در صنعت ساختمان‌سازی، علاوه‌بر اهمیت رعایت اصول ساخت و ساز، برای ایمن‌سازی بنا و کاهش خطرات جانی و مالی، یکسری قوانین نیز بر اساس تجربیات گذشته، در جهت پیشگیری از حوادث مختلف در حین انجام کار، تعیین گشته است تا با رعایت آن بتوان این خسارات را به حداقل رساند. اما اینکه چقدر این مسئله موثر است و یا آیا کافی است؟ بحثی است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت.

HSE چیست و چه کاربردی دارد

اگر واژه اچ اس ای HSE را بخواهیم از حالت اختصاری در بیاوریم، با سه کلمه بهداشت (Health)، ایمنی (Safety) و محیط زیست (Environment) روبرو می‌شویم، که این عبارت‌ها به‌عنوان یک استاندارد جهانی برای تمامی سازمان‌ها و اعضای آن تعیین شده‌اند. این استاندارد در جهت رعایت اصول و قوانین ایمنی در حین کار و همچنین حفاظت از محیط زیست استفاده می‌شود و هر سازمانی، ضوابط و قوانین مشخص شده‌ای را دارا می‌باشد.

رعایت نکردن این قوانین در هر سیستمی، هزینه‌های سنگین و جبران ناپذیری به همراه دارد، تا جایی که شاهد جان باختن نیروها در محیط کاریشان خواهیم بود.

ایمنی در محیط ساختمان سازی چیست؟

ایمنی در محیط ساختمان‌سازی، به قوانینی گفته می‌شود که با رعایت آن در محیط‌های کاری، می‌توان خسارات شدید ناگهانی را کاهش و یا حتی از آن‌ها پیشگیری کرد. این قوانین به صورت آئین نامه برای کارگر و کارفرما مشخص شده و مسئولیت آگاه‌سازی آن بر دوش کارفرما می‌باشد. کارفرمایان موظف‌اند لوازم مورد نیاز را برای ایمن سازی کارگران، فراهم آورند و چگونگی کاربرد آن‌ها را نیز آموزش دهند.

اما اینکه هنوز هم بعضی از کارفرمایان بی‌مسئولتی‌شان را در خصوص ایمن‌سازی جان پرسنل خود نشان می‌دهند، جای تأسف دارد و هیچ بهانه‌ای قابل پذیرش نیست. از عواملی که این قوانین از طرف کارفرمایان جدی گرفته نمی‌شود به شرح زیر است:

• نبود قرارداد بین کارفرما و کارگر
• موقتی بودن کار در کارگاه‌های ساختمانی
• شفاهی و غیر رسمی بودن توافقات کاری
• تمدید نشدن همکاری بین کارفرما و کارگر در پروژه‌های بعدی
• عدم کنترل و نظارت در بکارگیری کارگران دارای پروانه مهارت فنی

اصول ایمنی در ساختمان سازی

اصولی که باید در ساختمان سازی به آن توجه کرد، در چندین  بخش قابل تقسیم بندی است. یکی از اصول، فرآهم آوردن تجهیزات مورد نیازی مانند: طناب‌مهار، عینک ایمنی، کلاه ایمنی و … می‌باشد. استفاده از این تجهیزات موجب می‌شود تا صدمه‌ای جدی به کارگران وارد نشود و حتی می‌تواند جان‌شان را از حادثه احتمالی ایمن نگه دارد. در ادامه با بخش وسیعی از این روش‌ها آشنا می‌شویم.

