طرح «استاني شدن انتخابات» از جمله مسائلي است که چندي است مجلس با آن دست به گريبان شده چرا که اين موضوع نه تنها از جمله سوژه داغ رسانه ها شده بلکه مردم در جاي جاي کشور هم به دنبال آخرين اخبار در اين باره هستند. اين طرح تاکنون ذهن نمايندگان در مجالس پنجم، ششم، هفتم و همچنين مجلس کنوني يعني دهم را به خود مشغول کرده است. اين طرح هم مانند هر طرح ديگري در صحن مجلس با موافقان و مخالفاني روبه‌رو است و هر کدام از نماينده ها دلايلي براي اثبات موافقت يا مخالفت خود با اين طرح را اعلام کرده اند. طرح مذکور در ۱۲ اسفند ۹۷ بود که با ۱۳۸ رأي موافق، ۷۵ رأي مخالف و ۴ رأي ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماينده حاضر در مجلس به تصويب رسيد. اوايل سال جاري بود که خبر مبني بر رد اين طرح از سوي شوراي نگهبان در فضاي مجازي دست به دست شد اما چندي نگذشت که «سخنگوي اين شورا در گفت‌وگويي اظهار داشت: طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس (استاني شدن انتخابات) هنوز به شوراي نگهبان ارسال نشده است. عباسعلي کدخدايي ادامه داد: مراحل رسيدگي به اين طرح هنوز در مجلس شوراي اسلامي به پايان نرسيده است.» برخي معتقدند که شوراي نگهبان با اين طرح به جهت آنکه نمايندگان به صورت شفاف به مناطق مختلف شهرستان يا شهرستان رسيدگي ندارند رد خواهد شد اما برخي از نمايندگان موافق اين طرح معتقدند که براي اين موضوع هم مصوبه اي تنظيم شده بنابراين مشکلي نخواهد داشت.
روز گذشته سخنگوي شوراي نگهبان در گفت‌وگويي درباره نظر اين شورا به ايسنا گفت: شوراي نگهبان در مورد نفس استاني شدن يا نشدن انتخابات نظري ندارد و هرچه مجلس تشخيص دهد بر اساس همان اظهار نظر خواهيم کرد. وي ادامه داد: ليکن استاني شدن انتخابات بايد به گونه‌اي باشد که ارتباط نمايندگان با حوزه‌هاي انتخابيه کاهش پيدا نکند زيرا مي‌تواند مغاير سياست‌هاي کلي نظام باشد. در همين راستا روزنامه رسالت گفت وگويي با جهانبخش محبي نيا نماينده مياندوآب ، شاهين دژ و تکاب و همچنين حيدرعلي عابدي نماينده اصفهان داشته که در ادامه مي خوانيد.
اين طرح تنها يأس و بدبختي براي نظام سياسي دارد
جهانبخش محبي نيا که از مخالفان طرح «استاني شدن انتخابات» است در اين زمينه اظهار داشت: اينکه ارتباط نماينده با مناطق کاهش پيدا کند يا خير تاثيري بر استاني شدن انتخابات ندارد و موضوعي نيست که در قانون اساسي به صراحت از آن نام برده باشد. نماينده مياندوآب تصريح کرد: اين طرح به جز ياس و بدبختي براي نظام سياسي هيچ چيزي نخواهد داشت چرا که متن آن بر مبناي ذهنيات فردي نوشته و هيچ گاه از دل اين نوع نگاه سياسي به توسعه نخواهيم رسيد. او ادامه داد: يکي از ايرادات اساسي اين طرح آن است که اگر نماينده اي تنها ۱۵ درصد راي از حوزه انتخابيه راي بياورد نماينده است در صورتي که همين انتخاب فردي را که شايد ۵۰ درصد از آراي مردم را در يک حوزه انتخابيه به دست بياورد در واقع ضايع مي کند و به طور کل نه عادلانه، نه کارشناسي، نه منطق انتخاب سياسي نيست. اين نماينده مجلس تصريح کرد: مسئله تناسبي هم موضوعي ديگر است که مايه سردرگمي است و اگر قصد داشته باشيم تا عوامل ديگر را به آن اضافه کنيم بايد توجه کرد که نيروهاي اجرايي نخواهند توانست تا ۲۰ روز پس از انتخابات هم نتيجه را اعلام و شايد باعث تشويش افکار عمومي و مباحثي مربوط به سلسله شورش‌ها و درگيري‌ها شود و به جاي آن که با برگزاري انتخابات، پايه هاي نظام را محکم کنيم تنها به ريشه نظام تيشه زده ايم. محبي نيا افزود: به نظر مي آيد هدف اين طرح حتي برگزاري انتخابات در سطح استاني هم نيست.
