وحید عظیم‌نیا
اقدام مشکوک چند موتورسوار در حاشیه مراسم راهپیمایی موتوری ۲۲ بهمن که  از سوی شبه‌رسانه ملکه انگلیس نیز ضریب داده شد، این روزها به‌گونه‌ای موردتوجه دولتی‌ها قرار گرفته و پیگیر آن هستند که احتمال با برنامه قبلی بودن آن وجود دارد چراکه جریان انقلاب ولو اینکه منتقد جدی دولت هست، هرگز اقدام به هتک حرمت  مقام رسمی کشور نمی‌کند.
در اینکه هتک حرمت  مقام رسمی کشور مورد تأیید جریان انقلابی نیست همین بس که فعالان این جریان حتی قبل‌ از دست به نامه شدن مسئولان اجرایی آن را محکوم کردند. اما این پایان همه ماجرا نیست چراکه مذموم بودن هتک حرمت در اندیشه‌های رهبر حکیم انقلاب به‌روشنی وجود دارد و ایشان بارها درباره آن نکاتی مطرح کرده‌اند.
هنوز صد روز از جان کلام رهبر حکیم انقلاب
 در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا نگذشته است که تأکید کردند:  «انتقاد غیر از هتک حرمت است؛ هتک حرمت جایز نیست، نسبت به هر مسئولی.» بستر این اظهارات ایامی بود که برخی‌ها انتقاد ولو صحیح به رئیس‌جمهور را با ادبیات مناسب مطرح کرده بودند. رهبر انقلاب ۳ آبان ۹۹ فرمودند: «کاری که در یکی دو هفته قبل در برخورد با دولت و رئیس‌جمهور و مانند این‌ها از سوی بعضی‌ها انجام گرفت، ولو بین آن‌ها برادران خوبی بودند و هستند لکن کار، کار غلطی بود. من به‌طور صریح این را بگویم که انتقاد غیر از هتک حرمت است؛ هتک حرمت جایز نیست، نسبت به هر مسئولی. حالا بین آحاد مردم هم هتک حرمت حرام است و جایز نیست، [لکن]نسبت به مسئولان، بیشتر؛ بخصوص نسبت به مسئولان بالای کشور. ممکن است شما انتقاد داشته باشید، انتقادتان هم وارد باشد، این کاملا ممکن است، حق هم دارید انتقاد کنید، اما انتقاد کردن یک حرف است، اهانت کردن یک حرف است و هتک حرمت کردن یک حرف؛ این نکته بسیار مهمی است، همه باید توجه کنند. این‌جور کارها، این‌جور هتک حرمت‌ها کار امثال آمریکایی‌هاست، که خودشان را در دنیا رسوا کردند؛ (اشاره به قضایای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا) در مناظراتشان، در برخوردهایشان در کار‌های مطبوعاتی‌شان و رسانه‌ای‌شان.»