کلاه ایمنی :

از مهمترین لوازم ایمنی که باید حساس ترین بخش بدن را بپوشاند، کلاه ایمنی استاندارد می‌باشد. شکل استاندارد این وسیله کمک می‌کند تا سر افراد در برابر بلاهایی چون سقوط از ارتفاع و برخورد اجسام سخت با آن مصون بماند. ویژگی کلاه ایمنی استاندارد عبارت است از:

• ضد احتراق و عایق جریان برق بودن.
• وزن استانداردی که نباید از ۴۰۰ گرم بیش‌تر باشد.
• طراحی استاندارد کلاه‌ ایمنی باید به گونه‌ای باشد که از سر، صورت، پشت و گردن محافظت کند.
• برای کار در فضا‌های مختلف به شکل منحصر به فردی طراحی شود، تا در بخش‌هایی که لازم نیست بعضی ویژگی‌ها یا وزن زیاد آن کارگران را اذیت نکند.

کفش کار:

یکی از خطرات احتمالی، برخورد اجسام بر روی پاهای کارگران یا برخورد پا با اجسام داغ است، از ‌این رو تمامی کارگرانی که در معرض این خطرات احتمالی می‌باشند، نیازمند استفاده از کفش مخصوص محیط کاری خودشان هستند. برای مثال: کارگرانی که در معرض برق گرفتگی قرار دارند باید از کفش‌هایی که عایق الکتریسیته می‌باشند استفاده کنند.

طناب مهار و حمایل بند کامل بدن:

در ارتفاعاتی که امکان قرار دادن هیچگونه سازه حفاظتی وجود ندارد، می‌توان با استفاده از وسایل حفاظتی فردی مانند: طناب مهار، حمایل بند کامل بدن و … افراد را در نقطه ثابتی نگه داشت و از سقوط آنان جلوگیری کرد.

عینک ایمنی و سپر محافظ صورت:

استفاده از اقلامی همچون عینک ‌ایمنی و سپر محافظ ‌صورت، مناسب کارگرانی است که نوع کارشان، آن‌ها را در معرض آسیب‌هایی احتمالی در بخش سر، صورت و چشمانشان قرار می‌دهد. برشکاری، سند بلاست (ماسه‌پاشی)، جوشکاری، آهنگری، بتن پاشی(شاتکریت) و … از این قبیل شغل‌ها هستند.

دستکش حفاظتی:

استفاده از دستکش نیز، از اصل‌های کار ساختمان سازی است، چراکه دست کارگران در معرض همیشگی مواد‌های خورنده، سخت،داغ، تیز، برنده و خشن می‌باشد. همچنین استفاده از دستکش برای کارهایی مانند مته کردن یا هر کار دیگری که احتمال درگیر شدن دستکش با آن عمل می‌شود باید خودداری کرد، چراکه موجب آسیب‌های جدی همچون شکستگی در دست یا از دست دادن انگشتان می‌شود.

لباس کار:

لباس کارگران باید از یکسری اصول و استانداردهای خاصی پیروی کند. بخشی از این اصول به شرح زیر می‌باشد:

• بلندای لباس کار نباید به اندازه ای باشد که جلوی حرکت عادی را بگیرد.
• آستین‌های لباس باید از گشادی مناسبی برخوردار باشد و قسمت مچ آن بهتر است بسته باشد.
• در صورت داشتن جیب در لباس، باید حتما به شکل زیپ‌دار دوخته شده باشد. تا در صورت خم شدن و یا حادثه‌ای که تعادل فرد را بهم بزند، لوازم موجود در جیب به بیرون ریخته نشود.
• لباس‌ها، برای نشان داده شدن بخش‌های مختلف کاری در رنگ‌های مختلفی عرضه می‌شود. به‌طور مثال: رنگ سرمه‌ای برای آرماتوربندها و رنگ سفید برای بناها در نظر گرفته شده است

گوشی حفاظتی:

در بخشی از فرآیند ساختمان‌سازی، کارگران در معرض صدا‌های شدیدی قرار می‌گیرند، در صورت استفاده نکردن از گوشی‌های ایمنی، به مرور زمان آسیب‌های جدی‌ای بر شنوایی آن‌ها وارد می‌شود.

