| راضيه فراهاني|
رايزني‌هاي دولت فرانسه براي نگه داشتن ايران در برجام همچنان ادامه دارد. ۱۵ مرداد رؤساي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري فرانسه در ادامه رايزني‌هاي دوجانبه بر پيگيري گفت‌وگوها و جست‌وجوي راه‌هايي براي کاهش تنش‌ها در منطقه و تلاش در راستاي تامين حقوق ملت ايران در برجام تاکيد کردند.
اين موضوع در حالي است که مدت زيادي تا برداشتن گام سوم برجام از سوي ايران باقي نمانده و اروپا از هر راهي استفاده مي‌کند تا ايران مانند گذشته به تعهدات برجامي خود وفادار بماند اما بايد دانست که حتي اروپا هم به تعهدات خود به‌صورت کامل وفا نکرده بنابراين اصرار آن براي ماندن ايران در برجام براي چيست چه موضوعي مي‌تواند باشد جز آنکه به منافع خود فکر مي‌کند.
از سوي ديگر آمريکا که دائما سخن از مذاکره با ايران مي‌گويد اما صبح روز چهارشنبه ۱۶ مردادماه شاهد بوديم که «مايک پمپئو» وزير خارجه آمريکا با انتشار يک يادداشت پر از اتهام‌ و گستاخي نوشت: « هدف واشنگتن مجبور کردن ايران به نشستن بر سر ميز مذاکره» است.»
هنوز ساعتي از يادداشت پمپئو نگذشته بود که وزارت خزانه‌داري آمريکا با تغيير آيين‌نامه تحريم‌هاي مالي عليه ايران، برخي از تحريم‌ها را زير عنوان «نقض حقوق بشر»در ايران قرار داد. در بخشي از اين يادداشت آمده بود: «اداره کنترل دارايي‌هاي خارجي اين وزارتخانه (اوفک) عنوان آيين‌نامه «تحريم‌هاي نقض حقوق بشر ايران» را به آيين‌نامه «بخش ايران و نقض حقوق بشر» تغيير داده و آن را به تحريم خريد مس، فولاد، آهن و آلومينيوم پيوند داده است. ازاين‌رو طبق دستورالعمل جديد وزارت خزانه‌داري آمريکا اين تحريم‌ها به موضوع نقض حقوق بشر در ايران مرتبط شده است.»
کوشکي معتقد است: «آمريکايي‌ها برخلاف اروپايي‌ها نگاهشان آن است تا ايران را به‌اجبار وادار به پذيرش برجام‌هاي ۲ و ۳ کند، اروپايي‌ها نيز به دنبال تحميل برجام ۲ و ۳ به ايران هستند اما اختلاف نظر‌شان با آمريکا بر سر حفظ برجام ۱ در کنار برجام‌هاي ۲ و ۳ است؛ اين موضوع در صورتي است که آمريکايي‌ها مي‌گويند برجام ۱ اتفاق افتاده و بايد به‌سوي مراحل بعدي برجام حرکت کرد. اين اختلاف‌نظر ميان اين دو وجود دارد اما در حوزه راهبردي ميان اروپا و آمريکا هيچ اختلافي وجود ندارد و هر دو آن‌ها خواستار ادامه محدوديت‌هاي برجامي ايران هستند.» مشروح گفت‌وگوي «رسالت» با اين کارشناس مسائل سياسي را در ادامه بخوانيد:
* برجام، خودکشي به جهت ترس از مرگ بود
محمدصادق کوشکي، کارشناس مسائل سياسي دراين‌باره به «رسالت‌» گفت: «پديده‌اي که به نام برجام شکل گرفت علي‌رغم تمام اصرارهايي که دولت يازدهم و دوازدهم، آقاي روحاني و حاميانشان داشتند تا از اين توافق به‌عنوان پروژه ملي موفق ياد کنند. بايد توجه داشت که اين توافق يک نوع خودکشي از ترس مرگ بود، يعني ما از ترس عواقب فشارهاي آمريکا و اروپا متاسفانه با دست خودمان توانمندي و داشته‌هاي هسته‌اي‌مان را نابود کرديم، بخشي از آن تعطيل و بخش ديگر متوقف شد. همين موضوع باعث زيان جدي و بعضا جبران‌ناپذيري به کشور شد. اين موضوع در حالي است که در برابر آن هيچ‌چيز کوچکي دريافت نکرديم يعني محصول برجام تنها زنداني شدن وزير امور خارجه، ديپلمات‌هاي ايراني ساکن نيويورک در يک قفس هزار متري است.»
