سعید جلیلی در گفتگوی خود در رابطه با روایت نظام سلامت ضمن ادای احترام به شهدای سلامت به ویژه در دوران کرونا، با بیان اینکه مدیریت این نظام با مدیریت بیماری تفاوت دارد، گفت: در حوزه نظام سلامت دو نگاه وجود دارد؛ نگاهی که به حداقل‌ها اکتفا می‌کند و وظیفه خود را منحصر در درمان مردم و تأمین دارو می‌داند و نگاهی که معتقد است باید همه مؤلفه‌های دخیل در نظام سلامت را وارد معادلات کرد و نسبت به همه آن‌ها برنامه‌ریزی کرد.

وی ادامه داد: حداقل ۱۰ عامل اجتماعی مهم و اثرگذار در سلامت شهروندان وجود دارد که مهم‌ترین آن بحث عدالت اجتماعی است.

جلیلی گفت: توزیع عادلانه خدمات پزشکی استاندارد و معیار دارد؛ اگر دسترسی به مراکز بهداشت برای یک شهروند تهرانی، در کمتر از یک ربع ساعت مهیاست، همین دسترسی باید برای شهروند سیستان و بلوچستانی نیز مهیا باشد. در موضوعات عادی اداری باید عدالت توزیعی برقرار باشد.

جلیلی ناآگاهی، تبعیض در ارائه خدمات، فقر، بیکاری را از جمله عوامل اجتماعی دخیل در سلامت شهروندان برشمرد و بیان کرد: برنامه حوزه سلامت نمی‌تواند تک بعدی باشد و مسائل مختلف صرفاً پیرامون موضوع «بیماری» بررسی نماید.

نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: وزارت بهداشت، همه نظام سلامت نیست. کشور ما سالانه حدود ۱۰۰ هزار مجروح تصادفات جاده‌ای دارد که بخش‌های مختلف دولت نسبت به سلامت آنها مسئول هستند. از وزارت راه تا وزارت صنعت در موضوعی مثل تصادفات جاده‌ای مسئولیت دارند.

وی افزود: وزارت بهداشت زمانی می‌تواند به مسئولیت‌های خود به خوبی رسیدگی کند که رئیس جمهور به عنوان پشتیبان آن، مسئولیت هماهنگی سایر دستگاه‌ها در امر سلامت را به خوبی انجام دهد و این امر مستلزم شناخت کافی وی از حوزه سلامت است. تولیت نظام سلامت با رئیس جمهور است و وزیر بهداشت محور پیگیری سیاست‌های این حوزه خواهد بود. بنابراین فردی می‌تواند که می‌تواند در مسند وزارت بهداشت به خوبی فعالیت کند، دیگر صرفاً یک پزشک نیست بلکه باید متخصص نظام سلامت باشد.

نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، صادرات تجهیزات پزشکی، داروهای هایتک و گردشگری سلامت را یکی از مهمترین فرصت‌های کشور برشمرد و گفت: با توجه به بازدیدهایی که در این چند سال داشتیم، کشور ما امروز در زمینه صادرات تجهیزات پزشکی و داروهای حوزه بایوتکنولوژی در حال رقابت با کشورهای پیشرفته است.

جلیلی گفت: در حال حاضر برخی کشورهای اروپایی از ایران واردات دارو دارند. ما در زمینه تولید واکسن اگر بتوانیم به حد مطلوب تأمین نیاز داخلی برسیم، به دلیل آنکه جزو چند کشور تولیدکننده هستیم، می‌توانیم فرصت بسیار مناسبی برای صادرات واکسن کرونا داشته باشیم.

وی افزود: قوت حوزه سلامت در ایران امروز به گونه‌ای است که در برخی زمینه‌ها به عنوان قطب درمانی مطرح است. همچنین وضعیت گردشگری سلامت با توجه به نیاز همسایگان، فرصت بسیار خوبی برای ارزآوری و اشتغال فراهم کرده است که یکی از برنامه‌های جدی ما در این زمینه خواهد بود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در همین راستا طرح تحول سلامت در دولت یازدهم را یک طرح ناقص و غیرجامع دانست و اظهار داشت: یکی از ایرادات جدی به طرح اخیر تحول سلامت، غیر جامع بودن آن و مغایرت با برخی بندهای سیاست‌های کلی نظام بوده است.

