|راضيه فراهاني|
يک جامعه‌شناس درباره تأثير عدم تحقق برخي مطالبات مردم بر اعتماد اجتماعي در گفت‌وگو با «رسالت» اظهار داشت: «اعتماد عمومي هسته مرکزي سرمايه اجتماعي است به آن معنا که وقتي اعتماد عمومي از بين برود سرمايه اجتماعي نيز کاهش يافته و اين موضوع براي کشور بسيار خطرناک است.»
عليرضا شريفي‌يزدي، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه ادامه داد: «در ابتدا بايد به چرايي عدم تحقق برخي وعده‌ها اشاره کرد و سپس به موضوع اثر منفي عدم تحقق وعده‌ها بر اعتماد عمومي و اجتماعي پرداخت. اين موضوع را مي‌توان به دو دسته تقسيم کرد. نخست، عده‌اي به جهت ناآگاهي از شرح وظايف و توانمندي کانديداها وعده‌هايي در زمان انتخابات مي‌دهند که پس از قرار گرفتن در جايگاه مدنظر نمي‌توانند به آنها جامه عمل بپوشانند. دسته دوم نيز گروهي هستند که آگاهانه از وعده‌هايي سخن مي‌گويند که امکان تحقق آنها را ندارند. اين افراد درگذشته در جايگاه قانوني قرار داشتند و نسبت به شرح وظايف و اختياراتشان آگاهي کاملي دارند بنابراين به‌خوبي مي‌دانند که چه وعده‌هايي امکان تحقق دارد و چه وعده‌هايي امکان تحقق ندارد اما براي کسب رأي از اين ابزار استفاده مي‌کنند.»
وي ادامه داد: «افرادي که ناآگاهانه به ارائه برخي وعده‌ها مي‌پردازند طبيعتا نبايد انتخاب شوند چراکه آنها حتي نمي‌دانند قرار است به کجا رفته و چه اقداماتي انجام دهند؛ اما دسته دوم،آنها خواسته يا ناخواسته با مطرح کردن برخي وعده‌ها، مردم را فريب مي‌دهند يعني با آگاهي کامل از عدم تحقق وعده به سمت مطرح کردن آن حرکت مي‌کنند و همين موضوع باعث ايجاد مشکلاتي در سطح جامعه مي‌شود.»
اين جامعه‌شناس در ادامه گفت: «ارائه وعده غيرقابل تحقق از سوي برخي باعث افزايش سطح توقع جامعه مي‌شود بنابراين اين موضوع باعث افزايش ميزان انتظارات به شکل غيرمعقولانه‌ و نامناسب در جامعه خواهد شد. لازم به ذکر است که مطرح کردن اين‌گونه شعارها و وعده‌ها در زمان انتخابات مجلس و رياست‌جمهوري ميان کانديداها بسيار موج مي‌زند.»
وي افزود: «هر کشوري داراي پتانسيل مشخصي است و نبايد خارج از آن شعار يا وعده‌اي ارائه شود، چراکه از ابتدا براي متخصصين به‌طور شفاف مشخص است وعده موردنظر قابليت اجرا ندارد و تنها سطح انتظار و توقع عمومي افزايش پيدا مي‌کند. هنگامي‌که سطح توقع افراد افزايش پيدا مي‌کند کانديداها سعي مي‌کنند تا اعتماد مردم نسبت به صندوق رأي نيز بالا بماند اما پس از آن‌که جامعه متوجه عدم تحقق وعده‌هاي فرد موردنظر مي‌شود آهسته‌آهسته اعتمادش کاهش و پس از مدتي نسبت به انتخابات دچار سرخوردگي و نااميدي مي‌شود.»
شريفي‌يزدي تصريح کرد: «سرمايه اجتماعي پس از مشاهده موضوعات مذکور در مرحله سوم نسبت به سيستم بدبين مي‌شود چراکه جامعه نمي‌تواند وعده‌ها را از سيستم تفکيک کند.» وي با تأکيد بر اين‌که اعتماد عمومي به‌مرور کسب مي‌شود، گفت: «اين اعتماد ممکن است طي ۲۰ سال کسب شده باشد اما با مشاهده يک‌سري رفتارهاي غلط در مدت‌زمان کوتاه مانند دوره رياست جمهوري يا نمايندگي در مجلس بر باد رود. اعتماد عمومي هسته مرکزي سرمايه اجتماعي است به آن معنا که وقتي اعتماد عمومي از بين برود سرمايه اجتماعي نيز کاهش و اين موضوع براي کشور بسيار خطرناک است.»
اين جامعه‌شناس تصريح کرد: «کشوري که با کاهش سرمايه اجتماعي روبه‌رو شود بايد آمادگي اتفاقات سخت‌تري را طي سال‌هاي آينده داشته باشد چون سرمايه اجتماعي بايد از درون توليد شود اما اين وعده‌ها در جهت عکس اعتماد عمومي حرکت مي‌کند.»