نشست امنيتي همسايگان افغانستان با حضور دبيران شوراي امنيت و مقامات عالي امنيتي ايران ، روسيه ، چين ، هند ، پاکستان و افغانستان برگزار شد.درحاشيه اين نشست كه باحضور دريابان علي‌شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان برگزار شد به موضوع صلح ملي در افغانستان پرداخته شد. نشست۶ جانبه همسايگان افغانستان در حاشيه اين اجلاس، که روسيه، هند و چين از قدرت هاي اصلي منطقه‌اي در آن هستند از اهميت بسيار بالايي برخوردار است.ايران در شرايط تحريم و تهديد آمريکا پايه‌گذار اين اجلاس بوده و نقش جمهوري اسلامي در تبيين محور معادلات امنيتي منطقه اهميت زيادي دارد. به ويژه آن‌که تصميم گرفته شد دومين دوره اين اجلاس نيز در نيمه دوم سال ۹۸ در تهران برگزار شود.
در نشست مقامات عالي امنيتي ۶ کشور همسايه افغانستان که درشهر اوفا روسيه برگزار شد، شرکت کنندگان بر ادامه تلاش مشترک براي حمايت از آشتي ملي و ثبات در اين کشور تاکيد کردند.
درحال حاضر افغانستان چندين سال است که با درگيري هاي داخلي و دخالت‌هاي آمريکا با تنش و بحران‌هاي جدي روبه‌روست، اين نشست تنها نشستي بود که دولت افغانستان و طالبان حاضر به ديدار يکديگر شدند و ماهيت آن هم خودش دستاوردي بزرگ است. قبل از برگزاري اين نشست افغانستان به نوعي از مجامع بين‌المللي فراموش شده بود اما اکنون گويا کشورهاي منطقه به خصوص ايران به دنبال راهکاري براي به ثبات رساندن اين کشور هستند.

آمريکا بعد از به اوج رسيدن درگيري‌‌هاي داخلي در اين کشور به بهانه حل معضلات وارد افغانستان شد اما از اين خاک براي رسيدن به اهداف منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي خود استفاده کرده است.
به همين منظور براي بررسي اهداف و تاثير اين نشست در منطقه و افغانستان با صاحب‌نظران اين عرصه به گفت‌وگو نشستيم.
ابوالفضل ظهره‌وند ديپلمات و سفير سابق وزارت خارجه در افغانستان،‌ در اين باره به رسالت گفت: «اين نشست پيرامون افغانستان برگزار شد و همين امر نشان‌دهنده درهم تنيدگي و ملاحظات امنيتي کشورها است. تحولات اخيرا افغانستان موجب مي‌شود که مقامات اين کشورها کنار هم بنشينند و درمورد مقابله با تهديداتي که در افغانستان وجود دارد تصميم‌گيري و رايزني کنند.»
او با بيان اين كه اين نشست عليه آمريکا يا کشور خاصي نيست، ادامه داد:«درحال حاضر بحث ناامني درکشورهاست که بخش عمده اي از آن ناشي از مداخلات آمريکايي‌ها در اين بخش از سياست است اما اکنون علي‌رغم گذشت ۱۷ سال از حضور آمريکا در افغانستان که با بهانه سرکوب طالبان در اين کشور حاضر شده بودند نه تنها شرايط اين کشور بهبود پيدا نکرده بلکه بخش عمده‌اي از افغانستان به کنترل طالبان درآمده است.»
ظهره وند با اشاره به پديدآمدن داعش توسط آمريکا، افزود:«اکنون بدتر از طالبان شاهد پديده‌اي مانند داعش هستيم، که اين گروهک با ايفاي نقش آمريکايي‌ها در افغانستان فعال شدند و اين دليلي‌است که انگشت اتهام را به سمت آمريکا برمي‌گرداند.»
اين ديپلمات سابق تاکيد کرد که حضور آمريکايي‌ها در افغانستان به‌جاي ايجاد آرامش باعث ازبين رفتن امنيت و بحران در اين کشور شده است، بنابراين قطعا اين اقدام آمريکايي‌ها بايد مورد بررسي قرار گيرد.
