امسال، سال سرنوشت‌سازي است؛ سالي که به تعبير مقام معظم رهبري، سال فرصت‌هاست و بايد در مسئله اقتصاد و برجام از غرب قطع اميد کرد. ايشان در آغازين روز سال ۹۸ تاکيد کردند: «تجربه تاريخي نشان داده که از غربي ها مي توان انتظار خيانت و از پشت خنجر زدن را داشت اما نبايد انتظار کمک و صداقت و همراهي داشت.» اين سخن بايد سرلوحه كار مسئولان و دست اندرکاران حوزه سياست خارجي قرار گيرد.
در همين رابطه با عبدالله گنجي، مديرمسئول روزنامه جوان و محمد عبداللهي،کارشناس مسائل سياسي به گفت وگو پرداخته ايم. مشروح اين گفت‌وگو را از نظر مي گذرانيد.
عبدالله گنجي: اروپايي ها با پنبه سر مي برند و آمريکايي ها مثل گاوچران ها عربده مي کشند
*جناب گنجي باتوجه به سخنان مقام معظم رهبري درباره غرب، مسئولان ما بايد چه تدابيري را اتخاذ کنند؟
همان طور که رهبر انقلاب فرمودند نبايد با غرب قطع رابطه کرد، يعني بايد از تجربه و علم آنها استفاده کرد، اما به هيچ وجه نبايد به آنها تکيه و اعتماد داشت.همان طور که در برجام ما به تعهدمان عمل کرديم و آمريکايي ها عمل نکردند، اينجا هم همين طور است، ما بايد رابطه با غرب داشته باشيم اما در عين حال به گونه اي باشد که ملت ما بدانند از اين رابطه چيزي عايدشان نخواهد شد.
از سوي ديگر ضرورت دارد، روابط ما با شرق به روابط راهبردي تبديل شود. يعني شرق نبايد احساس کند که هرگاه ما از غرب نااميد مي شويم به سراغ آنها مي رويم. طبعا سياست نگاه به شرق نظام، جغرافيايي يا ايدئولوژيکي نيست. قطعاً منظور از «نگاه به شرق» همه کشورهاي غير غربي را دربرمي‌گيرد. اما بن‌مايه اصلي شرق از نگاه ايران امروز، آسيايي است که آينده جهان را سامان خواهد داد. با اين نگاه استراليا که همسايه آسياست يک کشور غربي است و روسيه که اکثر جمعيت و فرهنگش اروپايي است شرقي محسوب مي‌شود.
*باوجود توسعه روابط با شرق، در زمينه برجام بايد چه تدابيري را اتخاذ کنيم؟
ببينيد برجام ديگر وجود خارجي ندارد که بخواهيم از آن خارج شويم. ما با اروپايي ها هم بر سر پروژه هاي جديدي در حال مذاکره بوديم که به نتيجه نرسيد، چرا که برجام به صورت خودکار وجود ندارد و خروج از آن هم معنايي ندارد. به قول آقاي عراقچي، برجام در حال احتضار است. ما بعد از اينکه آمريکا از برجام خارج شد، فضاي جديدي را با اروپايي ها آغاز کرديم و برجام موضوعيتي ندارد که بخواهيم از آن خارج شويم.
*رهبري به کانال مالي ايران-اروپا موسوم به INSTEX هم انتقاد داشته و آن را شبيه يک شوخي تلخ عنوان کردند، تحليل شما از اين مسئله چيست؟
بي ترديد اروپايي ها با اين کانال و بي ثمر بودن آن دو موضوع را ثابت کرده اند که يا نمي توانند و يا نمي خواهند. اگر
نمي توانند که براي ما تجربه شده، اروپايي ها منهاي آمريکا هيچ محلي از اعراب ندارند. اگر نمي خواهند که همان حکايت از پشت خنجر زدن است، همين کار را که آمريکايي ها انجام داده اند، اين ها هم انجام داده اند منتها اين ها عربده نمي کشند و رفتار خشن ندارند و با ديپلماسي و با پنبه سر مي برند، اما آمريکايي ها مثل اين گاوچران ها عربده مي کشند. البته اين کاري است که قبلا هم انجام داده اند و در جنگ به صدام، سلاح هاي شيميايي و بهترين اداوات و هواپيماهاي نظامي را دادند و اگر ما بپذيريم که مشکل آنها با جمهوري اسلامي، مشکل وجود است از اين کم کاري هايشان تعجب نمي کنيم. طبعا اگر آنها با وجود ما مشکل داشته باشند، نبايد ما را هم تقويت کنند و اين يک اصل مهم است.
