ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) دهم مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.

وی در ابتدا آغاز ماه محرم و ایام سوگواری و عزاداری سید و سالار شهیدان حسین بن علی و یاران باوفای آن حضرت را تسلیت گفت و همچنین به خانواده‌های قربانیان ناشی از سیل اخیر تسلیت گفت و مراتب همدردی عمیق خود را ابراز کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین از مسؤولان و امدادگرانی که در این ایام سخت در میدان برای امدادرسانی و نجات مصدومان و گرفتاران در سیلاب حضور یافتند، قدردانی کرد و از کشورها و ملت‌ها و سفارتخانه‌هایی که به این مناسبت در این حوادث تلخ با دولت و ملت و خانواده‌های داغدار این حوادث ابراز همدردی کرده و برخی از کشورهای همسایه که کمک‌هایی را ارسال کردند تشکر کرد.

این دیپلمات ارشد کشورمان به دولت‌ها و ملت‌هایی که در مناطق پیرامونی ما دچار حوادث مشابه سیلاب شدند نیز تسلیت گفت و با آنها ابراز همدردی کرد.

کنعانی به مناسبت‌های این هفته از جمله روز حقوق بشر اسلامی اشاره و بیان کرد: مقارن سالروز تصویب حقوق بشر در اسلام که در ۱۳۶۹ توسط کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در اجلاس قاهره به تصویب رسیده شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در ادامه و در پاسخ به سؤالی درباره موضع جمهوری اسلامی ایران درباره تحولات اخیر عراق و تسخیر ساختمان پارلمان این کشور از سوی هواداران مقتدی صدر عنوان کرد: عراق کشور بزرگ و مهم همسایه ماست. به صورت طبیعی تحولات جاری این کشور را با دقت و با حساسیت دنبال می‌کنیم. ایران همواره بر ثبات و اهمیت استقرار و امنیت این کشور مهم همسایه دوست و برادر تاکید داشته و دارد و معتقد است امنیت عراق امنیت ایران و منطقه است. به تحولات این کشور با حساسیت اهتمام داشته و مسائل را دنبال می‌کنیم. تحولات جاری که به نظر می‌رسد ناشی از اختلافات سیاسی داخل است جزو امور داخلی عراق تلقی می‌کنیم و معتقدیم جریانات و احزاب و تشکل‌های سیاسی عراق می‌توانند در چارچوب قانون اساسی و سازوکارهای قانونی این کشور و به روش‌های مسالمت آمیز و توام با احترام متقابل از وضعیت جاری عبور کنند و با تشکیل دولت مردمی به توسعه و پیشرفت روزافزون عراق کمک کنند.

ایران همواره به انتخاب مردم عراق احترام گذاشته و می‌گذارد و تاکید می‌کند گفت‌وگو بهترین روش برای حل مشکلات داخلی این کشور است و معتقدیم ملت عراق با بلوغی که دارند و درایت و تدبیر رهبران عراق می‌توانند از این مرحله به خوبی عبور کنند و شاهد ثبات و آرامش روزافزون در عراق باشیم.

وی درباره سفر وزیر نیرو به افغانستان در خصوص حق‌آبه هیرمند نیز گفت: بحث حق‌آبه موضوع بسیار مهمی است رئیس جمهور اخیرا تاکید مضاعفی داشت بر بحث ضرورت پیگیری حق‌آبه ایران.

کنعانی بیان کرد: اهتمام هیأت حاکمه سرپرستی در این خصوص نشانگر التزام مقامات این کشور به توافقات مشترک است. در وزارت خارجه موضوع را دنبال می‌کنیم وزیر خارجه بعد از تاکید و دستور رئیس جمهور با وزیر خارجه موقت افغانستان صحبت و بر این موضوع تأکید کرد.

