|حسن شجاعي|
پنج مهرماه روز جهاني گردشگري نامگذاري شده و شعار امسال با نام «گردشگري و مشاغل؛يک آينده بهتر براي همه» است.
صنعت گردشگري از جمله بخش هايي است که اگر به درستي به آن توجه شود به تنهايي قادر خواهد بود دخل و خرج کشور را تأمين کرده تا ديگر نيازي به صادرات نفت و مشتقات آن نباشد.
ايران اسلامي به واسطه دارا بودن مواهب طبيعي و تاريخي فراوان در زمره کشورهايي قرار دارد که بهشت گردشگران محسوب شده و کمتر گردشگري در جهان است که علاقه مند نباشد از اين زيبايي ها ديدن نکند.طبيعت چهار فصل و همچنين تاريخ چندين هزار ساله ايران، خود به تنهايي مي تواند سيل گردشگران را به کشورمان سرازير کند و اگر مشکلات زيرساختي اين صنعت در کشور حل و فصل شود، انواع و اقسام تحريم هاي خارجي نيز موجب نخواهد شد تا از ميزان علاقه مندان به گردشگري در ايران کاسته شود، اما با همه اين ويژگي هاشاهد مشکلاتي در اين بخش هستيم که باوجود تغيير دولت ها همچنان پايدار بوده و اجازه نمي دهد اين صنعت آنچنان که بايسته و شايسته است پيشرفت کند. نگاهي به کشورهاي اطراف و همسايه‌هاي ما نشان مي دهد که آنها با يک پنجم ظرفيت هاي گردشگري ما از درآمدهاي ارزي بالايي برخوردار بوده و هرسال نيز اين درآمد رشد کرده و تراز تجاري اين کشورها را از حوزه گردشگري به بالاترين حد مي رساند.مشکلات ساختاري و اداري و نيز زيرساخت هاي اوليه سبب شده تا سهم ما از گردشگري به کمترين حد ممکن در مقايسه با کشورهاي همسايه باشد.
ولي تيموري معاون گردشگري وزارت ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري در نشست خبري هفته گذشته خود از ورود بيش از چهار ميليون گردشگر در پنج ماه نخست سال خبر داده که نشان از رشد ۳۰ درصدي گردشگر نسبت به مدت مشابه داشته است. اما همانطور که اشاره شد اين ميزان گردشگر غالبا از کشورهاي همجوار به ويژه عراق بوده و يکي از دلايل افزايش اين تعداد هم کاهش ارزش پول ملي و افزايش قيمت دلار است که گردشگران اين کشور را به حضور در ايران ترغيب کرده است.
ساناز عليمحمدي مديرعامل يکي از دفاتر توريستي و عضو انجمن صنفي گردشگري خوزستان در گفت و گو با «رسالت» با اشاره به مشکلاتي که صنعت توريسم در ايران دارد به مشکلات زيرساختي اشاره کرد و گفت: متأسفانه موانع زيادي در راه توسعه گردشگري در ايران وجود دارد که يکي از مهم ترين آنها نبود ساختارهاي مناسب براي اين حوزه است و انتظار مي رود در شرايط جديد و تشكيل وزارت ميراث فرهنگي اين موضوعات اصلاح شود.
وي ادامه داد: کمبود مراکز اقامتي و هتل ها و نبود نيروي متخصص اين حوزه از جمله مشکلاتي است که باعث شده صنعت گردشگري در ايران باوجود ظرفيت بالايي که دارد از جايگاه خوبي برخوردار نباشد. شما ببينيد وقتي براي تورهاي زميني در بسياري از نقاط کشور سرويس بهداشتي بين راهي پيش بيني نشده چگونه مي توان انتظار داشت تا گردشگران خارجي به حضور در ايران رغبت نشان دهند.
عليمحمدي عدم اطلاع رساني مناسب از امنيت داخلي کشور در بين کشورهاي ديگر را از دلايل کاهش حضور گردشگران خارجي در ايران دانست و گفت: در اين زمينه وزارت امور خارجه و وزارت ميراث فرهنگي بايد اقدام اساسي صورت داده و دغدغه هاي گردشگران خارجي را كه فكر مي کنند در ايران مشکلات امنيتي وجود دارد رفع نمايند. به همين خاطر ما در ارتباطاتي که در اين زمينه فراهم مي شود به آنها اطمينان مي دهيم امنيتي که در ايران است در هيچ کدام از کشورهاي منطقه وجود ندارد و تفهيم اين موضوع به تنهايي از عهده ما بر نمي آيد و نيازمند همکاري نهادهاي مرتبط است.
