محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد، در پاسخ به سؤالی در مورد برآوردهای انجام‌شده برای منابع افزایش کمک‌هزینه دولت به نانوایی‌ها در فاز دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد گفت: در مرحله دوم کمک‌هزینه پرداختی به نانوایان برای جبران خلأ درآمدی که نانوایان دچار آن هستند انجام خواهد شد.

وی با بیان اینکه براین‌اساس نرخ این کمک‌هزینه از ۱۵ درصد به حدود ۳۰ درصد خواهد رسید، گفت: به این ترتیب برخی از هزینه‌های مربوط به افزایش حقوق و دستمزد و اجاره نانوایان ضمن عدم تغییر قیمت نان جبران خواهد شد. در مرحله پیش‌ِرو علاوه بر ترمیم کمک‌هزینه بحث محدودیت سهمیه نیز به‌تدریج برداشته می‌شود.

این کار تحت عنوان متناسب‌سازی سهمیه آرد با عملکرد گذشته آنها معرفی می‌شود، در حقیقت ساختار تخصیص آرد به نانوایان هوشمندتر و عادلانه‌تر می‌شود.

جلال با یادآوری اینکه دولت در موضوع یارانه نان، برای سال ۱۴۰۱ در قانون بودجه ۷۱ هزار میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی کرده است که این عدد در سال آینده به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان خواهد رسید، گفت: در نتیجه ایده‌ای در خصوص حذف یارانه نان وجود ندارد. الگوی هوشمندسازی صرفاً ساختار توزیع آرد یارانه‌ای در کشور را هوشمندانه‌تر و عادلانه‌تر خواهد کرد، به این ترتیب جلوی هدررفتی که در زمان حاضر وجود دارد، جلوگیری خواهد شد.

ارائه نتایج اجرای آزمایشی مرحله جدید هوشمندسازی یارانه آرد در آینده نزدیک

وی در پاسخ به سؤالی در مورد تخصیص منابع طرح هوشمندسازی گفت: در زمان حاضر کمی زود است که بخواهیم در مورد هزینه‌های دولت صحبت کنیم، در ابتدا باید به پیشرفت مرحله جدید برسیم. دستاوردهای این مرحله با اجرای آزمایشی که در یکی از استان‌ها کشور انجام شده است در حال نمایان شدن است.

مشاور وزیر اقتصاد ادامه داد: در زمان حاضر دستاوردهای اجرای این طرح را براساس داده‌های قابل اتکا بررسی می‌کنیم و در آینده در مورد هزینه‌ها نیز صحبت خواهیم کرد، بر این اساس مشخص خواهد شد که دولت تا چه‌مقدار هزینه‌های عمومی خود را کاهش داده است و در مقابل چه اقداماتی در مورد ترمیم اقتصاد نانوایان، ارتقای کیفیت نان و دسترسی آسان‌تر مردم بدون تغییر قیمت انجام داده است.

۱۶۰۰ نانوایی مشمول مرحله آزمایشی هوشمندسازی شده‌اند

وی در پاسخ به سؤالی در مورد تعداد نانوایی‌هایی که در طرح اجرای آزمایشی مشمول شدند و همچنین نتایج اولیه گفت: در استانی که به‌طور آزمایشی کار اجرای مرحله بعدی طرح آغاز شده است، حدود یک‌هزار و ۶۰۰ نانوایی که کل نانوایی‌های استان را شامل می‌شود، تحت پوشش قرار گرفته‌اند.

جلال با تأکید بر اینکه “برای اعلام دستاوردهای این کار ما یک رویه چندماهه‌ای را در نظر گرفتیم”، گفت: در زمان حاضر فرآیند افزایش کمک‌هزینه و شناورسازی سهمیه آرد نانوایان نسبت به عملکرد دوره گذشته آنها در این استان انجام شده است. فضای عمومی همراهی نانوایان مثبت بوده است و به‌گفته مسئولان استان، با پیاده‌سازی این طرح در برخی از نقاط شهر صف‌ها کاهش یافته و دسترسی مردم به نان افزایش یافته است.