 پرهیز از بدگویی و بدزبانی
البته ایشان ۱۵ بهمن ۹۹ نیز در ارتباط تصویری با مداحان که به مناسبت خجسته سالروز میلاد حضرت فاطمه‌ زهرا سلام‌الله‌علیها صورت گرفت، به گسترش ادب اسلامی در جامعه و پرهیز از بدگویی و بدزبانی تأکید و توصیه‌ کردند که ادب اسلامی در جامعه گسترانده شود. ایشان فرمودند «عزیزان من یکی از چیز‌های بسیار مهم، حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن است که متأسفانه امروز با گسترش فضای مجازی به‌تدریج این ادب اسلامی دارد کم‌رنگ می‌شود. بدزبانی، بد‌گویی و مانند این‌ها بایستی در جامعه جمع بشود. امروز بعضی سعی می‌کنند یا بی‌توجهی می‌کنند و این در جامعه، بخصوص در بعضی از رسانه‌ها -چه رسانه‌های صوتی، چه رسانه‌های تصویری- و بخصوص در فضای مجازی رو به گسترش است. شما بایستی در بیان خودتان، در شیوه کار خودتان، به نحوی عمل بکنید که گسترش این [بدزبانی و بدگویی] وجود نداشته باشد. مکتب ائمّه علیهم‌السلام و مکتب علوی و فاطمی از این چیز‌ها مبرا است. شما نگاه کنید فاطمه‌ زهرا (سلام‌الله علیها) دو خطبه طوفانی ایراد کرده؛ دو خطبه‌ به معنای واقعی کلمه طوفانی: یکی در مسجد در میان انبوه متراکم مردان، یکی هم خطاب به زنان مدینه که پُر [است] از مطالب بسیار مهم و اعتراضی -اعتراض- و تنبیه نسبت به مفاهیم برجسته اسلامی که فاطمه‌ زهرا (سلام‌الله علیها) در مورد آن‌ها خطر را احساس می‌کرد، لکن در این دو خطبه مهم و بزرگ و پُرشور، یک کلمه هتک و زشت و توهین‌آمیز وجود ندارد؛ [و همه کلمات] کلمات محکم و مستحکم، بیاناتِ متین و متقن. باید این‌جوری عمل کنید؛ در اظهارات، در صحبت‌ها، قول به غیر علم نباید باشد، غیبت نباید باشد، تهمت نباید باشد و بدگویی و بدزبانی نباید باشد. این‌ها را به مردم یاد بدهید، تعلیم بدهید؛ هم در زبان تعلیم بدهید، هم در عمل تعلیم بدهید و ببینید که چقدر این‌ها مهم است. امیرالمؤمنین فرمود «اِنّی اَکرَهُ لَکُم اَن تَکونوا سَبّابین»؛ (نهج‌البلاغه، خطبه ۲۰۶) وقتی‌که در لشکر امیرالمؤمنین خطاب به لشکریان معاویه بعضی‌ها یک مقداری بدزبانی کردند، حضرت فرمود نه، بدزبانی نکنید، بدگویی نکنید، «اِنّی اَکرَهُ لَکُم»، من دوست ندارم شما این‌جوری باشید. این اخلاق فاطمی و علوی است.
توهین خلاف عقل سیاسی است
البته بر حذر داشتن آحاد جامعه از هتک حرمت و بدزبانی به امروز و دیروز برنمی‌گردد بلکه رهبر حکیم انقلاب از سال‌ها قبل به این مهم توجه داشته و دیگران را نیز به آن توصیه کرده‌اند. ۱۹ اسفند ۱۳۸۹ در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان در سخنانی مهم و صریح خطاب به همه، به‌ویژه جوانان تأکید کردند «این پیام من است: هرگونه هتک حرمت و رفتار‌های غیراخلاقی و توهین‌آمیز، خلاف شرع، مخالف عقل سیاسی و ضربه به جمهوری اسلامی است و خداوند را خشمگین می‌سازد.»ایشان انتقاد، مخالفت و بیان صریح و شجاعانه عقاید را بدون اشکال برشمردند، اما افزودند: همه این مسائل باید به‌دور از «هتک حرمت و اهانت و فحاشی»، بیان شود تا اعصاب جامعه و آرامش مردم را بر هم نزند و همه در این زمینه مسئولند. رهبر انقلاب اسلامی در سخنانی صریح به همه به‌ویژه جوانان افزودند: پیام من به همه کسانی که حرف می‌زنند یا در مطبوعات، وبلاگ‌ها و محیط‌های دیگر می‌نویسند این است که مخالفت کردن، رد کردن و محکوم کردن یک فکر سیاسی و دینی یک‌چیز است و ابتلای به رفتار غیراخلاقی و دشنام و هتک حرمت چیز دیگر. من این مسائل غیراخلاقی را قاطعانه و به‌طور کامل رد می‌کنم و نباید انجام شود. خلف صالح امام راحل در همین دیدار تأکید کردند «فضای اهانت و هتک حرمت، مخالف اسلام، خلاف شرع و خلاف عقل سیاسی است و موجب خشم خداوند می‌شود.»