نکات ایمنی در هنگام ساختمان سازی

در کنار رعایت تجهیزات ایمنی، که حکم حفاظ بر تمامی اعضای بدن را دارد، نکاتی ایمنی در خصوص ساختمان‌سازی نیز باید رعایت شود تا درصد خسارات احتمالی کاهش پیدا کند. به‌طور مثال: کار در روز‌های بارانی و طوفانی بر روی پشت‌بام، یکی‌از مواردی است که حتی با استفاده از تجهیزات خود‌ایمنی، جان کارگران را به‌خطر می‌اندازد.

• نباید بر روی ساختمان‌هایی که هنوز ملاتشان خشک نشده است بار اضافی یا داربست قرار داد.
• در محل عملیات گود‌برداری، باید فاصله‌ای به اندازه ۵ متر برای افراد غیر مرتبط کار ایجاد شود.
• تمامی حمل‌ و‌ نقل‌های مواد شیمیایی باید با رعایت بخشنامه ارائه شده از سمت شرکت سازنده انجام گیرد.
• نردبان‌هایی که برروی پشت‌بام استفاده می‌شوند باید بسیار محکم و مقاوم باشند، تا لغزشی ایجاد نشود و سقوط کارگران کاهش یابد.
• برای قطع کردن درختان، باید با سنجیدن و رعایت اصول ایمنی کامل اقدام کرد تا در حادثه ناگهانی، به عابران پیاده و حتی ساختمان‌های هم‌جوار آسیبی وارد نشود.
• برای کارهای ساختمانی باید از کارگرانی که از مهارت خوبی برخوردار هستند استفاده نمود.
• تمامی بخش‌های ساختمانی، که دارای نا امنی و احتمال سقوط افراد در آن زیاد است، باید به‌وسیله پوشش‌های موقت و نرده‌ها محافظت شوند. همچنین برای لبه‌هایی که سطح شیب‌داری دارند باید موانع مناسبی تدارک دیده ‌شود.

مسائل ایمنی در تخریب و بازسازی

هرچه از عمر ساختمان می‌گذرد، نیاز به بازسازی در آن، بیش‌تر می‌شود و این روشی است تا ایمنی منازل، برای اهالی خانه تامین گردد. یعنی تمامی ساختمان‌هایی که طول عمر بیش‌تری دارند، قطعا نیاز به یکسری تغییرات و تقویت‌سازی در آن‌ها وجود دارد، چرا که در این بخش، امنیت ساکنین در خطر است. گاهی آنقدر وضعیت ساختمان خراب است که ترمیم به‌صورت بازسازی بی‌فایده است و نیاز به تخریب بخشی از بنا یا کل آن بنا است.

تمامی موارد ایمنی که در توضیحات قبل بیان کردیم، در بخش بازسازی بنا نیز باید مورد توجه کارگران باشد. شاید در موارد زیادی بازسازی بنا، پاسخگو و کافی باشد، اما گاهی در ساختمان‌های دو طبقه، نیاز است تا بخش بالایی سازه کاملا تخریب شود و برای سبک‌سازی بنا از سقف وافل که از زیبایی ظاهری بالایی نیز برخوردار است، به شکل دو منظوره (سبک سازی و طراحی مدرن) استفاده کرد.

در زمان تخریب کامل بنا، باید سازه‌ای در جهت پایدار کردن و جلوگیری از ریزش دیواره گود‌ها برای  گودبرداری انجام گیرد. این سازه با عنوان، سازه نگهبان شناخته می‌شود که اگر این ایمنی رعایت نشود، با تخریب ساختمان‌های مجاور روبرو می‌شویم.

در جواب این سوال که سقف وافل چیست ؟

باید گفت در تعریف کلی: سقف وافل در ابتدای عمل، قالب‌های پلاستیکی در شکل‌های مربع و مستطیل هستند که برای اجرای طرح آن، به ترتیب مراحل؛ شمع بندی یا اسکفولد، قوطی‌کشی یا شاسی کشی، قالب گذاری، آرماتور بندی، بتن ریزی و در مرحله آخر بازکردن قالب‌ها انجام می‌گیرد. همچنین در شکل نهایی آن با ظاهری مشبک گونه روبرو می‌شویم. سقف وافل در صنعت ساختمانی از سقف‌های پر‌طرفدار و همچنین ایمن به‌شمار می‌رود.