او با اشاره به اين‌که شخص وزير خارجه هم به ليست تحريمي‌ها اضافه شد، گفت: «سيب و گلابي برجام که رئيس جمهور از آن سخن گفت را مي‌توان فقط در قالب تحريم و نوعي حبس وزير خارجه در نيويورک و حتي حبس ديپلمات‌هاي ايراني و خانواده‌شان که در دفتر ايران در سازمان ملل کار مي‌کنند مشاهده کرد.»
اين کارشناس مسائل سياسي ادامه داد: «علت جدي شدن تحريم‌ها تا حدي تحريم خريدوفروش نفت ايران است و بايد به‌صراحت گفت که اين موضوع تنها واقعيت برجام است. مهم نيست که دوستان دولتي چه بازنمايي يا تفسيري از آن ارائه مي‌دهند مهم‌ترين محصول برجام آن بود که ايران به دست خودش توانمندي هسته‌اي‌اش را متوقف و نابود کرد. اين نکته‌اي است که اوباما در نطق خداحافظي‌ از کاخ سفيد و تحويل آن به ترامپ مطرح کرد که به‌واقع حرف درستي است.»
* سايه جنگي وجود نداشت که برجام آن را برطرف کند
کوشکي با تاکيد بر اين‌که سايه جنگي بر کشور وجود نداشت تا برجام آن را برطرف کند، ادامه داد: «روحاني ادعا داشت که تمام تحريم‌ها بلافاصله پس از توافق برجام لغو مي‌شود، اما نه‌تنها لغو نشد بلکه تحريم‌ها به‌شدت گسترش و اضافه شد.»
اين کارشناس مسائل سياسي ادامه داد: «اروپايي‌ها در تلاش هستند تا ايران در قالب برجام بماند و اين موضوع کاملا قابل‌درک است زيرا آن‌ها با برجام يک بُرد بزرگي به دست آوردند و ايران را تحت چتر محدوديت‌هاي هسته‌اي ۸، ۱۵، ۲۵ ساله و حتي بيشتر قراردادند، يعني آن‌ها در بسياري از عرصه‌هاي هسته‌اي تا
۲۵ سال از ايران تعهد گرفتند که ايران به اين موضوع ورود نکند، نکته قابل‌توجه آنجاست که در قبال اين موضوع هيچ امتياز ملموس و شفافي به ايران ندادند. به همين جهت اروپايي‌ها مايل هستند اين بُرد بزرگ را تا آينده نامحدود ادامه دهند.»
او بابيان اين‌که اروپايي‌ها براي خروج از برجام نيز يک مکانيسم تنبيهي به نام «مکانيسم ماشه» پيش‌بيني کردند، گفت: «با اين مکانيسم هرزماني که ۱+۵ قصد داشته باشد مي‌تواند مکانيسم ماشه را طي ۴۵ روز عليه ايران اعمال کند و ۶ تحريم شوراي امنيت عليه ايران دوباره بازخواهد گشت. در چنين شرايطي حتما اروپايي‌ها مايل هستند تا پيروزي‌شان را حفظ کنند.»
* آمريکا و اروپا خواستار ادامه محدوديت‌هاي برجامي ايران هستند
کوشکي تصريح کرد: «از سوي ديگر خروج ايران حتي اگر به‌صورت پلکاني از تعهدات برجامي باشد به معني متوقف شدن اين خط پيروزي اروپا و آمريکا عليه ايران است. درست است که سرعت خروج ايران از تعهدات برجامي اصلا کافي نيست و بايد افزايش پيدا کند اما همين روند کُند و ضعيف، اروپائيان را به دست‌وپا زدن وادار کرده است.»
