راضيه فراهاني
چندي پيش کاخ سفيد براي افزايش فشارها بر ايران دست به عدم معافيت خريداران نفتي ايران زد؛ اين در حالي است که حسن روحاني نيز پيش‌تر مطرح کرده بود که «اگر آمريکا جلوي صادرات نفت ايران را بگيرد نفتي نيز از خليج‌فارس صادر نخواهد شد.»
در اين باره سرلشگر محمد باقري رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح در واکنش به حرکت اخير آمريکا درباره عدم معافيت نفتي گفته بود: «اگر نفت ما از اين تنگه عبور نکند حتماً نفت ديگر کشورها نيز از اين تنگه عبور نخواهد کرد؛ ما قصد بستن تنگه هرمز را نداريم مگر اينکه اقدامات دشمنان به جايي برسد که مجبور شويم و چاره‌اي جز اين وجود نداشته باشد.»
همچنين عليرضا تنگسيري فرمانده نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز در واکنشي مطرح کرد:
«تنگه هرمز طبق قوانين بين‌المللي يک گذرگاه دريايي است و اگر از استفاده از آن منع شويم، آن را خواهيم بست و در صورت وجود هرگونه تهديد در حمايت و دفاع از آب‌هاي ايران کوچک‌ترين ترديدي نخواهيم کرد.»
البته نبايد از ياد برد که تنگه هرمز از گذشته‌هاي بسيار دور به جهت آنکه تنها راه ورود به خليج فارس و دسترسي دريايي به کشورهاي منطقه بوده؛ به همين جهت براي کشورهاي منطقه از اهميت بسياري بالايي برخوردار است. نکته جالب توجه آن است که اين اهميت زماني به حد فوق‌العاده‌اي رسيد که نفت در خليج فارس کشف و تا امروز از اصلي‌ترين منابع انرژي جهان و منبع درآمد کشورهاي منطقه بوده است. برخي از کارشناسان بين‌المللي بر اين باورند اگر ايران تنگه هرمز را ببندد کشورهايي که تاکنون همراه ايران بودند ممکن است پشت کشورمان را خالي کرده و اين موضوع دستاويزي براي فشارهاي بيشتر آمريکا خواهد شد، اما برخي ديگر از کارشناسان معتقدند کشورهاي منطقه بيشتر از آنکه به دنبال خالي کردن پشت ايران باشند به فکر منافع خود هستند، چرا که اگر ايران تنگه هرمز را ببندد و در خليج فارس حضور مؤثر خود را ادامه ندهد، آن مناطق از قاچاقچيان و گروهک‌هاي تروريستي پر خواهد شد و کشورهاي کوچک حاشيه خليج فارس ديگر امنيتي که در حال حاضر دارند را نخواهند داشت. خالد جارالله معاون وزير امور خارجه کويت درباره احتمال بسته شدن تنگه هرمز از سوي ايران ابراز نگراني کرده و گفت که اميدوار است اين کشور بتواند منطقه خود را از تنش‌هاي حاصل از آن حفظ کند.
ايران حافظ امنيت خليج فارس است
در همين رابطه يک کارشناس مسائل بين‌الملل در پاسخ به اينکه آيا ايران اجازه بستن تنگه هرمز را دارد يا خير، به رسالت گفت: «قصد اصلي مقامات ايران از مطرح کردن بستن تنگه هرمز، طرح آسيب‌پذيري امنيت خليج فارس است، چرا که ايران نقش بسيار مهمي در حفظ امنيت خليج فارس دارد و اگر اين نقش را ايفا نکند کشورهاي حاشيه خليج فارس امنيت گذشته خود را نخواهند داشت.»
جعفر قنادباشي با اشاره به اين‌که مساحت خليج فارس بسيار بيشتر از تمام کشورهاي کوچک اطرافش مانند عمان، قطر، بحرين و امارات است، ابراز داشت: «مساحت بسيار بزرگ خليج فارس نياز به نيروي توانمندي مانند ايران دارد تا مانند گذشته امنيتش حفظ شود. اگر اين امنيت حفظ نشود طبيعتاً طرف‌هايي وجود دارند که اين منطقه را ناامن خواهند کرد و اين موضوع به معناي به خطر افتادن روند انتقال نفت از اين منطقه و به هم خوردن بازارهاي انرژي در جهان خواهد بود.»
وي با بيان اين‌که تنگه باب‌المندب در نزديکي خليج فارس و تنگه هرمز قرار دارد، افزود: «قاچاقچيان و دزدان دريايي بارها و بارها امنيت کشتي‌هاي تجاري و نفتي را در اين مناطق به خطر انداخته و در بسياري از موارد نيروي دريايي ايران بوده که توانسته امنيت را در اين منطقه حفظ کند.»
