محمدرضا فرزین امشب در برنامه گفت وگوی ویژه خبری، اظهار داشت: در حال حاضر در سامانه نیما نرخ میانگین ارز ۲۹ هزار تومان است و از روز شنبه ارز نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را عرض می کنیم.

وی گفت: ارز نیمایی حاصل از صادرات نفت، پتروشیمی ها و بنگاه ها است، پیش از این روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما مبادله شده است.

فرزین با بیان اینکه در هفته پیش‌رو عرضه ارز را افزایش می‌دهیم، گفت: اشکالی در سامانه نیما وجود دارد و آن این است که وقتی در نیما عرضه عرضه می شود در نقشه تجاری و نقشه ارزی هماهنگی نداریم و این مشکلاتی در سامانه ایجاد کرده است.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: ارز ۲۸۵۰۰ تومانی سامانه نیما را به تعادل می رساند بخش زیادی از این ارز ارز نفتی است که دولت عرضه می‌کند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر در بازار مبادلات ارزی هم همه ارزهای غیرتجاری مبادله می‌شود ۴۰ نوع نیاز ارزی داریم.این سامانه به زودی راه اندازی می شود.

فرزین گفت: علامت دهی نرخ ارز در بازار وجود دارد که معتقدیم تحریف شده است؛ نرخ ارز از نظر بنیادین نباید نرخ فعلی موجود در بازار آزاد باشد.

وی اضافه کرد: ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به کالاهای اساسی، تجهیزات و ماشین آلات اختصاص می یابد و قطعاً تلاش می‌کنیم صادرکننده آسیبی نمی بیند اما استثناهایی هم وجود خواهد داشت.

فرزین بیان کرد: ارز آزاد ۴۴ هزار تومانی که نرخ ارز کشور ما نیست، قیمت ارز تحریف شده است نرخ بازار آزاد تحریفی است که به دلیل انتظارات است و شدیدا افزایش یافته است نباید بازار کالا با این نرخ آزاد دنبال شود.

فرزین گفت: در بازار آزاد دخالت می کنیم تا نرخ را مدیریت و کاهشی کنیم نیازهای ارزی هم در بازار آزاد تامین می‌شود؛ نیازهای بازار آزاد را تلاش می‌کنیم در بازار مبادله‌ای تامین کنیم.

* عرضه ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تا یک سال ادامه دارد

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: عرضه ارز ۲۸۵۰۰ تومانی فعلا تا یک سال ادامه دارد.

وی با بیان اینکه برای سایر نیازهای ارزی بازار مبادله ارز راه‌اندازی می‌کنیم، گفت: در این بازار که چهل نوع تقاضا را برای مردم پوشش می‌دهد و فقط تقاضای قاچاق و فرار سرمایه را پوشش نخواهد داد نرخ ارز ثابت نخواهد بود متوسط با شرایط تغییر خواهد داشت.

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل بنیادین اقتصاد ایران نرخ ارز ۴۴ هزار تومانی را تأیید نمی‌کند چرا که فقط در ۹ ماهه امسال صادرات غیر نفتی ۳۶ میلیارد دلار و واردات ۴۲ میلیارد دلار بوده و این نشان می‌دهد بخش عمده تقاضای ارز با صادرات غیر نفتی هم قابل تأمین است.

وی افزود: در سامانه نیما علاوه بر ارز حاصل از صادرات غیر نفتی ارز از محل صادرات نفت و صادرات پتروشیمی‌ها هم عرضه می‌شود و نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان در سامانه کدال عرضه و تقاضا را به تعادل می‌رساند.  

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سؤال که نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان برای واردات کالاهای اساسی و ماشین‌آلات و تجهیزات در سامانه نیما تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و در این نرخ می‌ماند، گفت: این نرخ را برای یک دوره یک ساله ادامه خواهیم داد برای اینکه به بازار کالا پیام ثبات بدهیم. تولیدکننده اگر می‌خواهد برای ۶ ماه آینده مواد اولیه و کالای واسطه‌ای وارد کند اطمینان داشته باشد که با چه نرخی می‌تواند این کالاها را وارد کند چرا که ما هم‌اکنون بازار ارزی مانند بازار فیوچر و فوروارد نداریم.

فرزین تصریح کرد: هدف ما از ثابت نگه داشتن نرخ ارز برای واردات کالاها در سامانه نیما ثبات در بازار کالا و کنترل تورم است البته سخت است اما برای اینکه این ثبات را ایجاد کنیم حتماً این کار را خواهیم کرد.

