سعید خطیب‌زاده صبح روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران داخلی و خارجی در پاسخ به سوالی در ارتباط با سفر اخیر الکاظمی نخست وزیر عراق به تهران و دیدار وی با رئیس جمهور و اخبار منتشر شده از این دیدار در ارتباط با افزایش سهمیه زائران ایرانی در اربعین حسینی و لغو روادید بین دو کشور گفت: سفر آقای الکاظمی به تهران در راستای روابط بسیار نزدیک بین دو کشور انجام شد و نخست وزیر عراق به عنوان اولین مقام ارشد خارجی پس از مراسم تحلیف به ایران آمدند. در این سفر گفت‌وگوهای خوبی بین دو کشور در حوزه دوجانبه، منطقه ای و بین المللی با تمرکز بر مسائل اقتصادی، تجاری و پروژه های در دست اجرا مثل پروژه راه آهن بصره به شلمچه و نفت و گاز گفت‌وگو و تبادل نظر شد.

وی همچنین با بیان اینکه در مورد تسهیل روادید تردد اتباع دو کشور و بحث زوار اربعین نیز رایزنی هایی صورت گرفت، گفت: در ارتباط با موضوع زوار اربعین به خاطر موضوع کرونا محدودیت هایی وجود دارد و دوطرف تلاش دارند تا آنجا که ممکن است با رعایت پروتکل های بهداشتی و حفظ سلامت زائران این سهمیه را افزایش دهند. توافق اولیه در مورد اعزام ۳۰ هزار زائر ایرانی به عراق بود. پیش از سفر آقای الکاظمی به تهران سهمیه ۶۰ هزارتایی مطرح شد و در مورد آن توافق شد و در سفر روز گذشته توافق شد که به هر میزانی که امکان دارد با رعایت پروتکل های بهداشتی و اهمیت حفظ سلامت مردم این سهمیه افزایش پیدا کند.

وی با بیان اینکه تردد زائران به صورت هوایی خواهد بود در خصوص لغو روادید بین ایران و عراق نیز گفت: از چند ماه قبل در هیأت دولت ایران موضوع لغو روادید با عراق تصویب شد. البته اجرای آن منوط به اجرای این موضوع از سوی طرف مقابل نیز بود به نحوی که دو طرف این اقدام را انجام دهند. در سفر آقای الکاظمی به تهران برای تردد هوایی این توافق انجام شد و ترتیبات اجرایی مربوط به آن در روزهای آتی انجام خواهد شد.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه گویی قرار بوده وزیر خارجه امروز به هند سفر کند ولی این سفر لغو شده و دلیل این موضوع چیست، اظهار کرد: سفر به هند در دستور کار بود ولی به دلیل چند موضع مرتبط به هم از جمله  سفر رئیس جمهور به تاجیکستان برای شرکت در اجلاس سران شانگهای و همچنین چند جلسه فوری مرتبط با سیاست خارجی امکان انجام این سفر فراهم نشد و انشاءالله در جریان رایزنی با مقامات دهلی نو زمان جدید این سفر تعیین و اعلام خواهد شد.

خطیب زاده همچنین در پاسخ به سوالی در ارتباط با اخبار منتشر شده در مورد ایجاد برخی از تغییرات در وزارت خارجه از جمله تغییر معاون سیاسی این وزارتخانه اظهار کرد: گردش مدیران و نخبگان در وزارت خارجه یک موضوع شناخته شده و یک امر معمولی است و کسانی که با سازوکار و ساختار این وزارتخانه آشنا باشند می دانند که این گردش یک امر معمولی است. وزارت خارجه یک نهاد حاکمیتی است، یک وزارتخانه سیاسی و جناحی نیست و دیپلمات های ایران در چارچوب اصول حاکمیتی حرکت می کنند. قطعا هر موقع لازم و ضروری باشد گردش مدیران در وزارت خارجه انجام می شود و این امری محتمل است و احتمالا در روزهای آتی برخی از آن ها اعلام خواهد شد.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد حضور رئیس جمهور در نشست سران اجلاس شانگهای در تاجیکستان تصریح کرد: این اولین سفر خارجی آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور است. ایشان علاوه بر اینکه در اجلاس شانگهای شرکت می کنند گفت وگوهای دوجانبه ای با تعدادی از مقامات شرکت کننده در این نشست خواهند داشت و برنامه ریزی ها در این زمینه توسط دوستان ما و نهاد ریاست جمهوری در سفارت ایران در تاجیکستان در حال انجام است.

