|نفيسه امامي|
جنگ داخلي در سوريه، جنگي خونين و پيچيده بود که بعد از گذشت هشت سال منجر به کشته ‌شدن صدها هزار نفر و خسارت هاي فراوان و حضور کشورهاي ديگر در آن شد. در اين جنگ، ايران و روسيه از حاميان دولت بشار اسد بودند و در مقابل، ترکيه، عربستان و ائتلاف بين‌المللي تحت امر آمريکا قرار داشتند که بعد از تسلط ارتش سوريه بر اين کشور و از بين بردن گروه تروريستي داعش، همچنان به حضور خود ادامه داده و از اين کشور خارج نشده بودند، اما اخيرا رئيس جمهور آمريکا اعلام کرده نيروهاي خود را از سوريه خارج مي کند که مي تواند تبعات متعددي براي سوريه و منطقه داشته باشد. ضمن اينکه اين تصميم مي تواند بر روند حضور نيروهاي ائتلاف به رهبري آمريکا نيز تاثيرگذار باشد زيرا با خروج آمريکا شرايط براي فروپاشي و خروج نيروهاي غربي هم فراهم مي شود.
وزارت امور خارجه ايران نيز در اظهار نظري در اين رابطه ضمن نامشروع خواندن حضور نظاميان آمريکايي در سوريه، تصميم ايالات متحده آمريکا براي رفع اشغال اراضي سوريه و خروج نيروهاي نظامي اين کشور از سوريه را اقدامي دانست که بايد بسيار زودتر از اين اتفاق مي افتاد. اما سوالي که در اينجا مطرح مي شود دليل خروج آمريکا از اين کشور است؟ آيا ترامپ به دليل نزديک شدن به زمان انتخابات رياست جمهوري آمريکا به دنبال عمل به وعده انتخاباتي خود در خروج نيروهاي آمريکايي از افغانستان و سوريه است؟ و يا از روياي سرنگوني بشار اسد از قدرت نااميد شده و تصميم به خروج از اين کشور گرفته است؟
امير موسوي مدير مرکز مطالعات استراتژيک و روابط بين الملل و مشاور وزير دفاع سابق در گفت و گو با «رسالت» به وعده آمريکا در خروج از سوريه که به تازگي از سوي ترامپ اعلام شده اشاره کرد و گفت: «ترامپ در مبارزات انتخاباتي خود قول خروج نيروهاي آمريکايي را به کشورش داده بود و اکنون و يک سال قبل از انتخابات رياست جمهوري آمريکا به دنبال وعده به اين قول است. ضمن اينکه حضور آمريکا در سوريه امر بيهوده اي است زيرا ارتش سوريه به جز شهر ادلب و شرق فرات، بر کشور مسلط شده است. آمريکا و متحدانش نتوانستند بشار اسد را سرنگون کنند و داعش و نيروهاي تکفيري نيز کاري از پيش ببرند.»
وي ادامه داد: «آمريکا مي داند ترکيه به تفاهماتي با ايران و روسيه درباره سوريه رسيده است و به همين علت مي خواهد از اين بازي با کمترين تلفات خارج شود. ايران، روسيه و سوريه مصمم براي گرفتن شهر ادلب هستند و در آنکارا و اجلاس سران سه کشور ترکيه، سوريه و روسيه در اين زمينه توافق کردند. بعد از آزادسازي ادلب آمريکا دو راه بيشتر ندارد، اول اينکه با محور ايران، روسيه و سوريه وارد درگيري شود و راه دوم تسليم آمريکاست که هر دو مورد براي اين کشور ناخوشايند است. به همين علت تصميم خود را از خروج از سوريه اعلام کرد.»