وی در ادامه با بیان اینکه بحث «مراقبت‌های اولیه بهداشتی و پیشگیری» در کشورهای پیشرفته دنیا در زمینه نظام سلامت عناصر مهم و اساسی هستند، تصریح کرد: طبق آمار، کشورهایی در برون داد نظام سلامت موفق بودند که مراقبت‌های اولیه بهداشتی به عنوان یک رکن در نظام آنها مطرح و اجرا شده است.

جلیلی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به موفقیت طرح شبکه بهداشت در نظام سلامت ایران، آن را یکی از الگوهای مشارکت دادن مردم در حوزه سلامت برشمرد و بیان کرد: کاهش چشمگیر میزان مرگ و میر نوزادان و واکسیناسیون عمومی در اوایل انقلاب به برکت مشارکت دادن مردم در طرح شبکه بهداشت عمومی بود. بنابراین یک محور برنامه جامع در نظام سلامت، مشارکت دادن مردم خواهد بود.

وی در انتقاد هزینه‌های القایی به بیماران در حوزه سلامت و همچنین عدم استفاده بهینه بودجه مطابق اولویت‌ها در این نظام، گفت: بسیاری از هزینه‌های تحمیلی به بیماران، ضرورتی ندارد. برای مثال فردی که دچار آسیب دیدگی جزئی می‌شود، بیمارستان او را ملزم به انجام یک مراحل درمانی از جمله عکسبرداری و.. می‌کند که با یک معاینه بالینی قابل رسیدگی است. هزینه‌های القایی در بخش سلامت قابل لحاظ و زیاد است.

جلیلی گفت: در گزارشی از وزارت بهداشت که مربوط به دهه هشتاد بود، مقایسه‌ای صورت گرفته بود بین میزان هزینه‌کرد حوزه درمان و دارو در ایران با یک کشور اروپایی؛ ما ۱۰ برابر هزینه کرده بودیم و یک دهم خدمات کشور دیگر را ارائه داده بودیم. اگر بنا بر مدیریت سلامت به جای مدیریت بیماری قرار بگیرد، هم هزینه‌ها کمتر شده و هم خدمات بهتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه آموزش پزشکی و ارتقا عمومی سواد بهداشتی یکی دیگر از مسئولیت‌های مشترک میان وزارت بهداشت با سایر نهادهاست، اظهار داشت: بحث سواد سلامت در کشور ما به خوبی بررسی و پرداخته نشده است. بسیاری از دستگاه‌ها از جمله وزارت آموزش و پروش، صداوسیما و.. نسبت به این امر، مسئولیت مهمی به عهده دارند. برنامه جامع نظام سلامت دولت سایه، نسبت به این بخش و سایر زمینه‌هایی که عنوان شد، به خوبی مأموریت تعریف کرده است.

جلیلی در ادامه با اشاره به آمار چند صد هزار نفره متقاضیان کنکور تجربی گفت: گفته می‌شود تنها بیش از ۲۰ هزار نفر از این متقاضیان، دارندگان معدل ۱۹ به بالا هستند؛ در صورتی که بخشی کوچکی از متقاضیان می‌توانند به رشته‌های پزشکی ورود کنند. این در حالی است که هم کشور نیاز بیشتری پیدا کرده است و هم امکانات بیشتری نسبت به گذشته فراهم شده است. وقتی کشور شرایطش را دارد، چرا نباید از این فرصت و استعداد مهم استفاده نمود؟

وی یکی از گلایه‌های شهروندان را عدم پاسخگویی مناسب نظام سلامت برشمرد و بیان کرد: بیماران باید از کلیه روند درمان خود مطلع باشند؛ اگر قرار است جراحی یا از طریق دارو درمان بشوند، باید نظام سلامت ملزم به تفهیم کامل روند درمانی به بیمار باشد. پاسخگویی نظام سلامت، شاخصه‌های زیادی دارد که ارائه سازوکار قانونی برای تحقق رعایت این شاخصه‌ها یکی از ابعاد برنامه ماست.