وی گفت: تحقق این امر به همکاری صادقانه طرف‌های ما در کشور دوست افغانستان بستگی دارد و این را نشانه حسن نیت می‌دانیم که دوستان ما مایل هستند همکاری توام با تعامل سازنده را با ایران شکل دهند. تلاش‌های خود را با جدیت ادامه می‌دهیم. هنوز شاهد تحقق انتظارات ایران از برادران در افغانستان نیستیم. میزان آبی که واریز می‌شود ناچیز است و امیدواریم برادران در افغانستان به تعهدات خود عمل کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مذاکرات در وین نیز اظهار داشت: ایران همواره مبدع بوده و در مسیر مذاکره حضور داشته است. روند مذاکره را منطقی و معقول برای رسیدن به توافق جامع، پایدار و تضمین کننده منافع ایران در چارچوب برجام به ویژه منافع اقتصادی ایران می‌دانیم. طی روزهای اخیر پیام‌هایی رد و بدل شد و آقای بورل متنی را پیشنهاد داده مبتنی بر مذاکرات گذشته و طرف‌ها این را دریافت کردند و ایران هم این پیشنهادات را دریافت کرده است. طرف ایرانی متن و پیشنهادات را به دقت بررسی و نقطه نظرات خود را ارائه داده است. شاهد تحرک طرف‌های دیگری هم بودیم.

وی بیان کرد: گفت‌‌وگوی مفصل رئیس جمهور فرانسه با رئیس جمهور کشورمان بخشی از مسائل ناشی از این قضیه بود. طرف‌ فرانسوی برای نزدیک‌ کردن دیدگاه‌ها انجام می‌دهد و تلاش‌هایی را برخی مقامات از جمله وزرای خارجه انجام دادند و در تماس‌های تلفنی با امیرعبداللهیان دیدگاه‌ها و ابتکاراتی را مطرح کردند متمرکز بر نزدیک کردن دیدگاه‌ها با یکدیگر. ما به عنوان ایران از هر ابتکاری که برای دستیابی به توافق کمک کننده باشد استقبال کرده و می‌کنیم و همواره واکنش مثبت نشان دادیم. ما همواره مبدع و منعطف بودیم و در میز مذاکره حضور داشتیم. بعد از تبادل پیام‌ها در هفته‌های اخیر که رخ داد و بررسی‌ها روی متون پیشنهادی انجام شد این احتمال وجود دارد در آینده نزدیک بتوانیم در خصوص تعیین زمان مذاکرات به نتیجه‌ای برسیم و احتمالا شاهد دور جدیدی از مذاکرات باشیم. باید تأکید کنم این بستگی کامل به اراده طرف مقابل مشخصا طرف آمریکایی دارد که برای دستیابی به توافق منطقی معقول و پایدار آمادگی خود را نشان دهد و از طرح موضوعات غیرمرتبط خودداری کند.

کنعانی گفت‌: ایران دستیابی به توافق را راهبرد جدی می‌داند و به مذاکرات تاکتیکی نگاه نمی‌کند.

وی درباره بحث فروش نفت ایران و طرح این مباحث در مذاکرات نیز خاطرنشان کرد: به گمانه‌زنی‌ها ورود نکنیم. چارچوب کلی همان است که عرض کردم.

اعزام سفیر اردن به تهران هم سؤالی بود که مطرح شد و کنعانی بیان کرد: رابطه مستقیم بین دو کشور برقرار و سفارتخانه‌ها فعال است و امکان گفت‌وگوهای دیپلماتیک بین دو کشور وجود دارد و ارتباطات تلفنی بین وزرای خارجه دو کشور برقرار بوده است و از هر تلاش و اقدام عملی از سوی کشورهای دوست منطقه برای گسترش مناسبات استقبال می‌کنیم. ایران در این زمینه منعطف است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تامین سوخت لبنان توسط ایران نیز اظهار داشت: در جریان شرایط سخت مردم لبنان هستیم که ناشی از سیاست‌های غلطی است که برخی دولت‌ها در ارتباط با این کشور در پیش گرفتند و مبتنی بر سیاست‌های غلط منطقه‌ای خود شرایط اقتصادی لبنان را به گونه‌ای رقم زدند که مردم این کشور در رنج هستند. ما از این وضعیت متاثر و ناراحت هستیم و اگر امکان و توانی داشته باشیم به ملت و دولت لبنان در چارچوب مناسبات دوستانه و برادرانه کمک کنیم. به عنوان کشور دوست لبنان علاقه‌مندیم برای بهبود شرایط اقتصادی این کشور نقش سازنده ای ایفا و از ظرفیت‌های خود استفاده کنیم. چنانچه درخواست رسمی از سوی دولت لبنان به ایران ارائه شود ایران هم با نگاه مثبتی که برای کمک به کشورهای دوست در منطقه از جمله لبنان آمادگی دارد تامین سوخت را با مقامات دولت لبنان گفت‌وگو کند. 

