تدوين مي‌شود) قرار است حداکثر مجاز گوگرد بازهم کاهش پيدا کند که ممکن است به عدد ۲۰ يا ۳۰ برسد.
بنابر آنچه گفته شد، مشکل آلودگي هواي تهران به مسائل متعددي بازمي‌گردد اما بعضا به دليل نبود آگاهي درست و عدم تدابير لازم، درنهايت نسبت به تعطيلي مدارس اقدام مي‌شود.
مديران شرايط اضطرار، معتقدند امکان اعلام تعطيلي زماني ممکن است که شاخص کيفيت هوا به وضعيت قرمز رسيده باشد اما اين مسئله به‌منزله شکل‌گيري حجمي از ذرات آلاينده معلق در هواي پايتخت است، در اين صورت، تعطيلي فقط سرعت اين آلودگي را کاهش مي‌دهد، اما به تخليه انباشت آلاينده‌ها منجر نمي‌شود. برمبناي تحليلي که از سوي تجارت نيوز صورت پذيرفته: «کوتاهي جمع عوامل مسئول شرايط اضطرار، در تصميم‌گيري «به‌موقع» براي اعلام تعطيلي آن‌هم به‌رغم «اعلام قبلي هشدارهاي صريح و مکتوب سازمان‌هاي متولي پايش شرايط جوي و آلودگي هوا» باعث شده کارکرد نهفته در «تعطيلي از قبل اعلام‌شده» جاي خود را به «تعطيلي‌هاي بي‌خاصيت» بدهد و عملا، روند تشديد آلودگي هوا بدون تأثيرپذيري از تعطيلات بي‌خاصيت، به مسير افزايشي خود ادامه دهد. کميته اضطرار همواره در ساعات پاياني يک روز پر آلوده که شاخص کيفيت هوا ساعت‌ها قبل از آن در وضعيت نارنجي بوده و از صبح همه شواهد جوي از شدت گرفتن آلودگي حکايت داشته، تصميم مي‌گيرد مدارس شهر را براي روز بعد تعطيل اعلام کند اين در حالي است که حداقل
۴۸ ساعت و اغلب ۹۶ ساعت قبل از ورود شاخص کيفيت هوا به وضعيت «قرمز» يا همان «هشدار»، اطلاعيه‌هاي رسمي از سوي سازمان هواشناسي تحت عنوان «اطلاعيه ويژه آلودگي هوا» درباره مخاطره افزايش غلظت آلاينده‌ها در تهران و شهرهاي بزرگ منتشر مي‌شود.» در هرحال تعطيلات سريالي مدارس، بحران آلودگي هوا را کاهش نداد و بر اساس آماري که سال گذشته، مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش ارائه کرده‌اند، هرروز تعطيلي آموزشي هزينه‌اي معادل
۱۲۰ ميليارد تومان را به دولت تحميل مي‌کند. به گفته مسئولان تعطيلي مدارس و مراکز آموزشي، براي رفع آلودگي هوا، حکم مسکن موقتي را دارد. نهاد‌هاي تصميم گير بايد براي کاهش اين آلودگي راهکار مناسب‌تري پيش‌بيني کنند. آن‌ها همچنين تعطيلي مدارس را تنها نيامدن دانش‌آموزان به مدرسه نمي‌دانند بلکه بر اين باورند که اين تعطيلات ضرر‌هاي بسياري به‌نظام تعليم و تربيت مي‌زند چراکه وزارت آموزش‌وپرورش تقويم آموزشي مشخصي دارد و طبق همين برنامه دانش‌آموزان بايد آموزش‌هاي لازم را ببينند که با توجه به اين تعطيلات برخي از آموزش‌ها به‌صورت فشرده انجام مي‌شود.
همچنين در برخي از شهرها شاهد تعطيلي روز پنج‌شنبه بعضي از مدارس هستيم که اين موارد مي‌تواند در کاهش يادگيري و افت تحصيلي دانش‌آموزان تأثيرگذار باشد. بااين‌حال مهم‌ترين پرسشي که در ذهن افکار عمومي ساخته‌وپرداخته شده، ميزان تأثير تعطيلي مدارس بر آلودگي هواست، تحقيقات و بررسي‌ها نشان مي‌دهد که اين تعطيلي تأثير چنداني بر ايجاد آلودگي و افزايش آلاينده‌ها ندارد. تنها موضوعي که هميشه در کميته بحث مي‌شود اين است که اين دانش‌آموزان با خودرو به مدرسه مي‌آيند که کل زمان رفت‌وبرگشت دانش‌آموزان يک ساعت مي‌شود. همچنين کل خودروهايي که در قالب سرويس مدارس کار مي‌کنند حدود ۲۷ هزار خودروست که نسبت به تردد‌هاي ساير خودروها در تهران رقم بسيار کوچکي را دربرمي گيرد البته بايد اعلام کرد که بيشترين تعطيلات آلودگي هوا در مقطع ابتدايي است و تعداد سرويس دانش‌آموزان در اين پايه هزارو ۸۱۷ خودرو است که اين ميزان هم اصلاً در ميزان آلاينده‌ها تأثيرگذار نيست. از سوي ديگر، همان‌طور که پيش‌تر مورد تأکيد قرار گرفت، هر چه مدارس بيشتر تعطيل شوند، فرآيند تعليم و آموزش به دانش‌آموزان فشرده‌تر خواهد شد که افت کيفيت تحصيلي را به دنبال دارد. با تعطيلي مدارس تهران، يک‌ميليون و ۱۰۰ هزار دانش‌آموز و ۵۴ هزار معلم خانه‌نشين نمي‌شوند و برحسب ضرورت، پيگيري کارهاي عقب‌مانده خويش را به همين روزهايي که هوا آلوده است و مدارس تعطيل، موکول مي‌کنند.
