نفيسه امامي
بالا رفتن نرخ دلار در چند ماه اخير باعث به وجود آمدن زمينه اي شد تا قيمت انواع کالاها افزايش پيدا کند. تورمِ افسارگسيخته، قدرت خريد مردم را به ميزان قابل توجهي کاهش داده ‌است و بيم آن مي ‌رود که سرانه مصرف بيش از اين هم پايين‌ تر رود. اثر گراني ها را نمي توان کتمان کرد. تورم افزايش يافته اثر خود را بر سبد مصرفي خانوار گذاشته است و دولت و مجلس مي بايست چاره اساسي براي رسيدن به وضعيت مطلوب بينديشد. تورم تاثير خود را بر همه اقشار جامعه گذاشته است به طوري‌که امروز از اصلي ترين دغدغه مردم بايد به تورم بالا اشاره کرد.
بر اساس اعلام مرکز آمار، نرخ تورم دوازده ماهه منتهي به اسفند ماه ١٣٩٧ براي خانوارهاي کشور به عدد ٢٦.٩ درصد رسيد. هر چند که بسياري معتقدند ميزان تورم به مراتب بالاتر از رقم اعلام شده است. شوک هاي قيمت اين چنيني باعث شده بسياري از اقشار مختلف جامعه تبديل به قشر ضعيف و کم درآمد شوند و فاصله ميان قشر ضعيف و کم درآمد با قشر ثروتمند بيشتر شود. چنين معضلاتي همواره با بسياري از معضلات روحي و رواني مرتبط است زيرا به دليل وجود فشار زياد بر دوش افراد، مشکلات روحي و رواني هم نمود بيشتري پيدا مي‌کنند. در همين خصوص نظر تعدادي از شهروندان را درباره تاثير تورم بر شغل و درآمد و هزينه هاي زندگي پرسيده ايم که در ادامه آن را مي خوانيد.
امير اماني که در زمينه فروش در و پنجره ساختمان فعاليت دارد درباره بالا رفتن نرخ ارز و تاثير آن بر قيمت محصولاتش در گفت و گو با رسالت مي گويد: افزايش قيمت ها در سال ۹۷ نسبت به سال قبل از آن در حدود ۳ برابر بوده است. بالا رفتن ارز باعث شد تا يراق‌آلات وارداتي چندين برابر شود که اين بالطبع به بالا رفتن قيمت در و پنجره هم منجر مي شود. تاثير ارز باعث کاهش تقاضا هم شده است. سازنده هاي ساختمان مجبور به استفاده از در و پنجره هستند اما افزايش قيمت محصولات تاثير خود را بر افزايش قيمت مسکن مي گذارد و قدرت خريد مردم جامعه را کاهش مي دهد.
اين فروشنده ادامه مي دهد: بالا رفتن قيمت ها باعث شده که در زندگي شخصي هم بسيار محتاطانه تر عمل کنيم. به عنوان مثال بالا رفتن قيمت ها باعث شده از بسياري از کالاهايي که در گذشته براي منزل و فرزندم تهيه مي‌کردم، صرف نظر کنم زيرا قيمت هاي موجود قدرت خريد را کاهش داده است. اينکه آمارهاي مختلفي از نرخ تورم داده مي شود را درست نمي دانم زيرا در واقعيت قيمت ها با اعلام رسمي نرخ تورم تفاوت زيادي دارد.
دکتر حوري شاهدپور دندانپزشک هم درباره قيمت وسايل مصرفي براي دندان مي گويد: قيمت وسايل مصرفي در سال ۹۷ در بعضي از موارد تا ۱۵۰ درصد افزايش داشته است به عنوان مثال آچار ايمپلنت که در گذشه ۱۲۰ هزار تومان خريداري مي شد در حال حاضر به ۵۷۰ هزار تومان رسيده است و يا داروي بي حسي که انجمن دندانپزشکان به صورت جيره بندي به پزشکان ارائه مي دهد، بسته اي ۱۰۰ هزار تومان قيمت دارد اما در صورت اتمام دارو بايد در بازار آزاد ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان خريداري شود که رشد
۵۰ درصدي داشته است.
اين دندانپزشک بيان مي کند: در اين شرايط بعضي از دندانپزشکان اقدام به واگذاري مطب هاي خود کرده اند
زيرا توان اداره آن را ندارند. البته در اين ميان مطب هايي هستند که با تعرفه خيريه کار مي کنند و قيمت هاي خود را خيلي بالا نبردند اما از مواد با کيفيت پايين استفاده مي کنند. بالا رفتن قيمت ها علاوه بر افزايش موارد مصرفي پزشکي، باعث بالا رفتن هزينه هاي زندگي شده است. تورم بر زندگي شخصي من هم تاثيرگذار بوده است به طوري‌که از بعضي از تفريحاتي که در گذشته انجام
مي دادم، صرف نظر کرد مي کنم.
