| الهه ايزدپناه |
از حدود يک سال گذشته تا کنون، علي رغم عرضه منظم نفت در بورس انرژي، تعداد معاملات انجام شده قابل توجه نبوده است. يکي از دلايل اين امر را مي‌توان مقدار بالاي قيمت پايه دانست. کاهش قيمت پايه به ميزان ۱۵ دلار کمتر از قيمت نفت خام برنت مي‌تواند باعث جذابيت معاملات نفت ايران شود.اعمال مجدد تحريم‌هاي آمريكا در آبان‌ماه گذشته، بار ديگر سبب شد تا عرضه نفت در بورس مورد تأكيد واقع شود. به همين دليل از سال گذشته مجددا عرضه نفت در بورس کليد خورد تا سهيم کردن بخش خصوصي در بازار معاملات نفت به عنوان يکي از راهکارهاي مقابله با تحريم‌هاي آمريكا عملي شود. همان‌طور که شرايط نامطلوب عرضه نفت در سال‌هاي گذشته موجب عدم استقبال مشتريان از اين بازار شده بود، اين بار نيز علي‌رغم برخي گشايش‌ها و تسهيل در شرايط عرضه، هم‌چنان موانعي وجود دارد که معاملات خريد نفت از بورس را به معاملات پرريسک براي مشتريان تبديل مي‌کند. يکي از اين موانع بالا بودن قيمت پايه نفت در بورس است.آمريكا اعلام کرده است، هر کشوري که برخلاف تحريم‌هاي آمريكا عمل کند و از ايران نفت خريداري کند، خود مشمول تحريم‌هاي آمريكا مي‌شود؛ پس طبيعي است که در صورتي شرکتي اقدام به خريد نفت از ايران خواهد کرد که اولا قابل رديابي و شناسايي نباشد و ثانيا شرايط خريد نفت ايران، از شرايط خريد در بازار کشورهاي ديگر جذاب‌تر باشد. طبيعتا قيمت خريد و فروش نفت يکي از اصلي‌ترين عامل‌هاي ايجاد يا عدم ايجاد جذابيت در معاملات است.
قيمت فعلي چگونه تعيين مي‌شود؟
در حال حاضر قيمت پايه نفت ايران که در بورس عرضه مي‌شود، برابر با متوسط قيمت نفت برنت با لحاظ نمودن اختلاف مندرج در OSPبراي بازار مديترانه به‌عنوان کمترين قيمت رسمي فروش نفت ايران است. هرچند که شرکت نفت در معدود معاملات موفق بورس نشان داده‌است که حاضر به کاهش محدود قيمت پايه است، اما با اين حال خريداران بالقوه تا پيش از ورود به معامله و اعلام قيمت پيشنهادي خود در تابلو، اطلاعي از حداکثر تخفيف ممکن در عرضه‌هاي جاري و پيش‌رو ندارند و همين مسئله باعث کاهش انگيزه آنان براي ورود به معاملات مي‌شود.
قيمت فعلي را چگونه مي‌توان اصلاح کرد؟
تعيين قيمت پايه معامله به ميزان ۱۵ دلار کمتر از قيمت نفت خام برنت مي‌تواند به حل اين مسئله کمک کند. در واقع مي‌توان به‌جاي اعلام قيمت بالا به‌عنوان قيمت پايه، حداکثر تخفيف مجازي را که حاکميت حاضر به معامله نفت با آن قيمت است را به عنوان قيمت پايه و حد پايين قيمت براي رقابت اعلام کرد تا خريداران از کف قيمت قابل معامله با خبر شده و براساس آن وارد معامله شوند و از طريق مزايده بر روي قيمت پايه رقابت کنند. کاهش ۱۵ دلاري قيمت پايه نسبت به نفت خام برنت، انگيزه بخش خصوصي را براي ورود به بازار معاملاتي افزايش مي‌دهد. همچنين قيمت پايين نفت مي‌تواند منجر به تقاضاي بيشتر نفت، نسبت به مقدار عرضه شده شود که در اين صورت به سبب تقاضا و طي رقابتي که شکل خواهد‌گرفت، طبيعتا نفت با قيمت بيشتري از قيمت پايه ارائه شده نيز مي‌تواند به فروش برسد.علي‌رغم اينکه شرکت نفت طي چند ماه اخير به طور منظم نفت را در بورس انرژي عرضه کرده است،همچنان مشکلاتي از جمله بالا بودن قيمت پايه فروش، مانع از رونق گرفتن معاملات بورس انرژي شده‌است که انتظار مي‌رود با توجه به اهميت فروش نفت در شرايط فعلي، شرکت ملي نفت حداکثر تسهيلات را براي محقق شدن اين هدف به‌کار بگيرد.