کاظم صادقی- کارشناس مسائل غرب آسیا
منطقه خلیج‌فارس طی هفته‌های گذشته شاهد تحرکات دیپلماتیک در راستای تکمیل مذاکرات صلح میان دولت نجات ملی صنعا و سعودی‌ها برای تبدیل آتش‌بس کنونی به صلحی پایدار در یمن بوده است. طرف‌های درگیر در جنگ یمن از آوریل سال ۲۰۲۲ پس از مذاکرات در استکهلم به توافقی برای آتش‌بس دست یافتند که به توافق رمضان موسوم شد که اساس آن توقف درگیری‌ها به‌ازای کاهش محاصره یمن توسط سعودی بود. با نقش‌آفرینی مثبت عمان در ماه مارس ۲۰۲۳ نیز هیئتی از عربستان به یمن سفر کرد تا مذاکرات جهت دستیابی به صلح در یمن را انجام دهد که این مذاکرات به‌دلیل اختلافات در خصوص نحوه پرداخت حقوق کارمندان یمنی به بن‌بست رسید ولی نفس این مذاکرات تأثیر مهمی در شکسته شدن یخ‌ها میان طرفین داشت.

طی دو ماه اخیر رایزنی‌هایی در راستای رفع بن‌بست این مذاکرات صورت گرفت و در همین راستا فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن چندین سفر به ریاض، مسقط و صنعا انجام داد اما مهم‌ترین تحول در این میان درنتیجه سفر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به مسقط بعد از نشست G20 بود. براساس گزارش‌ها در این سفر ویژه خالد بن سلمان وزیر دفاع که مسئول پرونده یمن می‌باشد نیز حضور یافت و بافاصله کمی از حضور سعودی‌ها در عمان، هیئتی از میانجی‌های عمانی راهی صنعا شد.

در همین زمینه مشاور وزارت خارجه عربستان در گفت وگوی تلویزیونی به‌طور تلویحی از تأثیر مثبت رایزنی‌های محمد بن سلمان با هیثم بن طارق سلطان عمان سخن گفت و تأکید کرد که به‌خلاف دفعات قبل، رضایتی درباره این سفر احساس می‌شود. وزارت خارجه عربستان نیز طی بیانیه‌ای سفر «هیئتی از عمان» جهت مذاکره در این خصوص را اعلام داشت که نحوه تخاطب نمایندگان انصارالله با عنوان هیئت عمان موردتوجه فعالان در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.البته این بیانیه با واکنش انصارالله همراه بود و ضیف‌الله شامی بارد بخش‌هایی از این بیانیه که در آن تأکید شده بود هیئت یمنی با دعوت دولت عربستان سعودی به ریاض سفر نموده است، تأکید کرد که این هیئت بنا بر میانجیگری عمانی‌ها راهی ریاض شده است. سخنگوی انصارلله با اشاره به اینکه یمنی‌ها برای نشان دادن حسن‌نیت راهی عربستان شده‌اند، تصریح کرد که نمی‌توان در مذاکرات ریاض تنها به مسائل سیاسی پرداخت و مسائل انسانی هم باید در دستورکار قرار گیرد.

این موضع‌گیری درواقع نشان‌دهنده یکی از مطالبات اصلی یمنی‌ها در این مذاکرات است که خواستار رفع محاصره از بندر حدیده و فرودگاه صنعا برای وصول کمک‌های بین‌المللی و مایحتاج میلیون‌ها یمنی است، از سوی دیگر عربستان هم تلاش می‌کند تا خود را به‌عنوان میانجی نشان دهد و از مسئولیتش به‌عنوان طرف متجاوز شانه خالی کند که این امر مقدمه فرار از پرداخت خسارت‌های این جنگ است.

اصلی‌ترین مسئله وضعیت پرداخت حقوق کارکنان یمنی است که از یک‌سو حقوق کارکنان استخدام‌شده بعد از ۲۰۱۴ و همین‌طور نحوه پرداخت حقوق کارکنان دولت که نظامی هستند از دیگر مشکلات در این مذاکرات است و غیرازاین در زمینه منبع این حقوق‌ها و نحوه پرداخت (از صنعا یا حدیده) نیز اختلافاتی وجود دارد، در این میان حزب اصلاح (اخوانی‌های یمن) واکنش‌های منفی در قبال مذاکرات دولت نجات ملی با سعودی داشته‌اند و هم‌زمان شورای انتقالی جنوب (جدایی‌طلبان) هم‌روی خوشی به مذاکرات نشان نداده است اگرچه دولت در تبعید مقیم ریاض به‌تبعیت از سعودی از برگزاری مذاکرات استقبال تلویحی نموده است.