سروش يعقوبي برگزار کننده مراسم که با طيف مختلفي از اقلام از جمله خوراکي، مصرفي، تزئيني و … براي برگزاري جشن ها و مراسم هاي متعدد روبه‌روست درباره افزايش قيمت ها و بالا رفتن هزينه برگزاري مراسم مي گويد: قيمت گوشت، مرغ و برنج افزايش حدود صد در صدي داشته است اما با اين وجود ما قيمت منوي هاي غذا را افزايش ۲۰ تا ۳۰ درصدي داده ايم و حاشيه سود خود را کم کرده ايم.
يعقوبي اضافه مي کند: قيمت شيريني در حدود ۳۰درصد، قيمت گل ۵۰ درصد و قيمت ميوه ۶۰ درصد افزايش داشته است و اين افزايش قيمت ها تاثير مستقيم در بالا رفتن برگزاري مراسم دارد. به دليل همين افزايش قيمت ها، تعداد قراردادها کمتر و تعداد مهمانان مراسم کاهش چشمگيري داشته است. به عنوان مثال در مراسم عروسي که در گذشته ۳۰۰ نفر مهمان شرکت مي کرد، در حال حاضر به حدود ۱۰۰ نفر رسيده است.
وي به تاثير افزايش قيمت ها در زندگي شخصي خود اشاره مي کند و مي گويد: خانواده ما دو نفره است که بعد از افزايش بي رويه قيمت ها، اقلام مصرفي و ضروري خود را با هزينه اي بيشتر از دو برابر تهيه مي کنيم. تورم موجود بسيار افسار گسيخته و سنگين است که فشار زيادي را بر مردم تحميل مي کند.
آرزو برازنده که سال‌هاست به همراه همسر خود به فروش پوشاک مشغول است از کاهش زياد فروش خود از سال گذشته تا کنون گلايه مي کند و مي افزايد: بالا رفتن جهشي قيمت ها قدرت مصرف کننده ها را کاهش داده به طوري‌که فروش ما نسبت به سال گذشته نصف شده است. فروش ما بيشتر در تعطيلات عيد يا تعطيلات چند روزه بود اما در تعطيلات نوروز امسال، ميزان فروش بسيار کاهش داشته است. وي تصريح مي کند: کاهش فروش و افزايش قيمت ها باعث شده بسياري از هزينه هاي شخصي خود را حذف کنيم. به عنوان مثال در استفاده از اقلام خوراکي گزينشي عمل مي کنيم و امکان نام نويسي مجدد فرزندم در مدرسه اي که در حال حاضر تحصيل مي کند هم وجود ندارد. ضمن اينکه براي تمديد قرارداد اجاره منزل در سال ۹۷ با افزايش شوکه کننده اي
مواجهه شديم و با روند فعلي، افزايش سال جديد هم سنگين خواهد بود. تورم سال گذشته بر زندگي، شغل و روان همه افراد تاثيرات نامناسب زيادي گذاشته و مي تواند باعث بروز افسردگي و پايين آمدن روحيه مردم در مواجهه با مشکلات شود.
مهديه حسين زاده از ديگر شهروندان جامعه است که به عنوان روانشناس و مدير آسايشگاه سالمندان مشغول به کار است. وي درباره تاثير تورم در قدرت خريد خود مي گويد: تورم زياد باعث شده بعضي از محصولات را از سبد خريد حذف کنم. مثلا خريد لبنيات که يکي از اقلام خوراکي ضروري است را کاهش داده ام زيرا افزايش قيمت بالايي داشته است. با توجه به بالا رفتن اجاره مسکن، خريد کتاب را از ماهيانه به دو ماه يکبار تقليل داده ام.وي به شوک قيمت ها که بر استفاده مواد خوراکي در آسايشگاه سالمندان هم موثر بوده است، گفت: ما در وعده هاي غذايي سالمندان گوشت و مرغ قرار داده بوديم اما با توجه به افزايش قيمت زياد گوشت قرمز، مجبور به حذف آن در وعده هاي غذايي شده ايم و گراني ميوه ها هم باعث شده که ميانه وعده سالمندان از روزانه به يک روز در ميان تغيير پيدا کند.
اين روانشناس به کاهش مراجعه کنندگان خود اشاره مي کند و مي گويد: قبل از بروز اين تورم سنگين تعداد مراجعه کنندگانم براي دريافت مشاوره بيشتر بود اما در حالي که افراد در برآوردن نيازهاي اوليه خود دچار مشکل هستند، بالطبع حذف ويزيت مشاور جزو اولين اقدامات آنها خواهد بود.
