متن کامل سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهوری در مراسم تجدید میثاق با آرمان‌های امام راحل که صبح امروز در مرقد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

خداوند بزرگ را سپاسگزاریم که برای هستیم نوبت در هشتمین سال دولت تدبیر و امید در دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی موفق شدیم تا مضجع شریف امام را زیارت کنیم. البته امسال به دلیل اینکه این ایام هم مصادف است با میلاد با سعادت دخت پیامبر عظیم ایشان اسلام حضرت زهرای مرضیه (ع) و همچنین سالروز ولادت امام راحل مان در همان روز میلاد حضرت صدیقه کبری رنگ و بوی دیگری امسال این دهه‌ی فجر انقلاب دارد.

امام عزیز و بزرگوار ما در طول نهضت و انقلاب اسلامی درس‌ها و راه های بسیار ارزشمندی را به ما، جامعه ایران و جامعه اسلامی آموخت. در اکثر نهضت‌ها و انقلاب ها معمولا رهبران تکیه می‌کنند یا بر احزاب نظامی یا بر قدرت نظامی؛ قدرت نظامی چریکی را تشکیل می‌دهند یا اینکه با قدرت‌های خارجی، آنهایی که مخالف با حکومت قبلی هستند نوعی تماس برقرار می‌کنند تا بتوانند به موفقیت و پیروزی برسند. امام هیچ یک از این راه‌ها را برنگزید و انتخاب نکرد؛ امام قدرت اصلی را قدرت مردم می‌دانست و آنچه تلاش میکرد این بود که افکار و اذهان مردم اقناع شود برای مسیر و راهی که امام برای انقلاب انتخاب کرده بود؛ در واقع امام از سال ها پیش به خوبی می‌دانست که قدرت نرم بر قدرت سخت پیروز خواهد شد و او آن قدرت نرم را برگزیده بود و انتخاب کرده بود.

خود دوازدهم بهمن سال ۵۷ نشان داد که امام در مسیر و راهش چگونه پیروز شد؛ روز دوازدهم بهمن روزی بود که آن سرمایه‌ اجتماعی را به رخ جهانیان کشید. روز دوازده بهمن بی تردید یوم‌الخمینی بود؛ حالا اگر در روز عاشورا مردم تظاهرات کردند، هم عشق به امام حسین(ع) و هم عشق به راه و مسیر امام مردم را به خیابان ها کشاند، اگر در روز اربعین مردم به عشق شهدای کربلا و انقلاب اسلامی به خیابان آمدند، دیگر دوازده بهمن نه تاسوعایی بود، نه عاشورایی بود و نه اربعین بود؛ آن روز روز ویژه‌ی امام بود؛ یعنی همه مردم آمدند به استقبال رهبری که حداقل ۱۴ روز منتظر چنین روزی بودند؛ هر که را گرفتند و زندان بردند و به خارج یا داخل تبعید کردند، همان رژیم زندان و تبعید را پایان داد، اما امام نگذاشت قدرت جباری که او را تبعید کرده بود، آن قدرت جبار او را برگرداند؛ امام اول بیرون رفت و بعد برای آمدن پیروزمندانه خودش برای کشور زمینه را مهیا کرد.

این استقبال عظیمی که از مهرآباد تا بهشت زهرا انجام گرفت نشان داد که امام دارای چه محبوبیت و نفوذی در میان مردم است. من میخواهم بر این نکته تاکید کنم که نطق امام اولین نطق امام در ایران بعد از ۱۵ سال بود؛ آخرین نطق امام ۴ آبان ۴۳ در ایران بود که راجع به کاپیتولاسیون صحبت کرد و بعد هم تبعید شد و دیگر سخنرانی های امام یا در نجف بود یا در پاریس؛ این [سخنرانی امام در بهشت زهرا] اولین بار بود که بعد از ۱۴ سال دومرتبه امام در این سرزمین با ملت خود و جهانیان حرف زد.

