|محمدمهدی عباسی |
شاید اگر یک نفر در سال ۲۰۰۰ میلادی در ایالات‌متحده به خواب می‌رفت و ۲۰ سال بعد یعنی در سال ۲۰۲۰ میلادی از خواب بیدار می‌شد، از اینکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده شده بود سکته می‌کرد و جان می‌داد. آری، دونالد ترامپ! مردی که به یک‌باره با شکست تمام رقبای درون‌حزبی و نهایی خود در انتخابات سال ۲۰۱۶ میلادی، توانست رئیس‌جمهور ایالات‌متحده شود. مردی که همواره تصمیمات، رفتارهای شخصی و سیاست‌های دولتش مورد تمسخر و انتقاد مردمان و دولتمردان سراسر جهان بوده است و کم‌تر روزی را می‌توان یافت که مطلب یا ویدئویی در تمسخر رفتارها و سخنان او در رسانه‌ها یافت نکرد. اما باوجود همه این نگاه‌ها و هجمه‌های منفی نسبت به او، ترامپ و رسانه‌های همسوی او همواره تلاش کرده‌اند تا بزرگ‌ترین دستاورد دولت ترامپ را رشد اقتصادی ایالات‌متحده و بهبود وضعیت معیشتی مردم آمریکا معرفی کنند و به نظر می‌آید که تا حد بسیار زیادی در ترویج آن نیز موفق بوده‌اند و این روزها مردمان سایر کشورها عموما ترامپ را رئیس‌جمهوری با کارنامه بسیار مثبت اقتصادی می‌دانند. موضوعی که احتمالا بارها در ماه‌های گذشته در محافل گوناگون نیز به گوشتان خورده است یا آمارهای مرتبط با آن را در رسانه‌ها و فضای مجازی مشاهده کرده‌اید. اما این ادعا چه میزان درست است؟ آیا ترامپ رئیس‌جمهور موفقی از حیث اقتصادی بوده است؟ آیا برخلاف باور بسیار عجیبی که پیرامون موفقیت‌های اقتصادی ترامپ در میان ما شکل گرفته، او و دولتش توانسته‌اند مشکلات اقتصادی و معیشتی آمریکا را برطرف کنند؟ آنچه که آمارها و تحلیل‌های اقتصادی به ما نشان می‌دهند، چیزی خلاف باورهای شکل‌گرفته هستند و دلایل فراوانی را برای رد این باور به ما ارائه می‌کنند.
۱: همواره مهم‌ترین استدلال برای موفقیت‌های اقتصادی دوران ریاست جمهوری ترامپ، کاهش نرخ بیکاری آمریکا بوده است. نرخی که از ۱۹۶۹ تاکنون در ایالات‌متحده بی‌سابقه بوده است. اما به‌رغم تمام تلاشی که ترامپ و تیمش در حال انجام آن هستند تا این نرخ را موفقیت دولت خودشان معرفی کنند، این نرخ بیکاری پایین صرفا دستاورد او و دولتش نیست. کاهش نرخ بیکاری در آمریکا، تقریبا از اوایل دولت باراک اوباما آغاز شد و از ۱۰ درصد به زیر ۵ درصد رسید و ترامپ فقط در میانه‌ این شیب کاهشی روی کار آمد و آن را به زیر ۴ درصد رساند. همچنین یک مقایسه‌ ساده از اشتغال ایجادشده در ۲۹ ماه آخر اوباما با ۲۹ ماه نخست ترامپ نشان می‌دهد که اوباما توانسته بود یک میلیون شغل بیشتر از ترامپ ایجاد کند. ( ذکر این نکته ضروری است که غرض از این مطلب دفاع از سیاست‌های دولت اوباما و شخص او نیست، بلکه پاسخ به کسانی است که دونالد ترامپ را یک رئیس‌جمهور افسانه‌ای می‌دانند.) همچنین شکاف فراوانی میان نرخ بیکاری اعلام‌شده توسط دولت آمریکا با نرخ بیکاری واقعی وجود دارد. به‌طور مثال ایالات‌متحده بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار زندانی دارد. افرادی که با وجود نداشتن شغل هرگز در آمارهای نرخ بیکاری به‌حساب نمی‌آیند. در همین راستا کریس هجز، نویسنده معروف آمریکایی می‌گوید: «اگر شما بدانید که چگونه این نرخ‌ها (نرخ بیکاری) محاسبه شده‌اند، می‌بینید که نرخ بیکاری ثابت مانده است.مثلا اگر شما هفته‌ای یک ساعت کار کنید شاغل محسوب می‌شوید! اگر شما چهار هفته در جست وجوی شغل نباشید به شکل عجیب‌وغریبی از لیست بیکاران حذف می‌شوید! این آمار بخش بزرگی از جامعه را در برنمی‌گیرد؛ مثل دانشجویان و یا بازنشستگانی که برای جبران کسری درآمد ناچیزشان با کاروان‌های باربری شرکت آمازون در جاده‌ها ۱۲ ساعت در روز کار می‌کنند؛ و یا همچنین افراد نیمه‌وقت نیازمند به شغل و یا حتی زندانیان… با این محاسبه نرخ واقعی بیکاری در آمریکا ۱۷ درصد می‌شود.»