به گزارش فارس، کنعانی در پاسخ به سؤالی درباره توصیه به جریان‌‌های عراقی گفت: التزام به قانون و توسل به قانون اساسی و در چارچوب گفت‌وگوهای داخلی و توسل به روش‌های مسالمت‌آمیز چیزی است که می‌توانیم به برادران عراقی توصیه کنیم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تلاش قطر و عمان در بحث مذاکرات ایران و آمریکا نیز اظهار داشت: برخی کشورهای دوست در منطقه در ارتباط با موضوع هسته‌ای انگیزه‌های مثبتی داشته و دارند و در این زمینه نقش آفرینی و ارائه پیشنهاد می‌کنند و قطر و عمان از جمله کشورهایی هستند که همواره رابطه خوب و نزدیکی داشتیم و علاقه‌مند بودند نقش مثبتی در مسائل ایفا کنند و جزو کشورهایی هستند که در این بحث فعال هستند و این ارتباطات مثبت را داریم.

ارسال محموله رایگان سوخت به لبنان نیز سؤال دیگری بود که مطرح شد و کنعانی گفت: این موضوع بین دولتی است و ایران مشروط به دریافت درخواست رسمی از سوی دولت لبنان در چارچوب گفت‌وگوهای رسمی بین  مقامات دو کشور آن را بررسی خواهند کرد. سید حسن نصرالله گفت اگر دولت لبنان انگیزه داشت باشد می‌توان این کار را انجام داد. ایران برای همکاری در حوزه انرژی با کشورهای منطقه و دوردست مشکلی ندارد و در چارچوب‌های فنی خود این موضوع را دنبال می‌کند ولی هنوز درخواستی از سوی لبنان مطرح نشده است.

مذاکرات ایران و عربستان سعودی نیز سؤال دیگری بود که مطرح شد و کنعانی گفت: اراده مثبت در دو طرف دیده می‌شود که ما فاز جدیدی از گفت‌وگوها را بین دو کشور با نقش مثبت برادران در عراق آغاز کنیم. زمان دقیقی برای مرحله جدید گفت‌وگوها تعیین نشده امیدواریم شرایط در عراق به صورت مثبت پیش برود و دوستان در عراق نقش سازنده قبلی را در این چارچوب ایفا کنند.

سخنگوی وزارت خارجه درباره درگیری مرزی با نیروهای طالبان در مرزهای شرقی نیز اظهار داشت: موضوع افغانستان برای ما حائز اهمیت است. اتفاقات دو روز گذشته در مرز مشترک با افغانستان برداشت ما این است براساس اظهارنظرهایی که مراجع ذیربط در ایران داشتند این است که به نظر می‌آید این اتفاقات ناشی از عدم توجه و توجیه درست نیروهای مرزبانی افغانستان به خطوط مشترک مرزی و خطوط شناخته شده مرزی دو کشور است. سال‌های گذشته ما اقدامی را در حوزه مرزی انجام دادیم ایجاد یک دیوار امنیتی برای مقابله با بحث تردد قاچاقچیان و مقابله با قاچاق مواد مخدر و در بخشی از این مناطق به نظر می‌آید نیروهای مرزبانی افغانستان توجیه وضعیت مرزی نیستند و شناخت دقیقی از مناطق و خطوط مرزی ندارند و برخی اقدامات و تحرکات آنها باعث ایجاد سوءتفاهم و بعضا برخورد مرزی می‌شود.