وی همچنین در مورد اینکه آیا درخواست ایران برای عضویت دائم در نشست شانگهای مورد بررسی قرار خواهد گرفت یا نه، گفت: انشاءالله این موضوع بررسی می شود و امیدواریم که این بررسی به نتیجه ای که ما انتظار داریم ختم شود.

خطیب زاده همچنین در مورد تعامل ایران با گروه های افغانستانی و اینکه آیا ایران طالبان را به رسمیت می شناسد، گفت: ایران جزو معدود کنش گرانی است که با تمام طرف های فعال در افغانستان روابط دارد. با برخی گفت وگوهای فراگیری انجام داد و با برخی این گفت وگوها محدودتر بوده است. ما همواره سعی کردیم با گروه های مختلف در افغانستان مذاکره و رایزنی داشته باشیم و در جریان نشست تهران نیز تلاش کردیم که گروه های مختلف افغانستانی در این نشست حضور داشته باشند.

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: ما بارها تأکید کرده ایم مسیری که به برادر کشی ختم شود مسیر درستی نیست. جنگ راه حل نیست و باید دولتی فراگیر که بازتاب دهنده ترکیب جمعیتی و قومیتی این کشور باشد در افغانستان تشکیل شود و چنین دولتی می تواند در این کشور صلح پایدار ایجاد کند. هیچ دولت اقلیتی نمی تواند در درازمدت صلح و ثبات و مشارکت حداکثری در افغانستان ایجاد کند. ما تأکیدمان بر تحقق خواسته مردم افغانستان و عدم دخالت خارجی در این کشور است. مردم افغانستان بارها ثابت کرده اند که حضور خارجی ها را در کشور خود برنمی تابند و تمام کشورها باید به اراده و خواست مردم افغانستان احترام بگذارند.

این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: در وزارت خارجه بعد از بحران موجود در افغانستان، ستاد عالی افغانستان ذیل نماینده ویژه وزیر امور خارجه در امور افغانستان شکل گرفته است. تلاش داریم خواست و اراده مردم افغانستان محقق شود واینکه مردم افغانستان از خدمات کنسولی ما محروم نباشند. سفارتخانه ما و کنسولگری های ما در افغانستان فعال و به ارائه خدمات مشغول هستند و آن هایی که نیمه فعال شده اند شکل و شمایل جدیدی برای ارائه خدمات خواهند گرفت. اراده ما تقویت روابط با مردم افغانستان و کمک جهت تحقق خواسته آن هاست.

وی در پاسخ سوالی در مورد دعوت طالبان از ایران برای شرکت در مراسم تشکیل دولت در این کشور گفت: زود است در این زمینه صحبت کنیم. باید منتظر باشیم و ببینیم ترکیب دولت آینده افغانستان چگونه است و سپس در مورد موضوعات دیگر تصمیم گیری کنیم. ما براساس عملکرد و رفتارطالبان در خصوص درخواست و دعوت آن ها تصمیم گیری می کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه ایران همواره تأکید کرده که باید دولتی فراگیر در افغانستان ایجاد شود و آیا ایران دولتی که در حال حاضر طالبان معرفی کرده است را یک دولت فراگیر می داند، گفت: آنچه که به عنوان سرپرستی امور از سوی طالبان معرفی شده است دولت فراگیر مورد نظر ایران و جامعه جهانی نیست. طالبان گفته که این تدبیر امور برای سرپرستی وزارتخانه هاست و باید منتظر باشیم و ببینیم که نوع پاسخگویی که طالبان به خواسته ها و مطالبات بین المللی انجام می دهد چیست و چگونه است.