نطق امام در روز دوازدهم بهمن منشور جمهوریت و اسلامیت ماست؛ آن نطق بعنوان پایه و اساس نظام ماست و ما تا زمانی که با کلام و منطق امام در ۱۲ بهمن ۵۷ در تماسیم، در کنار آن هستیم و مجری آن هستیم، ما همچنان پیروز خواهیم بود. حالا در بحث‌های سیاسی از امام نجف صحبت می‌شود که راجع به ولایت فقیه سخن گفته شد و از امام پاریس بحث می‌شود که آنجا جمهوریت را مطرح کردند؛ من می‌خواهم از امام تهران و ایران[بگویم]؛ نطقی که امام در کنار مرقد پاک شهیدان این سرزمین ایراد کرد و امام ارواح شهدا و همه ملت ایران و جهان را به گواه گرفت؛ او در آن نطق تنها از مشروعیت دینی حرف نزد، او در آن نطق از مقبولیت و رای مردم و حتی از عقلانیت و معقولیت هم حرف زد؛ گفت رژیم سلطنت رژیم عقلانی نیست و هیچ عقلی این را نمی‌پذیرد که فردی زمانی حالا با کودتا یا بر فرض رای و رای آزاد، کاری ۵۰ سال پیش یا ۷۰ سال پیش انجام گرفته، چه ربطی به ما دارد؟ امام به صراحت گفت پدران ما اولیای ما نیستند، ما باید رای دهیم به آن دولت و نظامی که می‌خواهیم برگزینیم.

او از آرای مردم سخن گفت؛ او از خردورزی و عقلانیت سخن گفت؛ او از مشروعیت و اسلام سخن گفتن با این دلایل محکم مسیر و راه انقلاب آینده را برای ما مشخص کرد. امام در همان ۱۲ بهمن ۵۷ به ما گفت نظامی از دیدگاه امام مشروع است که آن نظام عقلانی، مورد رای و نظر مردم و در چارچوب اساس و موازین اسلام باشد.

راه و مسیر همان است که آن روز او برای ما تعیین کرد؛ حتی دولتی که او آن روز گفت تعیین می‌کنم؛ گفت من دولت تعیین میکنم، به خاطر اینکه مردم به من اعتماد دارند و به واسطه اینکه مردم به من اعتماد کردند من دولت تعیین می‌کنم؛ این سخن مهمی در اجتهاد شیعه و فقه سیاسی اسلام و تشیع بود؛ او اتکا نکرد به ولایت شرعی‌اش، او اتکا کرد به اینکه مردم چون من را قبول دارند، من با اتکا به رای و نظر مردم و پشتوانه آنها دولت تعیین می‌کنم. پس مسیر را بخوبی برای ما مشخص کرد؛ راه امام راهی است که می‌تواند باعث بقای نظامی شود که او بنیانگذارش بود.

راه امام تنها به این نیست که کلمات امام را بخوانیم و تکرار کنیم؛ گرچه آن کلمات و جملات برای ما هدایتگر است، مهم اجتهاد در کلام امام است؛ اگر ما امروز فهمیدیم اگر امام امروز در جمع ما بود چه می‌گفت و اگر ما از کلمات و راه امام استنباط کردیم که اگر در شرایط امروز امام می‌خواست راه حل بدهد، چه راه حلی می‌داد.

می‌توانیم سراسر زندگی امام را نگاه کنیم؛ اجتهاد پویا در راه امام مهم است، راه امام و توسعه راه امام برای ما اهمیت دارد. امام در آن منظورش را برای ما تبیین کرد ارزش‌های انقلاب البته ثابت است؛ اگر از جمهوریت، اسلامیت، عدالت و استقلال می‌گوییم، ارزش‌ها ثابتند اما روش‌ها ثابت نبست؛ در هر زمان و شرایطی ما باید روش صحیح و درست منطبق شرایط زمان را برگزینیم تا به آن اهداف بلند دست یابیم.