اين ديپلمات سابق با اشاره به اينکه آمريکا شرايط مناسبي در خاورميانه ندارد، گفت: «آمريکا اعلام کرده علاوه بر سوريه از پايگاه «الاديب» در قطر نيز خارج مي شود و ديگر پشتيباني جدي از عربستان سعودي نمي کند. آمريکا براي اولين بار بعد از حادثه آرامکو نسبت به هم پيمان عرب خود واکنش خاصي نشان نداد و با توجه به مقصر دانستن ايران، هيچ عکس العملي نشان نداد. اين مسئله نشان مي دهد ظاهرا خاورميانه در اولويت اين کشور قرار ندارد.»
وي اضافه کرد: «ترامپ در سخنراني اخير خود، جنگ در خاورميانه را بيهوده دانست زيرا ديگر اعتقادي براي حضور در اين منطقه را ندارد. از سوي ديگر متوجه قدرت محور مقاومت شد و درگيري با اين محور را دربرگيرنده هزينه زياد براي کشورش قلمداد کرد. بنابراين تصميم او در خروج از سوريه و منطقه خاورميانه جدي است و اين موضع ترامپ در کشورش هياهوي زيادي را به پا کرده است.»
مشاور وزير دفاع سابق، خروج نيروهاي آمريکايي از سوريه را در وهله اول به نفع مردم و دولت اين کشور دانست و گفت: «دولت سوريه حضور نيروهاي آمريکايي را در اين کشور غيرشرعي و غيرقانوني عنوان کرده بود. اين موضع گيري دولت سوريه بسيار مهم بود و مورد حمايت محور مقاومت هم قرار گرفت. حضور آمريکا در سوريه براي پشتيباني از داعش بود که امروز اين گروه تروريستي از بين رفته است. اين کشور تلاش و هزينه بسياري براي حاکميت داعش در عراق و سوريه کرد به طوري‌که داعش چند ايستگاه و پالايشگاه نفت را در اختيار داشت و روزانه نفت را به ترکيه و رژيم صهيونيستي مي فروخت و پول نقد هم دريافت مي کرد.»
مدير مرکز مطالعات استراتژيک و روابط بين الملل بيان کرد: «حضور آمريکا در منطقه براي پشتيباني از حکومت داعش اما به دليل وجود مقاومت هاي حشد الشعبي، ارتش سوريه و حمايت هاي ايران و روسيه، اين نقشه خنثي شد. آمريکا در حال حاضر در شرايط مناسبي قرار ندارد و از سوي ديگر مي داند ترکيه به روسيه متمايل شده و از اين کشور سامانه اس۴۰۰ را خريده است. ايران و روسيه هم به دنبال نزديک کردن اردوغان به سوريه هستند.»
موسوي با بيان اينکه کردها ارتباط هايي با دولت مرکزي سوريه برقرار کرده اند، لذا وجود اين شرايط به نفع حضور آمريکا نيست، گفت: «ضمن اينکه با وجود تهديدهاي آمريکا و اسرائيل، گذرگاه بين سوريه و عراق باز شد و اين کار دهن کجي به آمريکا بود، زيرا راه را براي ايران و چين هموار کرد تا رفت و آمد تجاري تسهيل شود و شرق آسيا به مديترانه متصل گردد.»
وي اضافه کرد: «ترامپ در سخنراني اخير خود حضور آمريکا در سوريه را از ابتدا براي چند ماه عنوان کرد که به چند سال رسيد. اين کشور از ابتدا براي اهداف بزرگ تري مانند مقابله با ايران، عراق و حزب الله به سوريه وارد شد اما اکنون عراق و سوريه از داعش پاک‌سازي شده اند و آمريکا در شرق فرات محاصره شده و ديگر تمايلي به انجام هزينه در اين منطقه ندارند.»