اين فعال حوزه گردشگري افزايش نرخ ارز و و برداشتن ارز دولتي از حوزه سفر را از ديگر دلايل کم رنگ شدن گردشگري داخلي و خارجي برشمرد و افزود: با افزايش قيمت دلار و به تبع آن گران شدن هزينه هاي سفر نظير بليت هواپيما و مراکز اقامتي شاهد ريزش مسافرت ها هستيم و آمارهاي ارايه شده بيشتر مربوط به گردشگران کشورهاي همسايه است که به دليل کاهش ارزش پول ملي ما و گران شدن دلار ترغيب شده اند تا به ايران مسافرت کنند. با اينحال انتظار اين است كه در شرايطي كه وزارت ميراث فرهنگي تشكيل شده اين شرايط بهتر شود. عليمحمدي مشکلات شرکت هاي هواپيمايي در افزايش نرخ بليت مقصدهاي گردشگري را هم از دلايل اين کاهش سفر دانست و گفت: تفاوت قيمت هاي پرواز باعث شده تا اين شرکت ها نتوانند از پس هزينه هاي خود بربيايند و از سوي ديگر مردم هم قادر به تأمين هزينه هاي سفر نيستند و موجب کاهش سفر و گردشگري داخلي فراهم مي شود.وي همچنين با اشاره به تأکيد وزارت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مبني بر توجه به گردشگري سلامت، عدم توسعه اين حوزه را نبود زيرساخت هاي درماني مناسب در بخش هاي مختلف کشور عنوان کرد و گفت: در اين زمينه بايد به شکلي برنامه ريزي شود تا بتوان از ظرفيت مراکز درماني کشور استفاده شود اما هنوز بسياري از مراکز درماني امکان تأمين ظرفيت هاي اين حوزه را نداشته و با اينکه بايد از نظر امکانات اقامتي و درماني گرفته تا اياب و ذهاب و ساير موارد استانداردهاي لازم را دارا باشند. بايستي وزارت ميراث فرهنگي با وزارت بهداشت در اين خصوص به تفاهم و تعامل برسد تا شاهد جذب گردشگر حوزه سلامت باشيم. نکته مهمي که در صحبت هاي عليمحمدي و نيز ولي تيموري معاون گردشگري وزارت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري وجود دارد عدم اطلاع رساني از ظرفيت هاي گردشگري ما در جهان و نيز شفاف سازي امنيت موجود در کشور است که به نظر مي رسد بايد در اين زمينه بيش از گذشته کار شود.
تيموري در نشست خبري خود در اين زمينه اظهار مي دارد: «از نظر من بزرگ‌ترين چالش صنعت گردشگري ما، معرفي و اطلاع‌رساني نشدن اين صنعت است. زماني که بتوانيم با معرفي و اطلاع‌رساني گردشگران زيادي را جذب کنيم خودبه‌خود باعث توسعه زيرساخت‌ها مي‌شود. در اين حوزه تاکنون ضعيف عمل کرده‌ايم، در سطح جهاني تبليغات منفي عليه کشور ما شکل گرفته است و اين مسائل باعث شده تا گردشگران خارجي يا ما را به‌عنوان يک مقصد سفر نبينند يا اين‌که اگر ما را ببينند و اسم ايران را به‌عنوان يک مقصد گردشگري بشنود، براي سفر به ايران ترديد دارند. اين موضوع را تنها از وزارت ميراث‌فرهنگي گردشگري و صنايع‌دستي نخواهيد بلکه بايد از تمام دستگاه‌هاي حاکميتي مطالبه کنيم.»به نظر مي رسد حرف و صحبت در حوزه گردشگري کشور به اندازه اي زياد است که در يک گزارش نتوان به آن پرداخت، اما انتظار مي رود باتشکيل وزارتخانه جديد و حضور علي اصغر مونسان در رأس اين وزارتخانه مشكلات كاهش يافته و متوليان اين حوزه با تعاملي که با بخش خصوص ايجاد مي کنند و نيز شفاف سازي در مورد ظرفيت هاي داخلي، زمينه را براي توسعه هرچه بيشتر اين بخش درآمد زا فراهم نمايند.