فرزین با تأکید براینکه برای تعیین نرخ ارز و سیاست‌‌گذاری ارزی باید به دوگانه رفاه – تولید توجه کنیم، عنوان کرد: اگر صادرکننده‌ای بگوید من در قیمت ۵۰ هزار تومان ارز می‌فروشم آیا باید آن را بپذیریم؟ همانطور که عرض کردم در سامانه نیما ارز حاصل از صادرات و پتروشیمی عرضه می‌شود که تولیدکنندگان پتروشیمی برای تولید یارانه دریافت می‌کنند. بنابراین در قیمت‌گذاری باید به این موارد هم توجه کنیم. 

* برنامه بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به برنامه خود برای اصلاح نظام بانکی، اظهار داشت: نظام بانکی ما در مجموع ۲۰۰ هزار نفر نیروی انسانی دارد که افرادی بسیار متخصص و کارآمد هستند و تلاش ما این است که اصلاح نظام بانکی با محوریت کارکنان نظام بانکی انجام شود.

وی ادامه داد: یکی از مسائلی که با آن مواجه‌ هستیم عدم نظارت دقیق بانک مرکزی بر بانک‌ها و عدم پایبندی مقررات در نظام بانکی است و ما باید پایبندی به مقررات را به یک ارزش تبدیل کنیم تا بتوانیم با پیاده‌سازی مقررات به اهداف طراحی شده برسیم.

فرزین با اشاره به محورهای برنامه خود برای اصلاح نظام بانکی، بیان داشت: ما باید به سمت تخصصی شدن بانک‌ها برویم. همانطور که می دانید بانک‌های سرمایه‌گذاری، تجاری، قرض‌الحسنه، توسعه‌ای و تخصصی داریم اما قوانین و مقررات ما هیچ تفکیک و تمایزی بین بانک‌ها قائل نشده است.

وی افزود: باید قوانین و مقررات جداگانه‌ای برای انواع بانک‌ها تدوین کنیم. 

رئیس کل بانک مرکزی عنوان کرد:‌ برنامه دیگر ما نظارت بر نحوه مصرف در شبکه بانکی است به این شکل که ما باید حتماً مصرف پول بانک‌ها در قالب عقود را بررسی و نظارت کنیم تا بتوانیم به اهداف‌مان در کنترل تورم و هم در رعایت مقررات بانکداری اسلامی برسیم.

فرزین خروج از بنگاهداری را از دیگر برنامه‌های خود برای اصلاح نظام بانکی عنوان کرد و ادامه داد: تا زمانی که بنده در بانک ملی بوده‌ام این سیاست را دنبال کردم و در این دوره هم حتماً در کل نظام بانکی این برنامه را دنبال می‌کنیم. 

وی افزود: گسترش تسهیلات خرد و قرض‌الحسنه از دیگر برنامه‌های ما است و در همین راستا بانکداری کارگشایی را توسعه خواهیم داد؛ در قالب بانکداری کارگشایی افراد می‌توانند وثیقه گذاشتن دارایی‌های با ارزش مانند انگشتر، تسهیلات خرد دریافت کنند و پس از بازپرداخت آن وثیقه خود را پس بگیرند. 

رئیس کل بانک مرکزی تعیین تکلیف بانک‌ها و موسسه ناتراز را از دیگر برنامه‌های خود اعلام کرد و گفت: چند بانک ناتراز داریم که برای کشور مشکل ایجاد کرده‌اند و ما حتماً این بانک‌ها را تعیین تکلیف خواهیم کرد. 

فرزین در خصوص رفع ناترازی بانک‌ها گفت:‌ در سیاست پولی یا از سیاست‌های متعارف استفاده می‌شود یا از سیاست‌های غیر متعارف؛ سیاست متعارف مانند نرخ سود بانکی، ذخیره قانونی و نرخ تنزیل مجدد است و سیاست غیر متعارف پولی شامل کنترل ترازنامه بانک‌ها می‌شود به گونه‌ای که بانک مرکزی رشد دارایی بانک‌ها را محدود می‌کند. 

وی افزود: مدتی است بانک مرکزی کنترل سمت راست ترازنامه بانک‌ها را آغاز کرده و ما در دوره جدید هم سمت چپ و هم سمت راست را کنترل خواهیم کرد و مهم‌ترین هدف ما برای این کار کنترل تورم است.