راه امام به آن معناست که امروز به خوبی از سیره و کلام او استنباط کنیم و راه‌مان را به خوبی برگزینیم. امام در آن نطق تاریخی بر آرای نسل حاضر تاکید کرد و حتی اشاره‌کرد که آرای نسل دیروز نمی‌تواند مبنا برای نسل امروز باشد؛ در هر مقطعی مردم باید با آرای خودشان نظام مورد نظر خودشان را برگزینند؛ امام در همان نطق به قاعده سلطه اشاره کرد که مردم نسبت به سرنوشت خود می‌توانند تصمیم بگیرند؛ اینجا آن مسیر و راه درستی است که امام حاکمیت اسلام را با حکومت مردم در کنار هم تلفیق میکند و به ما می‌گوید چگونه باید مسیر را ادامه دهیم.

من در اینجا می‌خواهم تاکید کنم اگر انتخابات ها و صندوق آرا در طول این ۴۲ سال بود و تقریباً هر سال یکبار مردم پای صندوق‌های آرا آمدند؛ در اکثر انتخابات‌ها گاهی دو سوم جمعیت مردم و بیش از ۷۰ درصد پای صندوق‌ها آمدند؛ وقتی دو سوم جمعیت پای صندوق‌های آرا می‌آیند، این رای تنها به ثمره نیست، به شجره هم هست؛ میوه‌ای که آدم می‌چیند و به آن اعتقاد دارد از درختی است که آن را پذیرفته است؛ آرای مردم پای صندوق هم به ثمره است و هم به شجره؛ هم به انتخاب آن فرد است و هم به نظام است؛ اینکه امام فرمود آرای مردم در هر نسل و هر زمان، زمانی محقق می‌شود که ما یک انتخابات پرشور رقابتی پیش پای مردم بگذاریم؛ اگر مردم بیش از ۷۰ و چند درصد پای صندوق آرا آمدند، آن منشور ۱۲ بهمن امام ادامه پیدا کرده و آن راه را ما ادامه دادیم.

سال بسیار سختی را ما پشت سر گذراندیم؛ از بهمن پارسال تا امسال هم مشکلات جنگ تحمیلی اقتصادی و هم مشکلات کرونا، اما در محضر روح بلند امام می‌توانم به جرأت بگویم که همه ما تلاش کردیم در این دوران جنگ سخت تحمیلی و در دوران سخت کرونا که هر دو دست به دست هم داده بود و مردم ما را در رنج و فشار قرار داده بود، از همه توان و امکانات برای کاهش رنج مردم استفا کردیم؛ امروز هم علائم و آثار اقتصادی و هم علامت صحت و سلامت جامعه در برابر این ویروس نشان می‌دهد که ملت ما ملت موفقی بوده است.

هرجا ما در کنار مردم بودیم و هرجا مردم را قانع کردیم و هرجا مردم به صحنه آمدند و ما در هر مشکل و معضل جامعه توانستیم به پیروی برسیم. امروز هم معتقدیم تا مردم در کنار این نظام هستند و پذیرفته‌اند ما خادم مردم هستیم، میتوانیم راه و مسیر امام را برای سال‌ها، دهه‌ها و قرن ها ادامه دهیم ان‌شاءالله.

من این دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی را بعد از ۴۲ سال و ورود به چهل و سومین سال انقلاب اسلامی را به ملت ایران، خاندان بزرگ امام و یادگار عزیز امام تبریک و تهنیت می‌گویم و امیدوارم روح امام از ما راضی باشد و ما توانسته باشیم در حد توان متن مسیر و راه امام را طی کرده و ادامه داده باشیم و در ادامه راه هم تا پایان دولت بتوانیم پیمان‌نامه را با امام راحل تا ساعات آخر ان شاءالله حفظ کنیم.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.»