برای آنکه بتوانیم دستاوردهای پیاده‌سازی این مرحله را به‌درستی ارزیابی کنیم به زمان بیشتری نیاز داریم تا پس از آن تحلیل دقیق‌تری ارائه کنیم.

امکان افزایش ۱۰درصدی سهمیه نانوایی‌ها در هر دوره خرید آرد

وی در پاسخ به سؤالی در مورد فرآیند و شیوه شناورسازی سهمیه نانوایان گفت: در مرحله شناورسازی قرار است سوابق فروش و تراکنش‌های نانوا روی کارتخوان‌های هوشمند مبنای اختصاص سهمیه آرد یارانه‌ای به نانوا باشد، قطعا اگر نانوا عملکرد دقیق و حرفه‌ای و درستکارانه خود را ادامه دهد، معادل همان سهمیه و تا ۱۰ درصد بیشتر از آن (براساس کیفیت رفتار نانوا) امکان افزایش سقف خرید آرد یارانه‌ای در هر دوره وجود خواهد داشت،
به‌عبارت دیگر نانوا مابه‌ازای عملکرد دقیق و صحیح خود می‌تواند تا ۱۰ درصد افزایش آرد را در دوره‌های آینده برای خود فراهم کند، با این منطق حجم تولید نان در بازه‌های زمانی روزانه افزایش پیدا می‌کند و امکان افزایش سودآوری یا ترمیم درآمد نیز ایجاد می‌شود، این منطق کمک می‌کند نانوایی که رفتار درستکارانه دارد درآمد بیشتری داشته باشد.

پیشنهاد تعیین دوره‌های ۱۰روزه به‌عنوان الگوی اصلی تخصیص آرد

مشاور وزیر اقتصاد در پاسخ به سؤالی در مورد دوره‌های زمانی تعیین‌شده برای تحویل آرد به نانوایی‌ها و علت این تفاوت گفت: در گذشته دوره‌های زمانی مختلف در هر یک از استان‌ها، بر اساس اقتضائات تأمین آرد از سوی کارخانه‌ها، ملاحظات حمل‌ونقل آرد و شرایط دسترسی به مکان‌های توزیع مانند روستا‌های صعب‌العبور، دوره‌های یک‌ماهه، ۱۵روزه و ۱۰روزه برای خرید آرد یارانه‌ای پیش‌بینی شده بود.

وی اظهار کرد: پیشنهاد ما این است که با نظر و تأیید مدیران استانی الگوی اصلی توزیع آرد یارانه‌ای به دوره‌های ۱۰روزه تغییر کند اما اگر ملاحظات خاصی در مورد فاصله و یا مسائل حمل‌ونقل وجود داشت، این دوره‌ها به‌صورت استثنایی ۱۵روزه یا یک‌ماهه باشد. وقتی نانوا قصد خرید در دوره‌های ۱۰روزه دارد، یک بازه یک‌ماهه از عملکرد گذشته نانوا مبنای تحلیل قرار می‌گیرد و مبتنی بر داده‌های تحلیل‌شده و ضرایب تبدیل نان به آرد معادل آن، حجم دسترسی نانوا به آرد یارانه‌ای دوره جدید در ۱۰ روز دوره تعیین می‌شود.

کل این فرآیند توسط سامانه هوشمند انجام خواهد شد و اصولاً اگر نانوا نسبت به سلامت تراکنش‌های خود مراقبت قابل‌قبولی را داشته باشد در طول زمان علاوه بر اینکه معادل عملکرد خود خرید می‌کند می‌تواند حجم خرید خود را به‌تدریج افزایش دهد.

توسعه اجرای فاز دوم طرح هوشمندسازی سهمیه آرد به استان‌های منتخب در ماه جاری

جلال در خصوص زمان اجرای این طرح در کل کشور گفت: زمان دقیقی در کل کشور مشخص نیست اما مرحله جدید در ماه جاری در برخی از استان‌های منتخب اجرایی خواهد شد.