رئیس کل بانک مرکزی با تأکید براینکه حتماً تلاش می‌کنیم از سیاست پولی بیشتر استفاده کنیم، عنوان کرد: ان‌شاءالله سیاست‌های جدید پولی را به زودی اعلام می‌کنیم. 

* برخورد جدی با بانک های متخلف

فرزین در خصوص برخورد با بانک‌های متخلف گفت: حتماً با بانک‌هایی که مقررات را رعایت نکنند برخورد می‌کنیم و در این دوره به دنبال این است که اختیارات لازم را برای برخورد با بانک‌ها دریافت کنیم تا بتوانیم با این اختیارات با بانک‌های متخلف برخورد کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی درباره برنامه بانک مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی اظهار داشت: هدف بانک مرکزی حفظ ارزش پول و کنترل تورم است اما امروزه کنترل تورم فقط توسط بانک مرکزی و با ابزار سیاست پولی محقق نمی‌شود بلکه سیاست‌های مالی، تجاری و ارزی هم در این زمینه نقش دارد. بنابراین برای کنترل تورم نیاز به ایجاد یک هیأت ثبات مالی هستیم. 

فرزین گفت: هیأت ثبات مالی برای هماهنگی سیاست‌های مالی، بودجه‌ای و پولی و تجاری راه‌اندازی می‌شد تا این مجموعه با هم سیاست‌های کنترل تورم را پیش ببرند. 

رئیس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه سیاست‌های اعتباری و پولی در راستای ثبات اقتصاد کلان طراحی می‌شود، گفت: سیاست‌های خوبی در این حوزه شروع شده و حتماً آن سیاست‌ها را ادامه خواهیم داد اما حتماً در این دوره از سیاست‌های پولی برای پیشبرد اهداف اقتصاد کشور بیشتر استفاده خواهیم کرد.

به گفته وی، تصور این است که سیاست پولی یک سیاست دائمی است اما اینگونه نیست و می‌توان یک سیاست پولی را برای دوره کوتاه‌مدت ۶ ماهه هم استفاده کرد. 

فرزین در پاسخ این سؤال که سیاست بانک مرکزی برای نرخ سود بانکی چیست، اظهار داشت: برای نرخ سود بانکی شورای پول اعتبار مصوبه داشته و اخیراً هم بانک مرکزی با اجازه انتشار اوراق گواهی سپرده با نرخ ۲۳ درصد برای بانک‌ها اجرای آن را آغاز کرده است. حتماً از ابزار نرخ سود برای پیشبرد سیاست پولی استفاده خواهیم کرد اما اینکه از این سیاست چگونه استفاده می‌کنیم را اجازه دهید در  عمل نشان دهیم.

وی درباره حساب واحد خزانه نزد بانک مرکزی و اینکه بعضی شرکت‌ها هنوز به این حساب متصل نشده‌اند، عنوان کرد: حساب واحد خزانه به این معنا است که منابع شرکت‌هایی که در بانک‌ها بوده است را به حساب بانک مرکزی منتقل کنیم تا منابع دولت نزد بانک مرکزی منتقل شود تا رشد پایه پولی و نقدینگی را کنترل کند و در واقع این یک ابزار برای کنترل تورم است.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: این سیاست را باید بازنظری کنیم زیرا وقتی پول شرکت‌های دولتی از بانک به بانک مرکزی منتقل می‌شود همچنان شرکت‌های دولتی از بانک‌ها تسهیلات دریافت می‌کنند و همین مسئله در مواقعی منجر به اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی می‌شود که در این صورت هدف اصلی از اجرای این سیاست نقض می‌شود. بنابراین باید مجددا این سیاست را بررسی و بازنگری کنیم.

فرزین درباره رشد نقدینگی گفت: هدفی که بانک مرکزی برای امسال تعیین کرده بود رشد نقدینگی ۳۰ درصد است و ما هم فعلاً این را دنبال می‌کنیم اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که کنترل بیش از حد نقدینگی خودش مسائل و مشکلاتی به وجود می‌آورد.

وی افزود: در دو ماه پایانی سال و به خصوص در اسفندماه تقاضای نقدینگی زیاد است و ما نمی‌توانیم بگوییم رشد نقدینگی را در اسفندماه به شدت محدود می‌کنیم چرا که با این اقدام انسداد مالی رخ خواهد داد.

رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد:‌ باید تورم را به گونه‌ای کنترل کنیم که هم تولید آسیب نبیند و هم تورم کنترل شود.