نگاه سياسي جامعه با انتخابات تقويت مي‌ شود
اين نماينده مجلس افزود: نگاه ما آن است که فرهنگي سياسي جامعه را با انتخابات تقويت کنيم و بيشتر مجلس به جايگاهي تبديل شود که سياست ها تجلي پيدا کند، پايه هاي اين طرح براي آنکه بتواند نگاه ها ملي را بر آن استوار کنيم سست و لرزان است و ما را به مقصد نخواهد رساند. محبي نيا تصريح کرد: با استاني شدن انتخابات به اين شکل کاملا مخالف هستم. او با اشاره به اين که کاهش يا افزايش ارتباط نماينده با مناطق تحت پوشش براي ما اصل نيست، افزود: اصل آن است که قوه مقننه کشور به خوبي اداره و در ادامه طرح ها، لوايح، نظارت ها و روند قانون به نحو جمهوري اسلامي ايران تمام شود. او گفت: نماينده در انتخابات استاني مي‌تواند ارتباطش را هم کاهش و هم افزايش دهد اما اين موضوع نگران کننده نيست. نگراني آن است که وحدت سياسي جامعه با اين طرح شکسته شود و خطر شکسته شدن وحدت سياسي با اين فرمي که وجود دارد به مراتب بيشتر از آن است که يک نماينده ارتباطش کم يا زياد باشد. جهانبخش درباره فضاي کنوني مجلس نسبت به اين طرح گفت: در ابتدا فضاي مجلس بسيار داغ بود و تصور مي شد که اين لايحه در اسرع وقت به شوراي نگهبان ارسال خواهد شد اما در حال حاضر اينگونه مشاهده مي‌کنيم که برخي به دنبال بهانه هستند تا اين طرح پنچر شده و در کميسيون به باتلاق برود، چرا که با اين طرح اوايل به شکل تعجيلي برخورد مي شد اما در حال حاضر اقدامات تاخيري در صحن کاملا نشان دهنده آن است که اين طرح به شوراي نگهبان نرسد. او در پايان گفت: در عين حال در قالب استاني شدن انتخابات يک‌سري پيشنهادات غيرکارشناسي هم از سوي نمايندگان مطرح شده و متاسفانه چارچوب راي را به هم ريخته است. اين طرح با اين وضعيت ناي رفتن به شوراي نگهبان را هم از دست خواهد داد.
اهميت مجلس بر آن است تا به هنگام تصويب قانون، موافقان و مخالفان براي اجرايش با توجه به سوگندي که ياد کردند براي براي اجرايش تلاش کنند بنابراين جز احترام به راي اکثريت، محلي از اعتراض براي مخالفان پس از تصويب نمي ماند.
استاني شدن انتخابات مغايرتي با شرع يا قانون اساسي ندارد
نماينده اصفهان که از نمايندگان موافق طرح «استاني شدن انتخابات» است، به «رسالت» گفت: بسياري از نمايندگان شهرهاي کوچک با استاني شدن انتخابات موافق بودند چرا که افرادي به مجلس راه پيدا مي کنند كه نه تنها نسبت به شهرستان‌ها خود بلکه نسبت به استان خود متعهدتر خواهند شد تا گام هايي را براي استان و شهرستان‌ها بردارند. حيدرعلي عابدي افزود: تا آنجا که اطلاع دارم بررسي اين طرح در مجلس به اتمام رسيده و به احتمال زياد به شوراي نگهبان ارسال شده است و ما در انتظار هستيم که شوراي نگهبان نظرش را اعلام کند. مسلما شوراي نگهبان براساس دو اصل به اين مسئله نگاه مي کند اول شرع و ديگري قانون اساسي است، بنابراين اگر طرح و مصوبه ما با شرع، قانون يا سياست هاي ابلاغي مقام معظم رهبري مغاير باشد شوراي نگهبان حتما ايراد گرفته و طرح به مجلس بازخواهد گشت و صحن مجلس نسبت به آن ايراد اقدام خواهد کرد و تصور نمي کنم که بحث استاني شدن انتخابات مغايرتي با سياست هاي ابلاغي يا شرع مقدس يا قانون اساسي داشته باشد، بنابراين احتمال مي دهم که در اين زمينه ايرادي گرفته نشده باشد. اين نماينده مجلس در پاسخ به اين سوال که آيا از ارسال اين طرح به شوراي نگهبان اطمينان خاطر داريد گفت: مطمئن نيستم اما قاعدتاً هنگامي که طرحي آخرين ماده و تبصره اش تصويب مي شود، از دستور کار خارج و هيئت رئيسه مجلس به صورت قانوني آن را براي تصويب نهايي به شوراي نگهبان ارسال مي کند تا اين شورا هم بررسي کند و در راس ۲۰ روز نتيجه را به مجلس اعلام کند. او افزود: هر طرحي داراي موافقان و مخالفاني است و اگر پس از تصويب مجددا مخالفان بر روي نظر خودشان پافشاري کنند مجلس ديگر مجلس نيست. اهميت مجلس بر آن است تا به هنگام تصويب قانون، موافقان و مخالفان براي اجرايش با توجه به سوگندي که ياد کرده‌اند براي اجرايش تلاش کنند بنابراين جز احترام به راي اکثريت، محلي از اعتراض براي مخالفان پس از تصويب نمي ماند. عابدي در پايان گفت: از مزاياي اين طرح مي توان به آن اشاره کرد که کانديداها بايد هزينه هاي تبليغاتي شان را به صورت شفاف اعلام کنند چرا که اين موضوع از فساد جلوگيري مي کند.