وی ادامه داد: نیروهای مرزبانی ایران با اشراف بر مرزهای منطقه با دقت تحرکات مرزی را رصد می‌کنند و نسبت به صیانت از امنیت مرزی اهتمام جدی دارند و با مسؤولیت و دقت عمل می‌کنند این انتظار را از مقامات سرپرستی افغانستان داریم که نیروهای مرزبانی خود را با دقت بیشتری توجیه کنند و نسبت به خطوط مرزی آشنا و نسبت به وظایفشان توجیه کنند و شاهد تکرار این گونه اتفاقات نباشیم. افغانستان را کشور همسایه دوست و برادر می‌دانیم و خواستار حفظ آرامش در خطوط مرزی و بهترین همکاری‌ها برای تامین امنیت مرزها هستیم که اینها مرزهای امنیت و همکاری باشد و امیدواریم در طرف مقابل این تاکید و اهتمام بیشتر باشد که شاهد پیشگیری از اتفاقات مشابه در مرزهای مشترک دو کشور باشیم.

وی درباره تعیین نماینده ایران در آژانس و تعاملات ایران و این سازمان نیز بیان کرد: نذیری اصل برای این سمت انتخاب شد. فرد مجرب و دیپلمات برجسته است که کار خود را آغاز کرد. همکاری با آژانس با دقت و اهتمام بیشتری دنبال خواهد شد. همکاری با آژانس برای ما حائز اهمیت است ایران کشور مسؤولیت پذیری است و به مسؤولیت‌های خود عمل کرده و انتظار دارد آژانس در ارتباط با موضوعات ایران به صورت حرفه‌ای و منصفانه و به دور از شائبه‌های سیاسی عمل کند و نقش تسهیلگر را در مذاکرات ایفا کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری نیز بیان کرد: ایران در چارچوب توافق باقیمانده و طرفی که توافق را ترک کرده دولت آمریکا بوده است و هزینه‌های غیرضروری بر ایران و جامعه جهانی و اعضای توافق وارد کرده آمریکاست. ایران مسؤولیت پذیر بوده و عمل کرد و متعهدانه در چارچوب توافق عمل کرد و انتظار است دولت آمریکا مسؤولانه عمل کند و با اراده سیاسی به توافق برگردد و در چارچوب توافق منافع کامل خود را تامین کند. این‌که دولت آمریکا چه تصمیمی دارد به مقامات آمریکایی برمی‌گردد. انتظار داریم مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که با جدیت عمل می‌کند و پیشنهاداتی را مطرح می‌کند و دیگر مقامات اروپایی که با ما ارتباط دارند و بر ضرورت بازگشت به توافق تاکید می‌کنند تاکید مضاعفی را به دولت آمریکا داشته باشند که از سرگیری اجرای توافق به اراده آمریکا بستگی دارد و این مسیری دو طرفه است.

وی همچنین در پاسخ به سؤالی بیان کرد: تبادل زندانیان مذاکره مستقیمی با دولت آمریکا در این رابطه و هیچ موضوع دیگری اعم از هسته‌ای و غیر هسته‌این داریم و گتفت‌وگوها از طریق واسطه انجام می‌شود در مورد زندانیان موضع ما مشخص است انتظار داریم دولت آمریکا شهروندان ایرانی که صرفا به اتتهمام داشتن نقش در دور زدن تحریم‌های آمریکا بازداشت کرده بدون قید و شرط آزاد کند. ما تابعیت دوگانه را در ایران به رسمیت نمی‌شناسیم و اینها را شهروندان ایرانی می‌دانیم و مبتنی بر حاکمیت قضایی خود با اینها تعامل کردیم و برخورد ما قضایی است و سیاسی نیست. ایران برای هر موضوع انسانی آمادگی دارد در صورتی که طرف مقابل نیز چنین باشد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره آتش بس در یمن نیز بیان کرد: موضوع یمن موضوع مهمی است. موضع ما درباره جنگ ظالمانه علیه یمن روشن بود و معتقد هستیم این جنگ نباید شکل می‌گرفت و راهکار آن سیاسی است نه نظامی. همواره حامی آتش بس بودیم با این نگاه که زمینه برای شکل گیری روند سیاسی ایجاد شود. از آتش بس حمایت کردیم و معتقدیم آتش بس ضرورت اساسی است که روند سیاسی آغاز شود. آتش بس باید ادامه یابد و آتش بس به تنهایی برای حل و فصل بحران یمن کافی نیست. اقدامات تکمیلی دیگر به ویژه رفع محاصره ظالمانه یمن باید در سریع‌ترین زمان ممکن شکل بگیرد. اجازه فعالیت بنادر آبی و فرودگاهی یمن صادر شود و امکان رسیدن کمک‌های اولیه و انسانی و مایحتاج اساسی برای یمن باشد و امکان گفت‌وگوی یمنی – یمنی شکل بگیرد از ادامه آتش بس حمایت می‌کنیم.

وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: ایران تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی‌شناسد. در ارتباط با پیگیری وضعیت شهروندان ایران از جمله انگلستان، ایران از مسیرهای قضایی و سیاسی آزادی این افراد را دنبال و به وظایف خود ملتزم است.

کنعانی درباره نگاه به شرق گفت: نگاه به شرق به عنوان وجهی از سیاست خارجی متوازن و پویای ایران مورد توجه دولت سیزدهم است. این را به عنوان نگاه راهبردی مدنظر قرار داده و دنبال می‌کنیم. در یک سال گذشته هم ما نتایج چشمگیر حاصل این نگاه را در روابط با همسایگان و کشورهای حوزه شرق دیدیم. نگاه به شرق به معنای نادیده گرفتن غرب در مناسبات خارجی ایران نیست. ایران توسعه روابط را با هر کدام از کشورها در هر حوزه‌ای که مبتنی بر مصالح و منافع باشد دنبال و نسبت به آن جدیت دارد. به دنبال شکل دهی بلوک‌بندی‌های شرقی و غربی و ائتلاف سازی‌هایی از این دست نیستیم. تاکید داریم همکاری‌ها باید با کشورهای مختلف سازنده باشد ولی حوزه شرق به عنوان حوزه تاریخی و تمدنی و جغرافیایی برای ما حائز اهمیت است. اراده مشترک در عالیترین سطح برای گسترش روابط با چین وجود دارد. گفت وگوی اخیر روسای جمهور دو کشور بخش قابل توجهی ناظر بر بعد دوجانبه همکاری‌ها و فعال سازی برنامه جامع همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور بوده است. وارد فاز اجرایی این توافق شدیم.

وی ادامه داد: در سفر سال گذشته وزیر خارجه به چین و دیدار با همتای خود عملا به صورت مشترک اجرایی شدن این توافق را رسما اعلام کردیم و از آن زمان تا الان جهش خوبی را در روابط اقتصادی و تجاری دو کشور شاهد بودیم که این جهش در سایه تحریم‌های آمریکا جهش قابل توجهی است. رشد ۴۳ درصدی تجارت خارجی ایران  و چین را شاهد بودیم رشد ۵۸ درصدی صادرات به چین را شاهد بودیم و این تنوع همکاری‌های اقتصادی و تجاری در حوزه‌های مختلف بوده است و هم در حوزه صنعتی، کشاورزی، گمرکی و .. بوده است. در سایه داشتن یک سند جامع و وجود اراده سیاسی مشترک در عالیترین سطح بین دو کشور و مبتنی بر سیاست ایران مبنی بر گسترش مناسبات با همسایگان و حوزه شرق و سیاست آسیا محور خوشبین هستیم که اتفاقات مثبتی در روند رو به رشد مناسبات ایران با چین شکل بگیرد و این مبتنی بر منافع و مصالح دو کشور است.

 سخنگوی وزارت خارجه درباره خبر منتشر شده مبنی بر گذاشتن پنج شرط امارات برای ایران در ارتقای روابط گفت: سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و ابوظبی فعال هستند و شاهد شکل گیری یک فضای مثبت سیاسی در روابط دو کشور بودیم و مقامات دولت امارات مواضع مثبتی داشتند و اعلام کردند امارات تصمیم گرفته سفیر خود را به تهران اعزام کنند. در ارتباط با امارات وضعیت ما رو به جلو است و پیش بینی می‌کنیم در فضای مثبت سیاسی در منطقه در روابط با امارات شاهد ارتقای روابط دیپلماتیک و تعمیق و توسعه روابط دوجانبه باشیم.