*خروج نيروهاي آمريکايي از سوريه براي رسيدن به اهداف سياسي است
آمريکا با خروج نيروهاي خود از سوريه به از همپاشي نيروهاي ائتلاف به رهبري آمريکا کمک مي کند چرا که خروج رهبر اين ائتلاف منجر به خروج ديگر کشورهاي غربي و اعضاي ائتلاف مي شود. علي بيگدلي استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سياسي در گفت و گو با «رسالت» در همين رابطه گفت: «به طور قطع در اين شرايط نيروهاي ديگر کشورهاي اروپايي از سوريه خارج مي شوند همان طور که فرانسه نيز به اين مسئله اشاره کرده که با خروج آمريکا، نيروهاي فرانسوي نيز خارج مي شوند، زيرا اساسا ائتلاف کشورهاي غربي از هم مي پاشد. اگر آمريکا به عنوان رهبر و عضو قدرتمند ائتلاف از سوريه خارج شود، کشورهاي عضو ائتلاف هم به چنين اقدامي دست خواهند زد.»
اين تحليلگر سياسي با بيان اينکه ترامپ از خروج نيروهاي آمريکايي از سوريه به دنبال رسيدن به اهداف سياسي است، گفت: «اکنون ترامپ در آستانه استيضاح قرار دارد و از سوي سناتورهاي جمهوري خواه براي حضور در سوريه مورد انتقاد قرار گرفته است. ترامپ علاوه بر قرارگيري در اين شرايط يکي از وعده هاي انتخاباتي خود را خروج سربازان آمريکايي از افغانستان و سوريه اعلام کرده بود زيرا هزينه حضور در اين کشورها براي آمريکا بالاست و به همين علت اکنون تصميم به خروج از اين کشور گرفته است.»
وي ادامه داد: «البته ترامپ به دنبال خروج همه نيروهاي خود از آمريکا نيست و اعلام کرده بخشي از آنها را در اين کشور نگه مي دارد، زيرا تخليه کامل نيروها به نفع ايران و روسيه خواهد بود تا به زعم آمريکا اين دو کشور تسلط کامل بر سوريه پيدا نکنند.»
بيگدلي خروج آمريکا از سوريه را به نفع ايران و روسيه قلمداد کرد و گفت: «ايران و روسيه متحدان سوريه محسوب مي شوند زيرا علي رغم خواست آمريکا و نيروهاي ائتلاف، به دنبال حفظ بشار اسد در قدرت بودند و دولت ايران و پوتين از اين روند استقبال مي کنند.
اين استاد دانشگاه به حمله ترکيه به بخشي از خاک سوريه اشاره کرد و گفت: «مشکلي که اکنون به وجود آمده، حمله ترکيه به حاشيه ۳۰ کيلومتري سوريه است که اين منطقه در حدود ۲۰۰ کيلومتر طول دارد و در اين شرايط، بخش عمده اي از شمال سوريه در تصرف ترک ها خواهد افتاد و احتمال مي رود اين مسئله به راحتي قابل حل نباشد.»
وي تصريح کرد: «سوريه براي ايران نقش استراتژيک دارد و چنانچه بخشي از سوريه حذف شود، براي ايران و يا روسيه قابل قبول نخواهد بود. اين در حالي است که رئيس جمهور کشورمان نيز بارها بر حفظ تماميت ارضي سوريه تصريح کرده اما آنچه که براي ايران حائز اهميت خواهد بود، حفظ بشار اسد در قدرت است.»
آنچه که بايد بعد از وقوع جنگ خانمان برانگيز سوريه و کشته و آوارگي ميليون ها نفر از مردم اين کشور مدنظر قرار داد، عدم تغيير در ساختار دولت و حفظ نظام سوريه بود که با حضور محور مقاومت و ايستادگي ارتش سوريه رخ داد و دولت آمريکا را مصمم در خروج از اين کشور کرده است. خروج آمريکا به عنوان رهبر ائتلاف کشورهاي غربي به دلايل سياسي يا غير سياسي مي تواند نقطه اميدي براي اين کشور جنگ زده محسوب شود تا سوريه بيشتر به رفع خسارات ناشي از جنگ هشت ساله بپردازد.