«نسرين باقري» در قامت آموزگار به اين جريان نقد دارد. او در گفت‌وگو با «رسالت» تأکيد مي‌کند: در چنين شرايطي معلمان مجبورند مطالب را در مدت‌زمان کمتري به دانش‌آموزان تدريس کنند. بنابراين، در اين حالت دانش‌آموزان در يادگيري دچار مشکل مي‌شوند. علاوه بر اين در برنامه درسي زمان آموزش وجود دارد که اهداف درسي را مشخص مي‌کند که دربرگيرنده چند شاخص است که شامل تعداد روزها و ساعات آموزشي در هفته است. درواقع ترکيب تعداد روزهاي آموزشي با تعداد ساعات آموزشي نشان‌دهنده زمان اختصاص داده‌شده به آموزش دانش‌آموزان است که بايد اهداف آموزشي را مشخص کند؛ ضمن اينکه وقتي مدارس تعطيل شود، اتفاقي براي هوا نمي‌افتد ما از سال ۹۱ تاکنون هرسال مدارس را تعطيل کرديم، اما نتيجه‌اي نگرفتيم.
در همين حال، سيد محمدجواد ابطحي از اعضاي کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي، گفته است: اگر در شهرهايي مانند اصفهان و يا تهران آلودگي هوا به مرز بحران رسيده است چرا ادارات دولتي و ديگر ارگان‌ها تعطيل نمي‌شوند و فقط براي کاهش آلودگي هوا مدارس را تعطيل مي‌کنند. تعطيلي مدارس از يک‌سو در کيفيت آموزش اثر نامطلوبي دارد و از سوي ديگر والدين شاغل را دچار مشکل مي‌کند چراکه فرزندان آن‌ها در روزهاي تعطيل دچار مخاطره مي‌شوند.
بهتر است بدانيم که ميزان تعطيلي مدارس در کشورهاي ديگر بسيار کمتر از تعطيلي مدارس ايران است که اين خود مي‌تواند عاملي براي کاهش ميزان يادگيري و دانش‌آموختگي دانش آموزان باشد چراکه در كشور کانادا ۹۰ روز در طول سال دانش آموزان تعطيلي دارند، كشور ژاپن حدود ۸۰ روز تعطيلات دارد و جزء کشورهاي با كمترين تعطيلات است، انگلستان صد روز، ترکيه ١٢٥ روز و آلمان ۹۰ روز تعطيلات دارند که اين ميزان تعطيلي در مقايسه با تعطيلي مدارس کشور بسيار کم است.
اما به‌رغم آمارهاي ارائه‌شده، بازهم گوش مسئولان ذي‌ربط به اين حرف‌ها بدهکار نيست. محسن هاشمي، رئيس شوراي شهر تهران گفته است: با تعطيلي مدارس از ميزان ذرات معلق کم نمي‌شود ولي سبب حفظ سلامت دانش‌آموزان خواهد شد زيرا کودکان نسبت به آلودگي هوا آسيب‌پذيرتر هستند و صدمه زيادي مي‌بينند.
يوسف حجت، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافيک شهرداري تهران هم روز گذشته با اشاره به اينکه هوا در سال جاري تنها ۴ روز براي همه افراد جامعه ناسالم بوده، عنوان کرده است: ۱۰ سال پيش تنها زماني که شاخص کيفيت هوا بيش از ۲۵۰ بود، مدارس را تعطيل مي‌کردند.
محمد رستگاري، معاون پايش و نظارت محيط‌زيست استان تهران هم تأکيد کرده، تعطيلي مدارس تصميم جامعي نيست اما لازم است، چون چاره‌اي غيرازآن نداريم و هيچ دستگاهي راغب به ايجاد محدوديت براي مردم نيست.