وی همچنین در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه طبق آخرین اخبار منتشر شده وضعیت مردم در پنجشیر که تحت محاصره طالبان قرار گرفته اند وضعیت مناسبی نیست و آیا ایران برنامه ای برای کمک به مردم این منطقه دارد، اظهار کرد: باید آرامش مردم، جان، مال و ناموس آن ها محترم شمرده شود. خط قرمز اصلی همین است. باید از برادرکشی اجتناب و خودداری شود. باید از محاصره پنجشیر، قطع آب در این منطقه و مسائلی که به گرسنگی دادن مردم پنجشیر منتهی می شود اجتناب شود. پنجشیر و افغانستان جز گفت وگو راه حل و مسیر دیگری ندارد. ما همه طرف ها را دعوت می کنیم که گفت وگو انجام دهند و ما از انجام گفت وگوهای اصیل بین الافغانی حمایت می کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه به نظر می رسد که موضع با ثباتی از سوی ایران در مورد تحولات افغانستان وجود ندارد و قطعیتی در این زمینه حاصل نشده است، با رد این موضوع گفت: موضع ایران در مورد تحولات افغانستان مشخص است. موضع ما از روز اول اعلام شده، تداوم داشته و با صراحت و بدون گردگویی این مواضع بیان شده است. وزیر خارجه در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان مواضع ایران را به صراحت مطرح کردند. در گفت وگو با آقای گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد این مواضع اعلام شده است. من خود نیز تاکنون چندین بار مواضع ایران را گفته ام و حدود چند هفته پیش نیز در ابتدای نشست سخنگویی بیانیه ایران را در مورد تحولات افغانستان در جمع خبرنگاران قرائت کردم. نماینده ویژه ما در امور افغانستان نیز با همتایان خود در کشورهای مختلف صحبت کرده و مواضع ایران را در مورد آخرین تحولات افغانستان بیان کرده است. مواضع حاکمیتی ایران در مورد تحولات افغانستان توسط وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت خارجه بیان شده است.

وی افزود: جامعه ایران جامعه ای پر از گفت وگو و اظهار نظر است و این نشان دهنده زنده بودن یک جامعه است و ما اگر نگاهی به صفحات مجازی و رسانه ها داشته باشیم تنوع و تکثر دیدگاه را مشاهده می کنیم و لازمه یک جامعه پویا همین موضوع است ولی همان طور که گفتم مواضع حاکمیتی و سیاست های جمهوری اسلامی ایران در این عرصه از سوی وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت خارجه بیان شده است.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشورهای اروپایی به برنامه هسته ای غیرصلح آمیز رژیم صهیونیستی حساسیتی نشان نمی دهند، گفت: رژیم صهیونیستی به عنوان موجودیتی نامشروع که به قرارگاه ترور و تروریسم دولتی تبدیل شده شرایط بسیار خطیری را برای منطقه و جهان رقم زده است. این رژیم قانون گریز که به حقوق بین الملل پایبندی ندارد دارای صدها کلاهک هسته ای است و برنامه فعال نظامی هسته ای دارد و به صورت مکرر پیوستنش به پیمان منع سلاح هسته ای و هر گونه رژیم بین المللی نظارتی در این حوزه را رد کرده است. مقررات پادمان را نپذیرفته و به عنوان یک رژیم یاغی در نظام بین الملل شناخته می شود و آبرویی ندارد.

خطیب زاده با بیان اینکه متأسفانه استاندارد دوگانه و بسیار شرم آوری در این زمینه برای غرب وجود دارد، گفت: آن ها نه تنها فشاری برای خلع سلاح این رژیم و پیوستن این رژیم به پیمان منع سلاح هسته ای و پادمان های مربوطه انجام نمی دهند بلکه امکانات خود را در اختیار این رژیم نامشروع قرار می دهند که اصول نظام بین الملل را نقض کند و تهدیدی دائم برای منطقه و جهان باشد.