محمد عبداللهي: INSTEX، چيزي جز تکرار فريب برجام و توهين به شعور مردم نيست
محمد عبداللهي هم در ادامه INSTEX را چيزي جز تکرار فريب برجام و توهين به شعور مردم ندانسته و معتقد است: «مهم ترين محور بيانات نوروزي رهبر انقلاب مربوط به دشمن شناسي و ايجاد مرز با دشمناني بود که امروز با آنها بر سر ميز مذاکره نشستيم. پس از بدقولي هاي مکرر غرب در قضيه برجام و خروج يک‌طرفه آمريکا و تحقق پيش بيني هاي رهبر معظم انقلاب انتظار مي‌رفت دولت با جديت به اين تذکرات و هشدارهاي رهبري توجه و تقويت توليد داخلي و راهکارهاي عملي مقابله با خباثت و خيانت و بدقولي اروپايي‌ها را در دستور کار خود قرار دهد.»
*جناب عبداللهي به اعتقاد شما بعد از بيانات رهبر انقلاب مبني بر قطع اميد از غرب، مسئولين ما بايد چه رويه اي را در پيش بگيرند؟
رهبري همواره هشدارهايي در خصوص غيرقابل اعتماد بودن غرب داشتند که متاسفانه در دولت آقاي روحاني شنيده نشد. دولت اعتدال از ابتدا با تئوري‌هاي بي اساس و خيال پردازي‌هاي غربگرايانه و ناديده گرفتن توانمندي‌هاي داخلي؛ مشکلات کشور را به مذاکره با کدخدا گره زد. همگان ديدند که اين رويه باعث تحميل چه خسارات بزرگي به کشور شد. خروج يک جانبه آمريکا از برجام و نقض تعهدات بين المللي‌اش موجب شد بارديگر بيانات رهبر در خصوص دشمن اصلي انقلاب و مردم رنگ واقعيت بگيرد. امروز مسئولان بايد بدانند که اروپايي ها هم مانند آمريکا هستند. لذا دولت با استفاده از تجربه قبلي نبايد خام آنها شود و بايد بداند اقداماتي مانند INSTEX نمي‌تواند منفعتي براي کشورمان به ارمغان بياورد.
*ايشان بر اين امر هم تصريح داشته اند که نبايد با غرب قطع رابطه کرد يعني از تجربه و علم آنها بايد استفاده کرد اما به هيچ وجه نبايد به آنها تکيه و اعتماد کرد، به اعتقاد شما چقدر مسئولين ما در اين مسير حرکت کرده اند؟
مهم ترين محور بيانات نوروزي رهبر انقلاب مربوط به دشمن شناسي و ايجاد مرز با دشمناني بود که امروز با آنها بر سر ميز مذاکره نشستيم؛ همچنانکه در بيانيه گام دوم انقلاب نيز بر اين مسئله تاکيد داشتند. علي‌رغم هشدارهاي مکرر رهبري اما رفتار دولتمردان و برخي از نمايندگان مجلس در اعتماد به غرب و تحميل برجام با انجام يک‌طرفه شروط آن؛ واقعا قابل تامل است؛ پس از بدقولي هاي هاي مکرر غرب در قضيه برجام و خروج يک‌طرفه آمريکا و تحقق پيش بيني هاي رهبري معظم انقلاب انتظار مي‌رفت دولت با جديت به اين تذکرات و هشدارهاي رهبري توجه و تقويت توليد داخلي و راهکارهاي عملي مقابله با خباثت و خيانت و بدقولي اروپايي‌ها را در دستور کار خود قرار دهد اما مواضع تکراري و منفعلانه دولتمردان نشان مي‌دهد اراده‌اي براي اجراي راهکارهاي مناسب وجود ندارد. در حالي‌که امروز اعتماد به جوانان بايد جايگزين اعتماد به غرب شود.