او رفتار غيرقابل توجيه آمريکا را محکوم کرد و اظهارداشت:«اما اتهامي که آن‌ها به ديگران مي‌زنند آدرسي غلط و فرار روبه جلو است و آمريکايي‌ها سعي مي‌کنند ديگران را به جاي متهم بنشانند درصورتي که خودشان متهم هستند.»
ظهره وند رسيدن به آرامش در افغانستان را وابسته به يک بازه زماني بلند مدت دانست و ابراز کرد:«چنين امري به فرايند زماني بلند نياز دارد. مسئله امنيت در افغانستا‌ن نيازمند فرايند همکاري‌هاي منطقه اي، به ويژه همکاري داخلي افغانستان است. مهم‌تر از اين مداخلات و نقش مخرب آمريکايي‌ها با داشتن چندين پايگاه در خاک افغانستان و نقض حاکميت اين کشور است موضوع مهمي است که بايد بررسي شود.»
سفير سابق وزارت خارجه در افغانستان افزود:«اين نوع از رايزني و نشست در آينده هم ادامه خواهد داشت و نياز به کاري برنامه ريزي شده توسط کشورهاي همسايه، همکاري با دولت افغانستان و نيروهايي که در خود اين کشور حضور دارند است .»
او با اشاره به اين‌که حضور آمريکا درافغانستان براي مقابله با قدرت‌هاي جديد مانند ايران و روسيه است، گفت: «نفس برگزاري اين نشست ناظر بر نقش منفي آمريکاست.با وجود ۱۷ سال حضور ممتد آمريکا و صدها ميليون دلاري که دراين کشور هزينه کردند شاهد هستيم که امنيت در اين کشور روز به روز دست‌نيافتني تر مي‌شود و دليلش هم بسيار واضح است.»
ظهره وند ادامه داد:«حضور آمريکا در افغانستان با هدف بهبود وضعيت داخلي اين کشور نبوده‌است، درواقع افغانستان به عنوان يک اردوگاه نظامي با هدف فرامنطقه‌اي براي آمريکا براي برخورد با قدرت هاي نوظهوري مانند ايران،‌ روسيه و چين است. آمريکا براي تسلط بر منافع داخل افغانستان به اين کشور آمد بنابراين افغانستان تا دستيابي آمريکايي‌ها به اهدفشان روي خوش نخواهد ديد.»
اين کارشناس بين‌الملل با اشاره به اين‌که دراصل آمريکايي‌ها نيامدند که وضع اين کشور را تغيير دهند، افزود:«آن‌ها مي‌خواهند از اين کشور به عنوان يک سکو براي رسيدن به اهداف منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي خود استفاده کنند.»
اين ديپلمات سابق با يادآوري وضعيت غم انگيز مردم افغانستان،‌ افزود:«وضعيت مردم افغانستان بسيار غم‌انگيز است،‌ مردمي که اميد داشتند آمريکايي‌ها در شرايط کشورشان تغيير ايجاد کنند اما نه تنها تغييري ايجاد نشد بلکه هر آن‌چه را که محصول کنفرانس دولت افغانستان بود هم تضعيف کردند،‌ امروز وضعيت مجلس افغانستان خوب نيست و ‌دولت اين کشور به پايان کار خود نزديک مي‌شود و طالباني که قرار بود هدف آمريکايي‌ها باشد امروز طرف مذاکره است.»
درادامه نيز سعدالله زارعي، کارشناس مسائل خاورميانه درمورد تاثيرات و اهداف اين نشست به رسالت گفت:«اين اجلاس دراصل براي کمک به حل مسئله افغانستان است بنابراين بايد ديد آيا اين اجلاس کمکي به حل مسئله افغانستان مي‌کند يا خير،‌مرحله بعدي تناسب سهم کشورهاي شرکت کننده و نقش آن‌ها در برپايي اين اجلاس و توافقات آن است.»