اين کارشناس مسائل سياسي گفت: «آمريکايي‌ها برخلاف اروپايي‌ها نگاهشان آن است تا ايران را به‌اجبار وادار به پذيرش برجام‌هاي ۲ و ۳ کنند، اروپايي‌ها نيز به دنبال تحميل برجام
۲ و ۳ به ايران هستند اما اختلاف نظر‌شان با آمريکا بر سر حفظ برجام ۱ در کنار برجام‌هاي ۲ و ۳ است؛ اين موضوع در صورتي است که آمريکايي‌ها مي‌گويند برجام ۱ اتفاق افتاده و بايد به‌سوي مراحل بعدي برجام حرکت کرد. اين اختلاف‌نظر ميان اين دو وجود دارد اما در حوزه راهبردي ميان اروپا و آمريکا هيچ اختلافي وجود ندارد و هر دو آن‌ها خواستار ادامه پيدا کردن محدوديت‌هاي برجامي ايران هستند. برجام قفسي است که ايران در آن قفس خود را زنداني کرده تا فعاليت‌هاي هسته‌اي حتي صلح‌آميز نداشته باشد و اروپايي‌ها و آمريکا قصد دارند تا در اين قفس که ايران ساخته اسير بماند.»
* هدف فرانسه از صحبت با ايران در ادامه اهداف آمريکا و اروپا است
او با اشاره به تماس‌هاي تلفني رئيس‌جمهور فرانسه باروحاني افزود: «تلاش‌هاي فرانسه جزئي از اين مسير است، يعني اين کشور به‌نوعي پيشتاز شده چراکه ميان ايران و آمريکا و ايران و اروپا بحران وجود دارد و تنها فرانسه امکان صحبت با ايران را دارد. نکته دوم آن که فرانسه نيز عضو شوراي امنيت است.»
کوشکي با اشاره به اين‌که آلمان عضو شوراي امنيت نيست به همين جهت نامزد صحبت‌ با ايران نيز نشده است، افزود: « بنابراين فرانسه به جهت عضويت در شوراي امنيت و آنکه کمترين تنش را نسبت به آمريکا و انگليس دارد نامزد صحبت با ايران براي حفظ برجام به شکل فعلي شده. اين کشور در تلاش است تا برجام قفسي باشد که ايران خود را با دست خودش زنداني کند و کليد اين زندان را به دست اروپايي‌ها و آمريکايي‌ها داده است».
* اروپا به دنبال نگاه‌داشتن ايران در قفس برجام
اين کارشناس مسائل سياسي ادامه داد: «اين مدل از برجام به‌شدت براي اروپايي‌ها و آمريکايي‌ها مطلوب است و آن‌ها به دنبال ماندن ايران در قفس خودساخته‌اش هستند. بايد در شرايط فعلي بسيار مراقب بود که پس فريب بزرگي که به نام برجام به دولت ما تحميل شد و قفس بزرگي که با دست خود ما ساخته شد و بانام برد – برد وارد قفس شديم، اين قفس را تمديد نکنيم.»
* اروپاو آمريکا مي‌دانند روحاني اهل مقاومت نيست
او افزود: «طرف‌هاي اروپايي و آمريکايي به‌خوبي دولت آقاي روحاني و شخص ايشان را مي‌شناسند و مي‌دانند که او اهل مقاومت نيست، به همين جهت امکان دارد تا با پيشنهادات وسوسه‌کننده‌اي مقاومت دولت آقاي روحاني را بشکنند و او را تشويق به بازگشت و پايبندي به برجام کنند.»
کوشکي گفت: « افکار عمومي، رسانه‌ها و نيروهاي سياسي بايد با يکديگر متحد شده و اجازه ندهند که پس از افتادن در چاله برجام در يک چاه عميق‌تري در حوزه برجام‌هاي ۲ و ۳ بيفتيم چراکه سقوط در چاه اين برجام‌ها خروجي نخواهد داشت و عملا ما در عمق آن چاه‌هاي برجام ۲ و۳ باقي خواهيم ماند و به‌عنوان يک قدرت نوظهور که قصد تثبيت خود را داشت در عمق آن چاه‌ها مدفون شويم و براي هميشه از صفحه روزگار محو شويم.»