*رهبر انقلاب به کانال مالي ايران، اروپا انتقاد داشته و آن را شبيه يک شوخي تلخ عنوان کرده اند، آيا از اين کانال مالي مي‌توانيم تحت عنوان اقدامي غيرسازنده و فريبکارانه ياد کرد؟
بله دقيقا. اين ساز و کار در ظاهر ابزاري براي دور زدن بانک‌هاست اما همانطور که سه کشور اروپايي به صراحت گفته اند کالاهاي وارداتي فقط شامل اقلام دارويي و غذايي مي شود که آن‌هم شامل تحريم هاي آمريکا نيست. از اين رو با ابزار INSTEX نمي توان هر کالايي را از اروپا وارد کرد.ضمن اينکه اين ساز و کار به شرطي کار
مي کند که ايران به برجام و FATF پايبند باشد. راه اندازي اين ابزار مبهم، ناقص و بسيار محدود به معناي عملياتي شدن آن هم نيست و اروپا اعلام کرده عملياتي شدن آن زمان مي برد! در واقع INSTEX، چيزي جز تکرار فريب برجام و توهين به شعور مردم نيست. قريب به ۶ سال ظرفيت ها و فرصت هاي فراوان در کشور به پاي توافق با آمريکا و شرکاي اروپايي واشنگتن و به خيال رسيدن ميوه هاي برجام، قرباني شد. به طور کلي هدف اصلي آمريکا و هم پيمانان اروپايي اش، تعليق اقتصاد ايران و تحميل برجام‌هاي بعدي به کشور است.
باتوجه به انتقاد رهبري از کانال مالي و مسئله هاي برجام, بايد چگونه در برابر زياده خواهي و زورگويي اروپا ايستاد؟
رهبر معظم انقلاب تيرماه گذشته در ديدار هيئت دولت با تحليل دقيق شرايط کشور و اهداف آمريکا و اروپايي‌ها در برجام و بسته اروپايي براي تثبيت تحريم‌ها، بي‌ارزش بودن بسته اروپايي‌ها را که حالا تحت عنوان INSTEX ارائه شده است، پيش‌بيني کرده بودند. ايشان با اشاره به شرطي کردن مردم و اقتصاد کشور توسط دولت در برجام درباره احتمال تکرار اين خطاي استراتژيک تذکر دادند . امروز مقامات کشور با الگو گيري از بيانات رهبري معظم انقلاب مي‌توانند علاوه بر خنثي کردن توطئه‌هاي دشمن با تکيه بر توان داخلي و اجراي الگوي اقتصاد مقاومتي کشور را در مسير موفقيت قرار دهند. آنها بايد بدانند اتکا به اروپا نيز نمي‌تواند براي ما آورده‌اي داشته باشد زيرا آنها نيز در چرخه سياست‌هاي مداخله جويانه آمريکا قرار دارند.