وی با بیان اینکه ایران و کشورهایی همچون ایران در منطقه پیگیر خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای هستند و این طرح بارها اعلام شده که آخرین بار توسط دولت واشنگتن برای حمایت از رژیم صهیونیستی بایکوت شد، گفت: ما این مسیر را همواره ادامه می دهیم و این رژیم هیچ جایگاهی ندارد که در خصوص کشورهای عضو NPT و پایبند به آن صحبت و اظهار نظر کند.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوالی در مورد روابط ایران و ارمنستان و اظهارات نخست وزیر این کشور که ساخت راه آهن بین ایران، ارمنستان و روسیه را مهم خوانده بود، تصریح کرد: روابط با همسایگان اولویت ایران است و در دولت سیزدهم بارها بر این موضوع تأکید شده است لذا ما به صورت متوازن با اولویت بالا با تمامی کشورهای همسایه روابط خود را بیش از پیش گسترش خواهیم داد و تلاش می کنیم از ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران استفاده شود برای اینکه صلح و ثبات در منطقه با مشارکت کشورهای منطقه حاصل شود.

وی ادامه داد: گسترش روابط با ارمنستان در دستور کار ما است. کماکان که این مسیر را در مورد دیگر همسایگان نیز ادامه می دهیم و انشاءالله طی شش ماه آینده گزارشی را به اطلاع مردم در این ارتباط خواهیم رساند.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد هدف قرار دادن مقرر تروریست‌ها در اقلیم کردستان و به شهادت رساندن چندین مرزبان ایرانی در این منطقه در مبارزه با گروهک های تروریستی گفت: این اقدام در پاسخ به تجاوزهای مکرری است که از قرارگاه های خودخوانده این گروهک های تروریستی در مرز ایران و عراق صورت گرفته است و چندین نفر از مرزبانان غیور ایران به شهادت رسیده اند. ایران بارها اعلام کرده که تحمل نمی کند که امنیت مرزهایش توسط گروهک های شکست خورده تروریستی که در اقلیت نیز قرار دارند مورد خدشه قرار بگیرد. در گفت وگوها و نشست های رسمی با مقامات عراقی بارها متذکر شده ایم که ترتیباتی در نظر گرفته شود که از خاک عراق برای انجام این اقدامات تروریستی علیه ایران استفاده نشود.

وی افزود: آغوش ایران برای طرف ها و کسانی که از مسیر تروریستی خود اعلام برائت و توبه کنند و خواستار بازگشت به دامان جمهوری اسلامی ایران باشند باز است و توصیه ما به کسانی که مورد سوءاستفاده قرار می گیرند این است که مام میهن محل امن تری برای آن ها است.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در جریان سفر روز گذشته آقای الکاظمی به تهران مقامات کشورمان تأکید کردند که باید عراق بدهی های خود به ایران را پرداخت کند و آیا میزان این بدهی ها مشخص است، گفت: در خصوص میزان مطالبات ایران از عراق با توجه به اینکه این مطالبات در چند بخش است مناسب است که مجموعه آن را از بانک مرکزی جویا شوید.