سابقه تراکنش نانوایی‌ها ارزنده‌ترین دارایی آنها خواهد بود

وی در پاسخ به سؤالی در مورد روش‌های تقلب و بحث برخورد با آن گفت: رویکرد عمومی طرح بر اعتماد به رفتار نانوا طراحی شده است اما سامانه در مرحله جدید یک عملیات پالایش روی تراکنش‌ها انجام می‌دهد. تعریفی را تحت عنوان رفتار متعارف در این طرح داریم.

مشاور وزیر اقتصاد ادامه داد: منظور از این عنوان در واقع تراکنش‌هایی است که با متوسط رفتار تراکنشی سایر نانوایان در آن منطقه تفاوت معنی‌داری را نداشته باشد. سامانه به‌صورت مستمر در حال تحلیل سوابق تراکنش‌ها است، به‌طور مثال اگر توسط یک کارت حجم‌های بالای خرید نان ثبت شود بدون آنکه دلیل موجهی داشته باشد و از مسیرهایی که برای خرید نان سازمان‌ها و مراکز مختلف در نظر گرفته شده نباشد، یا فواصل خرید و ساعت تراکنش نامتعارف باشد، توسط سامانه تشخیص داده می‌شود.

معنای این تشخیص این است که اگر نانوا تخلفی داشته باشد، در تخصیص سهمیه‌ها و کمک‌هزینه‌های دوره آتی ممکن است دچار محدودیت شود. پس از این ارزنده‌ترین دارایی یک نانوایی سابقه تراکنش‌های اوست که کمک می‌کند بتواند دسترسی خود را به آرد یارانه‌ای افزایش دهد و حداکثر کمک‌هزینه را دریافت کند، هیچ رفتاری در سامانه از قلم نخواهد افتاد و قرار است به‌سمت الگویی عادلانه‌تر حرکت کنیم.

تنها براساس نان فروخته‌شده آرد دوره بعد تخصیص پیدا می‌کند

وی با تصریح به اینکه در مقابل اقدامات غیرمتعارف نیازی نیست سهمیه کاهش پیدا کند، گفت: در مرحله جدید سهمیه ثابت آرد برای نانوا موضوعیتی ندارد و نانوا براساس فروش نان به مردم امکان خرید آرد دارد، با این منطق هر واحد نانوایی که آرد یارانه‌ای دریافت می‌کند و معادل آن به مردم نان ارائه نمی‌دهد به‌طور خودکار در دوره بعدی آرد کمتری دریافت خواهد کرد، بنابراین در این فرآیند نیازی به کم کردن سهمیه نیست و نانوا برابر نان فروخته‌شده آرد می‌گیرد و کمی بیشتر.

نقش مردم در نظارت بر کیفیت نان و مقابله با کم‌فروشی

جلال با اشاره به نقش مردم در نظارت بر کیفیت و جلوگیری از کم‌فروشی نان، گفت: در مرحله جدید و در حوزه جلوگیری از هدررفت آرد یارانه‌ای، ایده شناورسازی سهمیه را داریم و برای افزایش هزینه نانوایی‌ها ایده کمک‌هزینه را داریم، در سمت مردم نیز افزایش قیمت یا سهمیه‌بندی نداریم، با وجود این، در حوزه کیفیت نان لازم است که بتوانیم از مشارکت مردم استفاده کنیم.

وی افزود: برنامکی برای این موضوع تهیه شده است که به‌زودی مشخصات آن اعلام خواهد شد. در این برنامک مشتریان پس از خریدهای خود از نانوایی‌ها می‌توانند سوابق خرید نان خود را مشاهده کنند. افراد می‌توانند به‌روی هر رسید تراکنش نظرات خود نسبت به تجربه خرید شامل کیفیت نان، اندازه نان، بهداشت و رفتار نانوا ارائه کنند.

مشاور وزیر اقتصاد ادامه داد: قائل هستیم که اگر یک مشارکت عمومی در سمت مردم نسبت به فعالیت نانوا رخ دهد، تأثیر قابل‌توجهی بر رقابت و در نتیجه افزایش کیفیت پخت نان در نانوایی‌ها خواهد داشت، به این ترتیب به‌منظور شناسایی تخلفاتی که به‌طور مستقیم از تراکنش‌ها قابل شناسایی نیست نیز از این شیوه استفاده خواهد شد.