وي افزود:«براي کاهش اختلافات عميق فعلي افغانستان هنوز راه زيادي در پيش است، زيرا با دولتي مواجه هستيم که نمي‌خواهد طالبان را به عنوان يک شريک ملي در حکومت به رسميت بشناسد و ازطرف ديگر طالباني داريم که دولت را به رسميت نمي‌شناسد يعني بين نفي مطلق دولت و نقي مطلق مشارکت دردولت دره عميقي وجود دارد.»زارعي با بيان اينكه درحال حاضر نشانه‌هايي مبني بر تمايل طرفين براي کاهش تنش‌ها هم ازطرف طالبان و هم ازطرف دولت افغانستان به چشم مي‌‌خورد، خاطرنشان‌شد:«اما اين که يک اجلاس بتواند از افزايش تنش داخل افغانستان بکاهد هدف‌گذاري مهمي محسوب مي‌شود، درحال حاضر نشانه‌هايي مبني بر تمايل طرفين براي کاهش تنش‌ها هم ازطرف طالبان و هم ازطرف دولت افغانستان به چشم مي‌‌خورد، اجلاس‌هايي از اين قبيل که بعدي آن در تهران برگزار خواهد شد بايد وضع موجود را به سمت کاهش تنش و کاهش برخورد بين دولت و طالبان حرکت دهد تا در آينده زمينه‌ مناسبي براي پيشرفت اين کشور در منطقه فراهم شود.»
کارشناس مسائل خاورميانه ضمن تاکيد با اين نشست‌ها افغانستان از حالت فراموش شده خارج مي‌شود، عنوان کرد:«پيش از اين شاهد تحول قابل توجهي براي حل مسئله افغانستان درسطح منطقه‌ نبوديم. اين که اکنون مرتب اجلاس‌هايي با اين محوريت برگزار مي‌شود گام مهمي به حساب مي‌آيد و اتفاق دوم هم اين است که دولت و طالبان تاکنون حاضر نبودند به هيچ وجه با يکديگر روبه‌رو شوند اما امروز شاهد برگزاري جلسات مشترک با فاصله زماني کوتاه هستيم.»
زارعي با بيان زمان زيادي نياز است تا بتوانيم بگوييم مناقشات فعلي افغانستان از بين خواهد رفت، ادامه داد:«با اين حال هنوز طالبان از ديدگاه سنتي خودش که حذف و نامشروع خواندن حکومت فعلي‌ است فاصله نگرفته و هوز دولت افغانستان زيربار تقسيم دولت بين خودش و طالبان نرفته است، به همين دليل زمان زيادي نياز است تا بتوانيم بگوييم مناقشات فعلي افغانستان از بين خواهد رفت.»
سعدالله زارعي درپايان با اشاره به تمايل کشورهاي منطقه براي حذف نفوذ کشورهاي خارجي،‌گفت:«اين موضوع بستگي به استمرار امنيت در افغانستان دارد، زيرا مسئول تنش افغانستان و حضور آمريکا، وزير داخلي اين کشور بوده و سياست آمريکا هم مبتني بر مديريت داخلي اين کشور است، اگر ما بخواهيم در نقطه مقابل استراتژي آمريکا براي ثبات و صلح تلاش کنيم بايد به اين کار اصرار ورزيم و مسلما قدرت‌هاي منطقه به دنبال حذف نفوذ کشورهاي خارجي هستند.»
در ادامه با جمالي نوبندگاني، سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي گفت‌وگو کرديم. وي نيز برپايي اين قبيل گردهمايي‌ها را ضروري دانست و به رسالت گفت:« با ادامه آتش افروزي ها در سوريه، عراق و به خصوص در خاورميانه توسط ترامپ، و نتانياهو و هيتسن نيکول در ژريم صهيونيستي، و از سوي ديگر فعاليت افراطيون به خصوص عناصري مثل القاعده و داعش در بعضي مناطق ديگر مثل اروپا، قفقاز، آسياي ميانه، فلسطين و سريلانکا برگزاري اين قبيل گردهمايي ها ضروري است.»
اين نماينده مجلس با اشاره به برگزاري کنفرانس همکاري هاي شانگهاي و بعد آن کنفرانسي در قرقيزستان و سيکا که با حضور ۲۸ کشور منطقه در تاجيکستان تشکيل شد، تاکيد کرد:« اين کنفرانس ها هر يک در سطح روساي جمهور برگزار شد و کشورهايي مانند روسيه، چين، هند، پاکستان، ايران که تقريبا ميتوان گفت ۴۵ درصد جمعيت جهان را شامل مي‌شوند براي همکاري هاي امنيتي، اقتصادي، فرهنگي دور هم جمع شده بودند و تروريسم افراط گرايي را در آن جا محکوم کردند.»