اين کارشناس مسائل بين‌المللي تصريح کرد: «درصورتي‌که ايران بر اين مناطق نظارت نداشته باشد اين منطقه به خطر مي‌افتد چرا که تنها قاچاقچيان نفتي نيستند که اين امنيت را به خطر مي‌اندازند بلکه قاچاقچيان سيگار، لوازم صوتي، مواد مخدر و حتي گروهک‌هاي تروريستي و تکفيري مانند داعش و القاعده علاقه‌مند هستند تا مساحت بزرگ خليج فارس، درياي عمان و تنگه هرمز را (در صورت نبود نظارت ايران در اين مناطق) به خطر بيندازند.»
آمريکا امنيت افغانستان را نمي‌تواند حفظ کند چه برسد به خليج فارس
قنادباشي تصريح کرد: «در حال حاضر کشورهاي کوچک اطراف خليج فارس در برابر گروهک‌هاي تروريستي، تکفيري و قاچاقچيان مواد مخدر ابراز عجز کرده و چنانچه بر اين مناطق نظارت نداشته باشد، آسيب پذيري آنها زياد خواهد شد.»
وي افزود: «کارشناسان بين‌المللي اشاره دارند به آنچه که در افغانستان مي‌گذرد، چراکه آمريکايي‌ها حدود ۲۰ سال است که در افغانستان حضور نظامي دارند، اما نمي‌توانند پايگاه نظامي خودشان را در اطراف فرودگاه کابل حفظ کنند، بنابراين چگونه مي‌توانند امنيت خليج فارس را که داراي وسعت بسيار بيشتري از افغانستان است را بدون حضور نيروهاي منطقه‌اي حفظ کنند؟ اين موضوع به معناي آن است که هيچ ضرورتي ندارد تا تنگه هرمز را ببنديم.» اين کارشناس مسائل بين‌الملل با اشاره به صحبت‌هاي مقامات ايراني درباره بستن تنگه هرمز افزود: «مقصودشان آن است که اگر حضور امنيتي‌مان در اين منطقه کم يا کاهش يابد طبيعتاً کشورهاي حاشيه خليج فارس، صادرکنندگان و حتي خريداران نفت دچار تزلزل خواهند شد، چرا که تروريست‌ها در اين منطقه فعال مي‌شوند.»قنادباشي افزود: «اگر ايران حضور جدي در خليج فارس نداشته باشد، تروريست‌هاي القاعده مي‌توانند منافع نفتي عربستان را به آتش بکشند؛ آن‌ها از اين موضوع خبر دارند و مي‌دانند نيروهاي آمريکايي که در حفظ امنيت خودشان عاجز هستند نمي‌توانند امنيت خليج فارس را حفظ کنند و اين موضوع آنها را نگران مي‌کند.»
خلأ نقش‌آفريني ايران در منطقه
فعاليت قاچاقچيان
اين کارشناس مسائل بين‌المللي ادامه داد: «نبود نقش‌آفريني ايران در حفظ امنيت خليج فارس کافي است تا بازار انرژي نه تنها در اين مناطق بلکه در دنيا هم به خطر بيفتد. اين موضوع مسئله کوچکي نيست، مسئله‌اي است که تمام قدرت‌هاي سرمايه‌داري را نگران کرده است.»
وي ادامه داد: «در همين راستا عجز آمريکايي‌ها هم مسلم خواهد بود لذا به خودي خود عدم نقش‌آفريني ايران در خليج فارس به معناي بسته شدن تنگه هرمز است و آنها ديگر نفتي نمي‌توانند از اين منطقه عبور دهند چرا که با خلأ نقش‌آفريني ما در منطقه، قاچاقچيان فعال مي‌شوند.»
کشورهاي منطقه نگران امنيت تجارتشان در خليج فارس هستند
قنادباشي در پاسخ به سوالي مبني بر اين که برخي معتقدند با بستن تنگه هرمز امکان تنها شدن ايران و همچنين تصويب قطعنامه عليه ما، فشارها بيشتر مي‌شود، گفت: «در حال حاضر آنها بيش از آنکه به فکر تصويب قطعنامه‌اي عليه ايران باشند بيشتر نگران امنيت تجارت‌شان در خليج فارس و به هم خوردن بازارهاي انرژي هستند، لذا ورود آنها به چنين عرصه‌اي تنها يک مناقشه سياسي است که به ضرر امنيت‌شان در خليج فارس مي‌شود.»
وي در پايان گفت: «با توجه به نگراني که اين کشورها از ورود القاعده، داعش و قاچاقچيان دارند هيچ زماني قطعنامه‌اي عليه ايران تصويب نخواهند کرد و تنها وارد راه‌هاي مسالمت‌آميز از جمله گفت‌وگو با ايران خواهند شد.»