تورم و ميزان تاثيرگذاري آن بر زندگي افراد جامعه تنها بُعد اقتصادي را دربرنمي گيرد بلکه آثارروحي و رواني آن روز به روز در حال افزايش است. تورم و کم شدن ارزش پول همان طور که قدرت خريد مردم را کاهش مي دهد، سلامت روح و آرامش رواني را هم بر هم مي ريزد.
مصطفي مهرآيين جامعه شناس در گفت و گو با رسالت، تاثيرات منفي تحريم را برمي شمرد و بيان مي کند: در وصف مشکلات اقتصادي مي توانم جمله مشهور از «تئودور آدورنو» را بيان کنم که بعد از جنگ جهاني دوم گفته بود و آن اينکه «زندگي زنده نيست.» مشکلات اقتصادي هم زندگي را نابود مي کند. اين مسئله هم بسته رواني دارد و بزرگترين آسيبي که به مردم وارد شده اين است که زندگي براي آنها جريان ندارد. اقتصاد شامل حقوق، درآمد و بدهکاري نمي شود بلکه اقتصاد از نگاه افرادي مانند پارسونز يعني توان سازگاري با محيط؛ مانند اينکه درس خواندن تبديل به سرمايه شود. در اين صورت احساس زنده بودن به افراد منتقل مي شود. در حالي‌که اکنون هيچ وجهي از وجود خود را نمي توان تبديل به سرمايه کرد.
وي مي افزايد: دنياي مدرن همان قدر که داراي نظم اقتصادي و اجتماعي است، داراي نظم احساسي هم هست و مهم اين نيست که نظم اقتصادي و اجتماعي در عينيت چگونه است. همواره بر جامعه به لحاظ احساسي ويژگي هاي ديگري هم عارض مي شود. نظم احساسي و رواني يعني ما مجموعه اي از ويژگي هاي رواني کوچک هستيم مانند اين احساس که در برابر خواسته کوچک فرزندمان ناتوان باشيم. فقر امروز جامعه با خود همبسته هاي رواني و احساسي مي آورد به طوري‌که احساس مي کنيم زنده نيستيم.
عضو هيئت علمي مرکز تحقيقات سياست علمي کشور با اشاره به اينکه با وجود تورم شديد، شکاف طبقاتي زيادي بوجود نيامده است، مي گويد: در هر جامعه اي پنج طبقه وجود دارد و بايد بررسي کرد که در موقعيت هاي مختلف چه وضعيتي بر اين طبقات عارض
مي شود. طبقه اول کارگر روستايي، طبقه دوم کارگر شهري، طبقه سوم خورده بورژواها مانند مغازه داران کوچک و کارمندان سطح پايين، طيقه چهارم بورژواها مانند مديران، پزشکان و کارمندان سطح بالاي دولتي و طبقه پنجم که شامل ثروتمندان و توليدکنندگان بزرگ و حاکميت مي شود. در وضعيت امروز جامعه ما همه اين طبقات آسيب مي بينند.
مهرآيين در پايان سخنانش بيان مي کند: مسئله امروز ما، شکاف زياد طبقاتي نيست بلکه آشوب در طبقات است. در طبقه پنجم جامعه، مراودات پولي و بانکي به هم ريخته است و دست يابي به مواد اوليه با مشکل مواجهه است. البته نيروهاي نظام خيلي دچار مشکل نمي شوند زيرا در حاشيه امنيت هستند. طبقه چهارم که شامل استادان دانشگاه، پزشکان، مهندسان و مديران مي شوند، با توجه به رکود و تورم دچار نارضايتي شده اند.
نظام تا قبل از اين با دادن حقوق هاي مناسب، زندگي مناسبي براي اين قشر فراهم کرده بود اما در حال حاضر اين طبقه هم نمي تواند به دستاوردهاي مالي قبل برسد و ساختار طبقه اي کارگران روستايي و شهري تقريبا زير فشار اقتصادي از بين رفته است. در مجموع بايد اذعان کرد تقريبا همه طبقات جامعه از وضع بوجود آمده ناراضي هستند هر چند افرادي از طبقه توليدکنندگان بزرگ به سودهاي زيادي دست پيدا کرده اند.
با توجه به نظرات شهروندان مي توان نتيجه گرفت تورم سال گذشته دامان همه اقشار جامعه را گرفته و دغدغه اصلي همه مردم شده است. اين تاثيرگذاري منفي بدون اعمال سياست هاي درست و برنامه ريزي هاي کلان روز به روز کيفيت زندگي را کاهش مي دهد و باعث بروز بزهکاري و افسردگي مي شود.