به‌هرروي، ناگفته پيداست که تعطيلي پي‌درپي دانش آموزان سبب شده، به اين شرايط عادت کنند و تمايل چنداني براي حضور در مدرسه و يادگيري نداشته باشند، رمضاني نسب به‌عنوان معاون يکي از دبيرستان‌هاي تهران با تأکيد بر آنچه گفته‌شده به «رسالت» مي‌گويد: «اين خود نشان از تضعيف نقش مدارس در تعليم و يادگيري دانش آموزان دارد به‌گونه‌اي که در اين مجال بايد يادآور شد امروزه بخش قابل‌توجهي از دانش آموزان از کلاس‌هاي خصوصي خارج از مدرسه براي يادگيري مباحث درسي استفاده مي‌کنند چراکه زمان کافي براي تدريس در مدارس وجود ندارد و متأسفانه ديده‌شده معلم همان درس را نيز به‌صورت خصوصي و باکيفيت بيشتر به دانش آموزان ياد مي‌دهد که اين خود مي‌تواند نشان از جاي خالي نظارت مسئولان داشته باشد و همچنين مي‌تواند مبين راضي نبودن معلمان از ميزان حقوق و مزاياي خود باشد.»
* مگر با تعطيل مراکز آموزشي، وضعيت هوا درست مي‌شود؟
«رمضاني نسب» تأکيد مي‌کند: مگر با تعطيل مراکز آموزشي، وضعيت هوا درست مي‌شود؟ همه مي‌دانند که مشکل از سوخت و فرسودگي خودروهاست و بعد هم در قالب طرح زوج و فرد، درآمدزايي کرده و اين طرح را دو برابر مي‌فروشند در اين ميانه، نظام آموزشي قرباني مي‌شود. در حال حاضر ۱۵ تا ۲۰ درصد از زمان‌بندي آموزش مطالب عقب هستيم.
آنچه مسلم است افزايش چوب‌خط تعطيلي مدارس به ضرر نظام آموزشي خواهد بود چراکه باعث ايجاد ضعف در يادگيري مفاهيم درسي خواهد شد به‌گونه‌اي که طبق گزارش‌ها اخير برخي از دانش آموزان مقاطع تحصيلي در نوشتن با مشکل مواجه هستند که شايد يکي از دلايل آن افزايش بي‌رويه روزهاي تعطيل باشد.
او ادامه مي‌دهد: «افزايش تعطيلي تأثير بسزايي در تقليل کيفيت آموزشي مدارس داشته اما اين در حالي است که تا به امروز متأسفانه مسئولان آموزش‌وپرورش براي حل اين بحران چاره‌اي نينديشيده‌اند که اين خود مي‌تواند به تعميق مشکل منجر شود.در خاتمه بايد متذکر شد که ادامه داشتن روند افزايش تعطيلات مدارس خود مي‌تواند باعث کاهش يادگيري و نشاط در دانش آموزان شود، چراکه تحقيقات نشان مي‌دهد هرگاه مدارس تعطيل شوند نشاط در ميان دانش آموزان نيز کاهش مي‌يابد.»
*عقب‌ماندگي ۲۰ درصدي در تدريس مباحث آموزشي
محمدرضا نيک نژاد از ديگر آموزگاراني است که به روند تعطيلات مدارس نقد دارد. او در گفت‌وگو با رسالت عنوان مي‌کند: سيستم آموزشي ما متمرکز است و در يک بازه زماني مشخص آغازشده و پايان مي‌يابد بنابراين ثمره تعطيلات، عقب‌ماندگي و بي‌برنامگي است و کيفيت آموزشي را به‌شدت در سطح نازل نگه مي‌دارد. حتي اگر کلاس جبراني برگزارشده و امتحانات هم به تأخير بيفتد، اين عقب‌ماندگي‌ها جبران نمي‌شود زيرا در کلاس جبراني آن فرصت لازم را در اختيار نداريم که مطابق با روند و فرآيند درست آموزشي پيش برويم فقط به اين فکر مي‌کنيم که سرفصل‌ها را تدريس کنيم اما دانش‌آموز نمي‌تواند در مدت‌زماني کوتاه، حجم زيادي از محتواي آموزشي را فرابگيرد و قطعا متضرر خواهد شد.
او در ادامه تأکيد مي‌کند: چرا وقتي مسئولان، راهکار و تدابير لازم را نمي‌انديشند، دانش آموزان و مراکز آموزشي بايد تاوان بدهند؟ در حال حاضر امتحانات شروع‌شده و ميزان عقب‌ماندگي ما در تدريس مباحث آموزشي نزديک به ۲۰ تا ۲۵ درصد است. مشکل از نوع سوخت و خودروهاي فرسوده است، منبع آلودگي جاي ديگري است چرا آقايان فکري نمي‌کنند تا حداقل رده‌هاي درس به اين بهانه تعطيل نشود. مي‌گويند دولت مخالف تعطيلات مدرسه است، اگر اين مخالفت جدي است براي رفع آلودگي هوا، اقدامات اساسي و بنيادي انجام دهد و فکري براي سوخت و وسايل حمل‌ونقل عمومي بکنند، سرويس مدارس که سهم چنداني در آلودگي ندارد.
برچسب ها
آلودگی هوا , تعطیلی مدارس , ماندانا خيري
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=14366
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای تصمیم‌های تعطیل بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.