 مرز انتقاد و تخریب
البته ایشان ۲ شهریور ۱۳۸۷ در سخنانی درباره انتقاد و تخریب فرموده بودند «انتقاد با تخریب فرق دارد… مرز انتقاد و تخریب چیست؟ تخریب بکنند و اسمش را بگذارند انتقاد؛ یا از ما انتقاد بشود و ما تلقىِ تخریب از آن داشته باشیم. خب، باید مشخص بشود تخریب کدام است و انتقاد کدام است. معنای انتقاد آن ارزشیابىِ منصفانه‌ای است که یک آدم کارشناس می‌کند؛ نقادی همین است دیگر… انسان‌ها ضعف دارند دیگر؛ ضعف‌ها را بگویند، قوّت‌ها را بگویند… نه اینکه بیایند یک سره بنا کنند به بدگویی کردن و انکار کردن همه خصوصیات… انتقاد خوب است، تخریب بد است؛ انتقاد خدمت است، تخریب خیانت است؛ نه خیانت به دولت، بلکه خیانت به‌نظام و خیانت به کشور است.»
انصاف داشته باشید
رهبر حکیم انقلاب ۳ مرداد ۱۳۸۸ نیز فرموده بودند «کسی را نباید به خاطر یک امر، از همه آن چیزهایی که صلاحیت محسوب می‌شود، انسان او را نفی بکند. باانصاف باید بود؛ باانصاف باید عمل کرد؛ باانصاف باید حرف زد.»به‌هرروی انتقاد با هتک حرمت ۲ مقوله کاملا جداست به‌طوری‌که اولی شایسته و لازم، ولی دومی غیرقابل‌قبول و مذموم است. اینکه محبوبیت فلان مسئول به‌خاطر عملکرد ضعیف به زیر ۵ درصد رسیده باشد و مردم نیز به‌شدت منتقد عملکرد او باشند مجوزی برای هتک حرمت به آن مسئول نیست.
این رویه نیز مربوط به امروز و دیروز نیست چراکه یک اصل اساسی اسلامی است و باید موردتوجه قرار بگیرد. چه آنکه غیرازاین باشد هر شخصی به‌خاطر یک انتقاد ولو کوچک، دیگری را هتک حرمت می‌کند و این با آموزه‌های دینی ما سازگار نیست. اگر به سیاست دینی و نه دین سیاسی معتقدیم که معتقدیم باید همه قول و رفتار ما بر اساس همان دینی باشد که به سیاست برخاسته از آن معتقد هستیم.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که محکوم‌بودن هتک حرمتِ مقام مسئول یک امر یک‌طرفه نیست؛ یعنی صرفا هتک حرمت مسئول، محکوم نیست بلکه هتک حرمت مردم از سوی مسئولان هم نه تنها محکوم و مذموم‌ بلکه چه بسا «ذنب لایغفر» است. آن هم در نظام مردم‌سالار دینی که مشروعیت قدرت مسئولان، رأی حداکثری مردم بوده و این مردم هستند که حرف آخر را می‌زنند و به تعبیر امام راحل، مردم، ولی نعمت مسئولان هستند، و باید از، ولی نعمت قدردانی شود (ص ۲۵ جلد ۱۶ صحیفه امام).اینکه مقام مسئول در عمر مدیریت حدود هشت ساله بار‌ها منتقدان را با ادبیات سخیف و البته زننده خطاب کند با هیچ فرمولی نمی‌شود آن را «ادب اسلامی» نامید؛ اینکه منتقدان «بی شناسنامه»، «بی‌سواد»، «بیکار»، «بی‌عقل»، «متوهم»، «بزدل سیاسی»، «فحاش»، «هتاک»، «دروغ‌گو»، «ساده‌لوح» و… خطاب شوند هرگز مطابق با آداب اسلامی نیست و طبیعتا مخالف مشی آداب اسلامی است. آن هم منتقدانی که نه توهین و بی‌ادبی که بلکه از سر دلسوزی به برجام و برخی تصمیمات انتقاد داشتند و گذر زمان نیز ثابت کرد حق با آن‌هاست.