خطیب زاده ادامه داد: این یکی از موضوعاتی است که به صورت لاینقطع  به عنوان یکی از موضوعات گفت وگو بین ایران و عراق مطرح بوده و در مورد آن همواره رایزنی و گفت وگو شده است. بخشی از این مطالبات پرداخت شده است ولی بخش عمده آن باقی مانده است. پیش از این توافق های قبلی در مورد این موضوع شده بود که اجرای بخشی از آن ها بر روی زمین مانده بود و در این سفر بر اجرای آن ها تأکید شد و بخش های فنی و تکنیکی در مورد این موضوع با یکدیگر جلساتی داشته اند. در ارتباط با این مسئله در بستر دوجانبه پیشرفت هایی وجود داشته است ولی قابل قبول نبوده و ما این موضوع را پیگیری می کنیم و سفیر ما در عراق نیز بعد از بازگشت به عراق با دستورالعمل مشخص چند مسئله از جمله موضوع بدهی ها را پیگیری خواهد کرد و در دستور کار خواهد داشت.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در این نشست در مورد سفر اخیر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی رافائل گروسی به تهران و توافقات انجام شده بین ایران و این سازمان بین المللی گفت: مراودات بین ایران و آژانس مراودات معمول و فنی است و مادامی که جنبه غیرسیاسی و غیرتبعیض آمیز آژانس با ایران حفظ شود ایران روابط خود را با آژانس حفظ کرده و پیگیری می کند.

خطیب زاده با بیان اینکه سفر آقای گروسی به تهران پیش از نشست شورای حکام در چارچوب حل و فصل مسائل فی مابین بوده است، تصریح کرد: در این سفر رایزنی های خوبی انجام شد. این موضوعات مسائل جدیدی نبوده و نیست و در بستر همکاری های فی مابین در حال انجام است و به خاطر اجلاس شورای حکام به صورت فشرده تر صورت گرفته است و توافق شد در چارچوب فنی بدون اجازه به طرف های دیگر که موضوعات سیاسی را وارد روابط ایران و آژانس کند این روابط ادامه پیدا کند. سفر آقای گروسی سفر موفقی بود و قرار است آقای اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی برای حضور در کنفرانس عمومی آژانس به وین سفر کند و توافق شد که آقای گروسی نیز سفرهای خود به تهران را  به صورت منظم تری انجام دهد و بعد از نشست شورای حکام بار دیگر به تهران خواهند آمد تا گفت وگوها و رایزنی ها ادامه پیدا کند.

این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه طی چند سال گذشته مفاهمه بین ایران و آژانس برقرار بوده و همچنان ادامه دارد و دو طرف براساس این مفاهمه کارهای خود را جلو برده اند، گفت: اگر طرف ها و کسانی بخواهند که این روابط فنی را آلوده به اغراض و مسائل سیاسی کنند پاسخ ایران نسبت به این موضوع پاسخ درخوری خواهد بود.

وی با اشاره به بیانیه مشترک روز گذشته ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرد: بدون اینکه پروتکل الحاقی که به دلیل مصوبه مجلس اجرای آن متوقف شده دوباره اجرا شود و بدون اینکه آژانس دسترسی به محتویات فیلم ها و کارت های حافظه داشته باشد، کارت های حافظه ای که به دلیل پر شدن حافظه نیاز به تعویض دارند، در یک مهر و موم مشترک بین ایران و آژانس بدون دسترسی آژانس به آن ها تعویض خواهند شد. دوربین ها نیز یکسری سرویس های فنی نیاز دارند که به صورت روتین باید انجام شود و قطعا توافق ایران و آژانس در زمان مقرر خودش طی زمانبندی که بین دو طرف توافق خواهد شد طی روزهای آتی انجام خواهد شد.

خطیب زاده در عین حال گفت: ما با دقت و از نزدیک نشست اخیر شورای حکام را پیگیری می کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد سفر رئیس سازمان انرژِی اتمی به وین و اینکه آیا قرار است ایشان  عضوی از تیم مذاکره کننده باشند و در سفر ایشان به وین مذاکرات احیای برجام انجام شود، گفت: تاریخ قطعی سفر آقای اسلامی به وین را ندارم ولی شما باید توجه داشته باشید که سازمان انرژی اتمی همواره عضوی از تیم مذاکره کننده در وین بوده است و در جلسات شرکت داشته اند، درکارگروه هسته ای که در جریان مذاکرات وین صورت گرفته بود دوستان ما در سازمان انرژی اتمی به صورت مستقیم در این کارگروه مسئولیت داشتند و افراد سازمان در سطح مد نظر سازمان در مذاکرات حضور داشته اند.