۲: دولت ترامپ هم‌اکنون با کسری بودجه یک تریلیون دلاری مواجه است. کسری بودجه‌ای که در مقایسه با بسیاری از دولت‌های پیشین ایالات‌متحده رقم بسیار بالایی است. همچنین او و دولتش این روزها با بدهی ۲۳ تریلیون دلاری نیز مواجه هستند. رقمی که نزدیک به یک‌سوم بدهی کل جهان است و تبدیل به بحرانی شده که تاکنون دولت ترامپ قادر به حل آن نبوده و طی چند سال گذشته نیز به وخامت آن افزوده است.
۳: نرخ رشد تولید ناخالص ملی آمریکا در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی ۲٫۱ درصد بود. بسیار کمتر از ۴، ۵ یا ۶ درصدی که ترامپ در اوایل دولتش وعده آن را داده بود و البته کمتر از ۲٫۴ درصدی که میانگین رشد تولید ناخالص ملی در دوره‌ی دوم ریاست جمهوری باراک اوباما بود. همچنین صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارش جدید خود برآورد کرده رشد اقتصادی آمریکا به ۲ درصد در سال ۲۰۲۰ و ۱٫۷ درصد در سال ۲۰۲۱ برسد که این نیز زنگ خطری جدی برای کارنامه‌ی اقتصادی دونالد ترامپ است.
۴: از زمان روی کار آمدن ترامپ در ایالات‌متحده، ۷ میلیون نفر به جمعیت افراد فاقد بیمه‌ سلامت در آمریکا اضافه شده است و میزان آمریکایی‌های بدون بیمه طی ۳ سال از ۱۰٫۹ درصد به ۱۳٫۷ درصد جمعیت این کشور رسیده است. معضلی که هرگز نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن عبور کرد. چرا که مطابق نظرسنجی‌ها نخستین دغدغه بسیاری از آمریکایی‌ها یا به تعبیر دقیق‌تر یکی از اصلی‌ترین مطالبات مردم آمریکا از دولت این کشور، کاهش هزینه‌های سلامت یا بهبود خدمات درمانی در ایالات‌متحده است. معضلی که سالانه موجب کشته شدن یا ورشکستگی ده‌ها هزار آمریکایی نیز می‌شود. حال باوجود همه این‌ها، ترامپ طی سال‌های ریاست جمهوری‌اش نه‌تنها اقدامی اساسی و کارساز پیرامون حل این معضل کلیدی انجام نداده است بلکه موجب تشدید این بحران نیز شده است.
۵: از زمانی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده شده است، متوسط دستمزدها در آمریکا افزایش بسیار اندک و ناچیزی داشته است. به‌طور مثال متوسط درآمد سالانه‌ خانوارهای آمریکایی در سال نخست ریاست جمهوری ترامپ، ۶۲ هزار و ۶۰۰ دلار بوده است. این درآمد در سال ۲۰۱۸ یعنی سال دوم ریاست جمهوری ترامپ، تنها با افزایش بسیار اندک ۵۰۰ دلاری به ۶۳ هزار و ۱۰۰ دلار رسیده بود. آن‌هم در آمریکایی که مطابق آمارها هم‌اکنون ۷۸ درصد مردم آن
paycheck to paycheck یا حقوق به حقوق زندگی می‌کنند و نزدیک به ۴۳ درصد آن‌ها مطابق آماری دیگر قادر به تأمین هزینه‌های ابتدائی مانند اجاره و غذا نیستند. حال در چنین کشوری، دستمزدها برخلاف هیاهوی فراوان موفقیت‌های اقتصادی ترامپ افزایش ناچیزی داشته‌اند و همچنان ارزش دستمزد یک کارگر تمام‌وقت در آمریکا(به نسبت تورم) از ۴۰ سال قبل آن ۳ درصد کمتر است.
۶: اما در آخر وضعیت تجاری دولت دونالد ترامپ نیز تعریف چندانی ندارد. مطابق آمارها، کسری تجاری دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ میلادی یک‌چهارم بیش از زمانی بوده است که او دولت را در آمریکا تحویل گرفته بود. موضوعی که در کنار هزینه‌های جنگ تجاری آمریکا با چین در دوره ترامپ و نارضایتی کشاورزان آمریکایی از او، تبدیل به کابوسی جدی برای این فرد و دولتش شده است. چرا که اصلی‌ترین گروهی که قربانی جنگ‌های تجاری ترامپ شده‌اند کشاورزان آمریکایی بوده‌اند. کشاورزانی که یکی از اصلی‌ترین گروه‌هایی بوده‌اند که در سال ۲۰۱۶ میلادی به ترامپ رأی داده بوده‌اند و هم‌اکنون بسیار از او و سیاست‌هایش ناراضی هستند.
این‌ها تنها چندین دلیل عمده از عدم موفقیت ترامپ و دولتش در حل مشکلات اقتصادی آمریکا بودند. دلایلی که بیش از هر چیز به ما نشان دادند که ترامپ برخلاف هیاهو و سر و صداهایش که بسیاری را در جهان و به‌طور خاص در کشور ما با خود همراه کرده است، آمریکا و اقتصادش را بیش‌ازپیش وارد بحران کرده است. بحران‌هایی که در کنار مشکلات معیشتی و رفاهی میلیون‌ها آمریکایی، در انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ بی‌شک اصلی‌ترین موضوعاتی خواهند بود که گریبان دونالد ترامپ را خواهند گرفت.