*چرا به رغم تحريم ها و عدم همراهي غرب، بازهم رهبر انقلاب امسال را سال فرصت ها عنوان کرده و گفته اند نبايد از تحريم بناليم؟
سال ۹۸، قطعا پتانسيل فراواني در حوزه رونق اقتصادي دارد البته در صورتي‌که دولت، لوازم آن را فراهم نمايد و با ارتقاي سرمايه اجتماعي خود، توان و نيروي ملت را در اين امر بسيج نمايد. در خصوص تحريم ها؛ بايد گفت برجام نتوانست چندان گرهي را از اقتصاد کشور باز کند، لذا خروج آمريکا از آن يا بازگرداندن تحريم ها توسط آمريکا و همراهي اروپائيان با آنها، اتفاق جديدي نيست که بخواهد در سال جديد، اقتصاد کشور را تحت تاثير قرار دهد. ضمن آنکه امروز شديدترين تحريم ها عليه جمهوري اسلامي، در حال اجراست و اتفاقا بر عکس تحليل هاي انجام شده، مقاومت ايران تا چند ماه آينده مي تواند پيروزي بزرگي را نصيب کشور نمايد و بعد از آن، قطعا به جهت مشکلات دروني آمريکا و نزديکي فضاي انتخابات رياست جمهوري آمريکا،امکان تحريم هاي سنگين تر فراهم نخواهد بود.
*مقام معظم رهبري به رغم انتقاداتي که از اروپايي ها داشته اند اما آمريکا را شرورتر از اروپا توصيف کرده اند؟
فکر مي کنيد علتش چيست؟
تاريخ معاصر کشور ما سندي گويا بر توطئه ها، اقدامات خصمانه و دخالت هاي آمريکا مي باشد که پرداختن به جزئيات طومار بلند توطئه ها و شرارت هاي آمريکا عليه کشورمان، مثنوي هفتاد من خواهد شد. کودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، حمايت و تحکيم پايه هاي حکومت استبدادي شاه، تحميل قانون استعماري کاپيتولاسيون، کودتاي نوژه، دخالت مستقيم در جنگ تحميلي، فشارهاي اقتصادي و اقدامات تحريمي، حمايت از مخالفان نظام، اختصاص بودجه هاي کلان براي مقابله با نظام جمهوري اسلامي تنها بخشي از شرارت هاي آمريکا عليه جمهوري اسلامي ايران است.
در شرايط فعلي براي بهبود وضعيت اقتصادي بايد ظرفيت توليد داخل را تقويت کرد. ما بايد از خودمان انتظارداشته باشيم که مسائل داخلي و مشکلات کشور را به نوع رفتار آنها گره نزنيم. برجام آزمون مهمي بود که سرانجام آن نشان داد که نمي‌توان به اين کشورها اعتماد کرد. پس راهي جز تکيه بر ظرفيت و امکانات داخلي خودمان نداريم.خروج مرحله‌اي ايران از برجام، اختلاف اروپا با آمريکا را وارد فاز عملي مي کند
*رهبري تاکيد کردند که برخي مدعي بودند اگر آمريکا از برجام خارج شود در ايران شورش مي شود. به اعتقاد شما ما چرا از برجام خارج نمي شويم درحالي که هيچ ثمري براي کشور نداشته است؟
متاسفانه علي‌رغم بدعهدي هاي اروپا و آمريکا دستگاه ديپلماسي ما همچنان در موضع انفعال قرار دارد. واقعيت آنست که کشورهاي اروپايي تاکنون در قبال عدم ايجاد منافع اقتصادي براي ايران هيچ هزينه‌اي متحمل نشده‌اند و حتي پس از چند ماه از خروج آمريکا از برجام هنوز اقدام عملي قابل توجهي براي ايران انجام نداده‌اند. به نظر مي‌رسد تنها عاملي که مي‌تواند اروپايي‌ها را وادار کند تا اختلاف آنها با آمريکا وارد فاز عملي شود، خروج مرحله‌اي ايران از برجام و متناسب با اقدامات اروپا براي تامين منافع اقتصادي ايران است. در صورتي که ايران بخشي از تعهدات برجامي خود را اجرا نکند، آنگاه اختلاف اروپا و آمريکا در مورد ايران مشهود و عملي مي‌شود و اروپا متوجه مي‌شود که تعلل در دادن امتيازهاي اقتصادي وعده داده شده هزينه‌زا است.