اینکه یک مقام عالی‌رتبه در یک دیدار رسمی بدون آنکه پاسخ منتقدان را با آداب اسلامی و کارشناسی بدهد، بگوید «یک عده به ظاهر شعار می‌دهند، ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید. خداوند شما را ترسو و لرزان آفریده است»؛ قاعدتا در برهم زدن فضای ذهنی جوانان و تحریک آن‌ها نقش دارد، اما بازهم این دلیل نمی‌شود به مقام مسئول بی‌احترامی کرد چه آنکه از کوزه همان برون تراود که در اوست.به لحاظ عقل سیاسی نیز این رویه صحیح نیست چرا که در مرام سیاستی که دینی نباشد احتمال هر نوع برنامه‌ریزی برای بدنام کردن جریان رقیب وجود دارد از این جهت هیچ بعید نیست برخی‌ها حتی بدون اطلاع مقام مسئول ارشد، به دنبال برنامه‌ریزی چنین سناریویی برای به حاشیه بردن انتقادات و مظلوم جلوه دادن شخص یاد شده باشند؛ همان کاری که سال‌ها قبل به درخواست فرزند یکی از مسئولان ارشد وقت به اسم جریان حزب‌الله ایران انجام می‌شد!قرینه چنین برنامه‌ای آنجاست که شاهد نامه‌نگاری و واکنش گسترده طیف هم‌راستا با مقام مسئول ارشد هستیم که هر کدام به نحوی از انحاء از تریبون‌های بی‌شماری که در اختیار دارند به دنبال ضریب دادن به یک رویداد مشکوک در بخشی از کشور هستند وحتی از القاب پرطمطراق «کارناوال سیاسی» برای آن استفاده می‌کنند.
بدیهی است طرح این مسئله هرگز به معنای تایید اقدام مشکوک چند جوان موتورسوار نیست و صرفا یادآوری تلخ بودن هتک حرمت است که روزگاری نه چندان دور حواله منتقدان می‌شد و هنوز هم اگر فضا اقتضا کند، ابایی از بی ا‌حترامی به منتقدان ندارند که تازه‌ترین گونه آن توسط یکی از مسئولان ارشد در تلویزیون و گستاخی به عوامل برنامه رسانه ملی صورت گرفت.بخشی از مردم این جامعه به هر دلیلی مخالف سیاست‌های اجرایی کشور هستند؛ البته در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ نیز از حدود  ۵۶ میلیون واجد شرایط رأی، صرفا بیش از ۲۳ میلیون به یک شخص رأی دادند یعنی حدود ۳۳ میلیون  نفر به آن شخص رأی ندادند پس طبیعی است تضارب آراء باشد و با سیاست‌های اجرایی مخالفت شود حال در چنین شرایطی آن‌ها را با الفاظی، چون «عصر حجری‌ها»، «بزدل‌های سیاسی»، «اقلیت تندرو»، «هراسان و ترسان و لرزان»، «تازه به دوران رسیده»، «کاسبان تحریم»، «بددل، بدبین، بدزبان» و «دروغگو» و «فحاش» خطاب کنیم حتما در کاشتن تخم لق بی‌ادبی در جامعه شریک خواهیم بود. جان کلام آنکه هیچ دولتی برای هیچ شخص و گروهی نمانده است و همه این صندلی‌ها روزی به دیگری واگذار خواهد شد چه آنکه طبق آیه ۱۴۰ سوره آل عمران این یک سنت الهی است؛ پس یادمان باشد: ادب مرد به ز دولت اوست.