وي افزود:«براي اولين بار بود که رئيس جمهور چين و روسيه از نقش ايران به وضوح حمايت و در حق ايران نيز در برجام و ساير مسائل تاکيد کردند. کنفرانس سيکا نيز به همين منوال برگزار شد و افراطي گرايي ها و تنش هاي ايجاد شده توسط ترامپ و ساير عوامل در منطقه محکوم شد لذا قطع به يقين اين امر به همگرايي بيشتر کشورهايي مثل روسيه، ايران، هند، و چين کمک خواهد کرد.»
جمالي نوبندگاني به نقش کشور افغانستان در سياست هاي منطقه اشاره کرد و گفت:«متاسفانه افغانستان يک حوزه جغرافيايي است که عوامل متعدد منطقه اي و فرا‌منطقه اي روي آن تاثير دارد. از طرفي ناتو و آمريکايي ها به شدت دنبال حضور با قدرت خود در اين منطقه هستند از سوي ديگر سعودي ها و اماراتي ها در آن جا هزينه مي‌کنند و نکته مهم اين است که در اين ميان کشورهايي مانند هند، پاکستان و برخي از کشورهاي آسياي ميانه و حتي چين خود را در کشور افغانستان ذي نفع و ذي نفوذ مي‌دانند و همين امر سبب شده پس از گذشت بيش از سه دهه مشکلات افغانستان خاتمه پيدا نکند.»
عضو کميسيون امنيت ملي به اهميت صلح و ثابت در منطقه تاکيد کرد و گفت: « ايران نفوذ آمريکا در افغانستان را کاهش داده و اين موضوع يکي از دلايلي است که سبب شده که آمريکا در طول تاريخ بالاترين فشار را به ايران وارد کند و با تحريم هاي همه جانبه، جديد و به قول خودشان هوشمندانه در کشور ما اختلال ايجاد کنند.»
وي در پايان خاطرنشان کرد: «همواره ايران مانع از تحقق اهداف منطقه اي
آمريکا در خاورميانه بوده است آن ها نيز به دنبال تجزيه سوريه، عراق، يمن بوده و هستند و سعي دارند در کشوري مانند افغانستان حضور بيشتر و قدرتمند تري داشته باشند. جمهوري اسلامي تابه‌حال در کاهش اين نفوذها موثر بوده ولي ممکن است که در کوتاه مدت نتوانيم خروج قطعي آمريکا از افغانستان را متصور باشيم اما تاکنون جمهوري اسلامي براي کاهش نفوذ آمريکا در منطقه عالي عمل کرده است.»
درپايان هم مهدي مطهرنيا کارشناس مسائل بين‌الملل ضمن اشاره به نشست مقامات عالي_امنيتي ۶ کشور منطقه در روسيه به رسالت ‌گفت:«رويکردهاي متفاوتي در جامعه تحليلي ما وجود دارد و تحليلگران از هر فرصتي در جهت برجسته‌سازي آن در ارتباط با مسئله اصلي امروز جامعه سياسي و بحران حکومتي بهره‌مند مي‌شوند.»
او با بيان اين که تحريم‌ها براي ما نعمت الهي است، گفت:«اين اتفاق موجب افزايش قدرت و توان ايران براي استقلال عملي از نياز به بيگانگان مي‌شود؛ اکنون ايران با ايجاد يک فضاي موازي در نظام بين‌الملل بيشتر به دنبال دور زدن تحريم‌ها است و اين را يک پيروزي و موفقيت براي خود مي‌دانيم.»
اين کارشناس مسائل بين‌الملل تصريح کرد:«روس‌ها که خود در تحريم ايالات متحده قرار دارند خواهان دور زدن اين تحريم‌ها هستند. طي دهه‌هاي گذشته با توجه به امتيازهايي که همکاري روس‌ها با ايران براي مسکو داشت، چه در ارتباط با همکاري‌هاي مستقيم مسکو به ويژه در بخش‌هاي نظامي با تهران و چه استفاده از برگ ايران براي گرفتن امتياز از رقباي اروپايي و ايالات متحده آمريکا بايد توجه کرد که روس‌ها در اين مسير با ايران همکاري کردند.»