دکتر محمدرضا ظفرقندی که عصر پنجشنبه در اختتامیه همایش «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز» سخن می‌گفت، بخش مهمی از علت مهاجرت نخبگان را متوسط شرایط اقتصادی کشور دانست و اظهار کرد: در حوزه پزشکی افراد بسیاری هستند که کار مشخص، معین و خوبی دارند و در علم و عمل هم رتبه استادی دارند، اما مهاجرت می‌کنند.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به پزشکانی که به کشورهایی چون آمریکا و کانادا مهاجرت می‌کنند، اظهار کرد: بیشتر آنها مجبورند رشته پزشکی را کنار بگذارند، چون در آنجا نمی‌توانند کار پزشکی کنند، زیرا مبنای اقتصادی ندارد.

دکتر ظفرقندی تصریح کرد:‌ در حوزه پزشکی شاهد یک سرمایه‌سوزی هستیم؛ اگرچه در کلان، مهاجرت نخبگان یک سرمایه‌سوزی است که شاید قابل محاسبه مادی و علمی نباشد و این سرمایه‌سوزی از دست رفتن ژنتیک برتر کشور است.

بی عدالتی آموزشی یکی از علل مهاجرت است

دکتر ظفرقندی با بیان اینکه مهاجرت نخبگان فقط به مسائل اقتصادی مربوط نمی‌شود، گفت: از مهمترین کارهایی که باید برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان شود، این است که شرایط تحصیل برای افراد همراه با معیشت، شرایط سیاسی و اجتماعی در جامعه نیز فراهم شود.

وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه تبعیض و فرصت‌های نابرابر یکی از علل مهاجرت به شمار می رود تاکید کرد: اگر فردی شایستگی ورود به دانشگاهی چون تهران را دارد و رتبه لازم را کسب کرده، باید زمینه آن فراهم شود، نه اینکه به دلیل بی عدالتی آموزشی نتواند تحصیل کند.

وی موانع و سهمیه‌ها را از موانع عدالت آموزشی برشمرد و اظهار کرد: به دلیل بی عدالتی آموزشی و بی ثباتی جریان سینوسی که در شرایط سیاسی در کشور وجود دارد، فرد تصمیم به مهاجرت می‌گیرد.

وزیر بهداشت با اشاره به محدودیت تعاملات بین‌المللی گفت: علم بدون تعاملات بین‌المللی راکد و فاسد می‌شود؛ برای اینکه بتوانیم برگزاری کنگره‌ها و مقاله نویسی‌ها را راحت انجام دهیم، مشکلاتی وجود دارد؛ هر چه تعاملات ساده‌تر باشد، امکان ماندگاری بالاتر می‌رود.

دکتر ظفرقندی خواستار آن شد که شرایط تحصیل و به‌کارگیری دانشجویان بویژه در حوزه های پزشکی تسهیل شود تا امکان ماندگاری پزشکان بالا رود و در این زمینه توضیح داد: برای کسی که می‌خواهد تحصیل کند، باید شرایط تحصیل را سازگارتر با معیشت و شرایط سیاسی و اجتماعی فراهم کرد.

وی ادامه داد: تعداد زیادی از همکاران ما فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما در حوزه‌ای که باید به کار گرفته شوند، امکان به کارگیری آنها وجود ندارد یا وقتی می‌خواهد به کار گرفته شود، ملاک رابطه یا ضابطه بوده، در حالی‌که باید ملاک شایسته‌سالاری و حرفه‌ای باشد.

وزیر بهداشت تاکید کرد: زمانی که نخبگان یک کشور خارج شوند، آسیب جبران ناپذیری برای کشور ایجاد می‌کنند.

دکتر ظفرقندی در ادامه با بیان اینکه برخی از افراد که به کشورهای عربی به دلیل شرایط اقتصادی و ارزش پول می‌روند و اسم آن را کاریابی می‌گذارم، رشته پزشکی را رها می‌کنند، افزود: مهاجرت نخبگان مشکلی چند وجهی است؛ نگاه کردن به حوزه اقتصاد در مهاجرت نخبگان لازم است، ولی کافی نیست.

وجود تبعیض و فرصت‌های نابرابر در رشته پزشکی

وزیر بهداشت با بیان اینکه رشته پزشکی سخت است، ادامه داد: مشهورترین جراحان در میانه راه به دلیل سختی‌های مسیر آن را رها کرده‌اند،زیرا دانشجوی پزشکی با رقابت سخت پذیرفته می‌شود، ولی دوره‌های سختی دارد و باید چند سال خارج از مرکز کار کند.

دکتر ظفرقندی تصریح کرد: تبعیض و فرصت‌های نابرابر نیز در رشته پزشکی وجود دارد، موانع و سهمیه‌ها باعث می‌شود فرد تصمیم به مهاجرت بگیرد که باید توجه اساسی به بحث مهاجرت نخبگان انجام شود.

وی با بیان اینکه فرد به محض پختگی در مقطع تحصیلی خود باید در مناصب بکار گرفته شود، اظهار کرد: برخی رسانه‌ها با هر بهانه‌ای جامعه پزشکی را تخریب می‌کنند؛ اگر تخریب صورت بگیرد، اعتماد بین پزشک و بیمار که ضرورت کار است از بین رفته و سلامت آسیب می‌بیند.

وزیر بهداشت با بیان اینکه بهبود فضاهای آموزشی و پژوهشی در حل مسائل کشور ضروری است، گفت: باید سرمایه‌گذاری اجتماعی در کشور صورت گیرد؛ همه ۱۶ آذر امسال را دیدند، در جلسات و نگرش و سلایق مختلف دانشجو راست و چپ شرکت کردند، نظرات خود را گفتند و شنیدند و اتفاقی هم نیفتاد، در حالی که دیدیم در سال‌های گذشته شرایط چگونه بود.

دکتر ظفرقندی اظهار کرد: توجه به زیرساخت‌های پژوهشی، اصلاح تعرفه، حفظ ارزش پول ملی، حساس کردن مدیران در سطوح مختلف و تدوین تدابیر قانونگذار در بکار گیری نخبگان باعث افزایش انگیزه و امید به آینده می شود و از مهاجرت نخبگان نیز جلوگیری می کند.