دلایل رخداد حوادث در ساختمان‌سازی

در کنار بی‌احتیاطی‌هایی که در خصوص رعایت نکردن اصول اولیه فردی و ساخت و ساز انجام می‌شود، به‌طور کل مسئله ساختمان‌سازی بخصوص در ارتفاعات زیاد، بسیار خطرناک است و کوچکترین اشتباه، موجب مرگ افراد می‌شود، چه افرادی که در محیط کار قرار دارند و چه افرادی که فاصله خود را از این فضا‌ها حفظ نمی‌کنند. بخشی از عوامل موثر بر وقوع حوادث ساختمانی به شرح زیر می‌باشد.

حرکت روی وسایل متحرک

در حالت عادی، مسئله راه رفتن بر روی وسایل متحرک، چالش سختی است و نمی‌توان به راحتی تعادل خود را روی آن حفظ کرد، چه برسد به آنکه اینکار بخواهد در ارتفاعات انجام گیرد. بخشی از کار در ساختمان‌های بلند، این ضرورت را ایجاد می‌کند که با قرار گرفتن در ارتفاعات، انجام داده شوند، به همین دلیل شرایط خیلی بحرانی برای کارگر ایجاد می‌شود.

برای مثال: نه‌تنها حرکت بر روی جرثقیل‌هایی که کارگران را در ارتفاعات قرار داده است، سخت می‌باشد، بلکه کارشان را در مقابله‌کردن با گرانش حاکم در فضا را نیز بسیار دشوار می‌کند و خطر سقوط در چنین شرایطی بسیار بالاست.

خسته بودن کارگران

خستگی در هر کاری، کیفیت آن عمل را پایین می‌آورد، حال این خستگی را در کنار حرفه‌ای بگذارید که ایمنی شخص نیز در خطر قرار دارد و باید در اکثر مواقع مراقبت‌های خاصی را رعایت کند. در چنین شرایطی رخدادن حوادث بسیار طبیعی است.

ساختمان سازی در ارتفاع

حتی فکر کردن به‌اینکه در جایگاه کارگری هستیم که قرار است در ارتفاعات، ساختمان سازی کند، ترسناک است. ارتفاع گرفتن از کف‌زمین حالتی از خلاء، کشش و گرانشی است که ذهن‌ها را مختل می‌کند. این مسئله چیزی نیست که با چندین بار قرار گرفتن در ارتفاعات ساختمانی بتوان عادی سازی کرد. باید پذیرفت یک کارگر در چنین وضعیتی، آن‌هم بدون داربست قابل اطمینان، در حالت روحی و فکری درستی قرار ندارد. به همین امر با کوچکترین تزلزلی درصد سقوط برایشان ۵۰/۵۰ است.

نتیجه نهایی

باید گفت: بعضی حوادث در بخش‌هایی از ساختمان‌ سازی، خارج از صرفا رعایت تجهیزات ایمنی کار می‌باشد. و حتی، به دلیل کار در ارتفاعات بلند، بعضی رخداد‌ها خارج از کنترل است. اما با رعایت تمامی اصول مورد نیاز در ساخت‌وساز، تا حد زیادی می‌توان از صدمات جدی و حتی جان‌باختن کارگران جلوگیری کرد. جهت اطلاعات بیش‌تر و مشاوره در خصوص سقف‌های وافل می‌توانید به سایت بنیتک مراجعه کنید.

منبع : https://benytech.com

شماره تماس دفتر: ۰۲۱۲۲۳۰۳۰۸۱ – ۰۲۱۲۲۳۰۳۰۸۲

ارتباط با مدیر فروش: ۰۹۱۲۹۲۷۳۵۱۵

آدرس : تهران، سهروردی شمالی،خ شهید قندی،خ بیستم، پلاک ۵، واحد ۹